Ο Ζαν-Μπατίστ Ζουρντάν (Γαλλικά: Jean-Baptiste Jourdan), ήταν Γάλλος στρατιωτικός και πολιτικός, γεννήθηκε στις 29 Απριλίου 1762 στη Λιμόζ και πέθανε στις 23 Νοεμβρίου 1833 στο Παρίσι της Γαλλίας. Είναι ιδιαίτερα γνωστός για τη νίκη του στη μάχη του Φλερύς (1794) και ως εισηγητής της υποχρεωτικής στράτευσης κατά τη Γαλλική επανάσταση.
Ο Ζουρντάν ξεκίνησε την καριέρα του υπό το Παλαιό καθεστώς, συμμετείχε στον Αμερικανικό Πόλεμο της Ανεξαρτησίας και έγινε ένας από τους πιο λαμπρούς στρατηγούς της Γαλλικής επανάστασης και της Αυτοκρατορίας. Το 1804 ονομάστηκε στρατάρχης της αυτοκρατορίας.
Ο Ζαν-Μπατίστ Ζουρντάν θεωρείται εμβληματική μορφή της Γαλλικής Επανάστασης.
Βιογραφικά στοιχεία
Γιος ενός χειρουργού από τη Λιμόζ, στρατολογήθηκε σε ηλικία 16 ετών το 1778 στο σύνταγμα του Ωσερουά και συμμετείχε με τον Λαφαγιέτ στον Αμερικανικό Πόλεμο της Ανεξαρτησίας. Μετά από υπηρεσία στις Δυτικές Ινδίες, επέστρεψε στη Γαλλία το 1782, άρρωστος με πυρετό. Οι περίοδοι της ασθένειάς του τον ενοχλούσαν για το υπόλοιπο της ζωής του. Αποστρατεύτηκε το 1784 και εγκαταστάθηκε στη Λιμόζ όπου άνοιξε κατάστημα ειδών ραπτικής. Παντρεύτηκε μια μοδίστρα το 1788 και το ζευγάρι απέκτησε πέντε κόρες. [7]
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Κύριο άρθρο: Πόλεμος του Πρώτου Συνασπισμού
Η μάχη του Φλερύς, συντριπτική νίκη του Ζουρντάν επί των αυστριακών δυνάμεων στις 26 Ιουνίου 1794
Όταν η Εθνοσυνέλευση ζήτησε εθελοντές, ο Ζουρντάν παρουσιάστηκε, το 1791 ονομάστηκε αντισυνταγματάρχης των Εθελοντών και το 1793 προήχθη σε διοικητή μεραρχίας. Ακολούθησε την εκστρατεία του Ντυμουριέ στο Βέλγιο και έλαβε μέρος με τα στρατεύματά του στη γαλλική νίκη στη μάχη του Ζεμάπ στις 6 Νοεμβρίου 1792 και στην ήττα της μάχης του Νέερβιντεν στις 18 Μαρτίου 1793. Στις 8 Σεπτεμβρίου, συμμετείχε με τη μεραρχία του στη μάχη του Χοντσούτ, στην οποία τραυματίστηκε στο στήθος. Οι ηγετικές ικανότητες του Ζουρντάν παρατηρήθηκαν και οδήγησαν στην προαγωγή του σε διοικητή της στρατιάς των Αρδεννών, και έπειτα διοικητή της στρατιάς του Βορρά. Νίκησε τους Αυστριακούς στη μάχη του Βατινί σπάζοντας την πολιορκία του Μομπέζ (15-16 Οκτωβρίου 1793) με τη συμμετοχή του Λαζάρ Καρνό, τον οποίο είχε στείλει η Επιτροπή Κοινής Σωτηρίας για να επιβλέπει την επιχείρηση λόγω της κρισιμότητας της κατάστασης.
Τον Ιανουάριο του 1794, κατά τη διάρκεια της Τρομοκρατίας, αποστρατεύτηκε, αφού κατάφερε να αποσείσει κατηγορίες εναντίον του και να σωθεί από εκτέλεση, και συνέχισε την επιχείρησή του στη Λιμόζ. Τον Μάρτιο του 1794, επανήλθε στο στρατό και ονομάστηκε διοικητής της στρατιάς του Μοζέλα. Εκτελώντας τη νέα στρατηγική του Λαζάρ Καρνό για συγκέντρωση στρατευμάτων και πυροβολικού στα σημεία επίθεσης, προχώρησε δυτικά προς τον ποταμό Σανμπρ και, στις 26 Ιουνίου, κατήγαγε αποφασιστική νίκη στο Φλερύς, στο Αινώ, μετά την οποία η αυστριακή αντίσταση δυτικά του ποταμού Μεύση κατέρρευσε. Μέχρι τον Οκτώβριο, ο στρατός του κατέλαβε όλο το Βέλγιο.[8]
Οι εκστρατείες του Ζουρντάν ανατολικά του Ρήνου (1795 και 1796) ήταν λιγότερο επιτυχημένες και αποστρατεύτηκε.
Πολιτική καριέρα
Άγαλμα του Ζουρντάν στη Λιμόζ
Στη συνέχεια στράφηκε στην πολιτική ζωή και εξελέγη αντιπρόσωπος για το νομό Ωτ-Βιέν στο Συμβούλιο των Πεντακοσίων, [9], στο οποίο ήταν δύο φορές πρόεδρος. Εκεί, ήταν ο εισηγητής του νόμου της 5ης Σεπτεμβρίου 1798, ο οποίος κατέστησε υποχρεωτική τη στρατιωτική θητεία. Το άρθρο 1 του νόμου όριζε: «Κάθε Γάλλος είναι στρατιώτης και είναι υποχρεωμένος να υπερασπιστεί την πατρίδα». Όλοι οι Γάλλοι ηλικίας μεταξύ 20 και 25 ετών έπρεπε να υπηρετούν 5 χρόνια στρατιωτική θητεία. (Νόμος Ντεμπρέλ-Ζουρντάν).Τον Οκτώβριο του 1798, παραιτήθηκε και διορίστηκε διοικητής του στρατού του Δούναβη, αλλά υπέστη πολλές ήττες.
Επανήλθε στο Συμβούλιο των των Πεντακοσίων, προσπάθησε μάταια να αντιταχθεί στο πραξικόπημα της 18ης Μπρυμαίρ έτους VIII (9 Νοεμβρίου 1799). Σύντομα ωστόσο, συμφιλιώθηκε με το νέο καθεστώς και ο Ναπολέων Βοναπάρτης τον διόρισε επιθεωρητή του πεζικού και του ιππικού, έπειτα πρεσβευτή της Δημοκρατίας εντεύθεν των Άλπεων, γενικό διοικητή του Πεδεμόντιου και σύμβουλο του κράτους.[10]
Ναπολεόντειοι πόλεμοι και μεταγενέστερη ζωή
Ο Ζουρντάν στρατάρχης της Αυτοκρατορίας
Το 1804, προήχθη σε στρατάρχη της αυτοκρατορίας και διοικούσε τον στρατό της Ιταλίας. Παρέμεινε στο νεοσύστατο Βασίλειο της Ιταλίας μέχρι το 1806, όταν ο Ιωσήφ Βοναπάρτης, τον οποίο ο αδελφός του έκανε βασιλιά της Νάπολης εκείνο το έτος, επέλεξε τον Ζουρντάν ως στρατιωτικό σύμβουλό του. Το 1808 ακολούθησε τον Ιωσήφ στην Ισπανία. Κατά τον πόλεμο της Ιβηρικής Χερσονήσου, ο Ζουρντάν κατηγορήθηκε για την ήττα στη μάχη της Ταλαβέρα το 1809 και αντικαταστάθηκε από τον Ζαν Σουλτ. Αποκαταστάθηκε ως αρχηγός του Ιωσήφ Βοναπάρτη τον Σεπτέμβριο του 1811, αλλά του δόθηκαν λίγα στρατεύματα. Μετά την καταστροφική γαλλική ήττα στη μάχη της Σαλαμάνκα τον Ιούλιο του 1812, ο Ιωσήφ και ο Ζουρντάν αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη Μαδρίτη και να υποχωρήσουν στη Βαλένθια. Ενώθηκαν με τον στρατό του Σουλτ, ο οποίος εκκένωσε την Ανδαλουσία, και έτσι μπόρεσαν να ανακτήσουν τη Μαδρίτη κατά τη διάρκεια της πολιορκίας του Μπούργος και να απωθήσουν τον αγγλο-πορτογαλικό στρατό του Ουέλλινγκτον στην Πορτογαλία.
Το επόμενο έτος, ο Ουέλλινγκτον προχώρησε ξανά με έναν μεγάλο, καλά οργανωμένο στρατό. Μετά από επανειλημμένα χτυπήματα κατά των Γάλλων, η τελική αναμέτρηση ανάμεσα στον αγγλο-συμμαχικό στρατό υπό τον Ουέλλινγκτον και τους Γάλλους υπό τον Ιωσήφ και τον Ζουρντάν έγινε στη μάχη της Βιτόρια, στις 21 Ιουνίου 1813, κατά την οποία ο Ουέλλινγκτον συνέτριψε τους Γάλλους. Μετά την αποφασιστική ήττα της Γαλλίας, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τη μόνιμη απώλεια της Ισπανίας, ο Ζουρντάν αποσύρθηκε.
Το 1814, προσχώρησε στην παλινόρθωση των Βουρβόνων, [11]και παρόλο που επανήλθε στον Ναπολέοντα κατά τη διάρκεια των Εκατό ημερών και διοίκησε έναν μικρό στρατό, συμφιλιώθηκε ξανά με το καθεστώς των Βουρβόνων μετά τη μάχη του Βατερλώ. Ο Ζουρντάν αρνήθηκε να γίνει μέλος του δικαστηρίου που καταδίκασε σε θάνατο τον στρατηγό Μισέλ Νέι. Έλαβε ανώτατα αξιώματα, ονομάστηκε κόμης, Ομότιμος της Γαλλίας το 1819 και κυβερνήτης της Γκρενόμπλ το 1816. Υπηρέτησε για λίγες ημέρες ως υπουργός Εξωτερικών κατά την Ιουλιανή Μοναρχία, μετά την Ιουλιανή επανάσταση του 1830, και στη συνέχεια έγινε κυβερνήτης του μεγάρου των Απομάχων, όπου πέρασε τα τελευταία του χρόνια. Τα Απομνημονεύματά του εκδόθηκαν το 1899.
Πέθανε στο Παρίσι στις 23 Νοεμβρίου 1833 και θάφτηκε στο μέγαρο των Απομάχων.
Το όνομά του είναι χαραγμένο στην Αψίδα του Θριάμβου στο Παρίσι (Βόρειος πυλώνας, Στήλη 3).
Παραπομπές
Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12511814n. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
(Γαλλικά) Sycomore. www.assemblee-nationale.fr/sycomore/index.asp. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Γαλλικά) Βάση δεδομένων Léonore. Υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας. LH//1381/74. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) SNAC. w6xp90pg. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Czech National Authority Database. mzk2016921741. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2020.
Czech National Authority Database. mzk2016921741. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2022.
Glover, Michael. "Jourdan: The True Patriot". Chandler, David (ed.). Napoleon's Marshals. New York: Macmillan, 1987. ISBN 0-02-905930-5, p. 158
. «britannica.com/biography/Jean-Baptiste-Comte-Jourdan».
Béatrice Capelle et Jean-Claude Demory, Maréchaux d'Empire, Paris, E/P/A, 2008, 287 p. (ISBN 978-2-85120-698-5), « Jourdan, le maréchal non anobli ». p. 22
Frédéric Hulot, Le maréchal Jourdan, Paris, Pygmalion, 2010, 333 p. (ISBN 978-2-7564-0299-4), p. 184, 185
. «napopedia.fr/fr/biographies/jourdan».
Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
