Ο άνθρωπος Πουανκαρέ

Ο Πουανκαρέ ήταν μύωψ, ιδιαίτερα αφηρημένος και αδέξιος. Είναι χαρακτηριστικό πως οι σύγχρονοί του τον αποκαλούσαν αμφιδέξιο, με την έννοια ότι είχε κακές επιδόσεις τόσο με το αριστερό όσο και με το δεξί χέρι. Στο σχολείο κατάφερε να βαθμολογηθεί με μηδέν στο σχέδιο. Ωστόσο όλες οι παραπάνω αδυναμίες του αναπληρώνονταν και με το παραπάνω από τη μαθηματική του μεγαλοφυΐα και την ευρυμάθεια που τον διέκρινε. Ο δάσκαλός του Elliot a Liard έγραψε το 1872: «Έχω στην τάξη μου ένα τέρας των μαθηματικών, τον Ανρί Πουανκαρέ».
Το έργο του

Ο Πουανκαρέ δημοσίευσε το πρώτο του άρθρο στο Nouvelles Annales des Mathematiques σε ηλικία 19 ετών. Συνολικά συνέγραψε τουλάχιστον 30 βιβλία και 500 ερευνητικές εργασίες - άρθρα. Ίσως ήταν ο τελευταίος μαθηματικός με ευρύτατο πεδίο ενασχόλησης, ώστε οι διαλέξεις του στη Σορβόνη να ποικίλλουν σε ευρύτατη γκάμα θεμάτων. Ο Πουανκαρέ, εκτός από τη σημαντική του προσφορά στο αμιγώς μαθηματικό πεδίο, συνεισέφερε στην οπτική, τον ηλεκτρισμό, την ελαστικότητα, τη θερμοδυναμική, την κβαντική θεωρία τη σχετικότητα και την κοσμολογία. Ο Πουανκαρέ υπήρξε και σημαντικός εκλαϊκευτής της επιστήμης. Χαρακτηριστικά στο βιβλίο του Η Αξία της Επιστήμης έλεγε:

Αν η φύση δεν ήταν όμορφη, δεν θα άξιζε τον κόπο να την γνωρίσουμε. Κι αν δεν άξιζε τον κόπο να τη γνωρίσουμε τη φύση, τότε δεν θα άξιζε να ζούμε

Με την εκλογή του ως μέλους του τμήματος λογοτεχνίας του Γαλλικού Ινστιτούτου τιμήθηκε για την πολυποίκιλη προσφορά του στην επιστήμη.
Το πρόβλημα των τριών σωμάτων

Το 1889 ο Πουανκαρέ έδειξε ότι η πλήρης ανάλυση της κίνησης έστω και τριών σωμάτων (π.χ. του Ήλιου, της Γης και της Σελήνης) με βάση τη νευτώνεια θεωρία παρήγαγε ένα ενδογενώς μη ολοκληρώσιμο σύστημα.[1] Ως εκ τούτου θεμελίωσε τη σημαντική δυσκολία επίλυσης των προβλημάτων της φυσικής με μαθηματική ανάλυση[2], ακόμα και για τρία σώματα (πολύ περισσότερο για πάνω από τρία ή για εκατομμύρια) και ανέδειξε τις πρώτες ρωγμές στο Νευτώνειο σύμπαν. Ο αναγωγισμός, ως θεώρηση του κόσμου, απεδείχθη υπεραπλουστευτικός και ανακριβής. Με αφορμή τη ρήση του Νεύτωνα «η φύση ευχαριστιέται με την απλότητα και δεν αγαπάει τη μεγαλοπρέπεια των περιττών αιτίων» ο Πουανκαρέ παρατήρησε:

Πριν από ένα αιώνα ομολογείτο με ειλικρίνεια και διακηρυσσόταν ανοιχτά πως η φύση αγαπάει την απλότητα, αποδείχθηκε όμως ότι η φύση κάνει το αντίθετο σε περισσότερες από μία περιπτώσεις

Βιβλιογραφία στα ελληνικά

Galison, Peter: Τα ρολόγια του Αϊνστάιν, Οι χάρτες του Πουανκαρέ. Εκδόσεις: «Κάτοπτρο», Αθήνα 2007, ISBN 978-960-6717-10-9.
Hellman, Hal: Μεγάλες έριδες στην ιστορία των μαθηματικών. Μετάφραση: Τεύκρος Μιχαηλίδης. Εκδόσεις: «Αλεξάνδρεια», Αθήνα 2010, ISBN 978-960-221-475-6.
Poincaré, Henri: Η αξία της Επιστήμης. Εκδόσεις: «Κάτοπτρο», Αθήνα 1997, ISBN 960-7023-96-Χ.
Szpiro, George G.: Η Εικασία του Πουανκαρέ. Εκδόσεις: «Τραυλός», Αθήνα 2009, ISBN 978-960-6640-52-0.
Ξηρός, Νίκος: «Henri Poincare: Μια πολύπλευρη διάνοια», Περισκόπιο της Επιστήμης, Ιούλιος-Αύγουστος 1996, σελ. 48

Δείτε επίσης

Ανισότητα Πουανκαρέ

Πηγές

Peter Coveney & Roger Highfield: Το βέλος του χρόνου. Εκδόσεις «Κάτοπτρο», ISBN 960-7023-23-4.

Παραπομπές

Το βέλος του χρόνου, των Peter Coveney & Roger Highfield., σελ. 392
Το βέλος του χρόνου, των Peter Coveney & Roger Highfield, σελ. 393

Εγκυκλοπαίδεια Μαθηματικών