Γοδεφρείδος Βιλλεαρδουίνος

Ο Γοδεφρείδος Βιλλεαρδουίνος ή Γοδοφρείδος Βιλλαρδουίνος (Geoffroi de Villehardouin, 1160 – 1213) ήταν ιππότης και ιστορικός του Μεσαίωνα, που συμμετείχε και περιέγραψε την Δ' Σταυροφορία στο βιβλίο του "Χρονικό της κατάκτησης της Κωνσταντινούπολης" . Ήταν από τους κύριους χαρακτήρες της Δ' Σταυροφορίας και ο πλήρης τίτλος του ήταν: "Γοδεφρείδος των Βιλλεαρδουίνων, Στρατάρχης της Καμπανίας και της Ρωμανίας".

Βιογραφία

Ο Γοδεφρείδος Βιλλεαρδουίνος γεννήθηκε στο κάστρο του Βιλαρντουέν, 30 χλμ περίπου ανατολικά από το Τρουά. Ήταν στρατάρχης (Mareshal) της Καμπανίας και συμμετείχε στην Δ' Σταυροφορία από την αρχή της. Το 1199, κατά τη διάρκεια αγώνων που οργανώθηκαν από τον κόμη Τιμπώ Γ' της Καμπανίας (Thibaud III de Champagne), ο Τιμπώ τον όρισε ως έναν από τους αντιπροσώπους του με σκοπό να διαπραγματευθεί με τους Βενετούς την προμήθεια πλοίων για το ταξίδι. Ο Βιλλεαρδουίνος βοήθησε στην εκλογή του Βονιφάτιου του Μονφερατικού ως νέου αρχηγού της Σταυροφορίας, όταν πέθανε ο Τιμπώ, από τον οποίο και ορίσθηκε στρατάρχης του Βασιλείου της Θεσσαλονίκης.

Αν και δεν το αναφέρει στο Χρονικό που έγραψε, πιθανότατα υποστήριξε την αλλαγή της κατεύθυνσης της Σταυροφορίας, αρχικά στη Ζάρα και στη συνέχεια στην Κωνσταντινούπολη. Όσο ήταν στην Κωνσταντινούπολη, υπηρέτησε ως πρέσβης στον Ισαάκιο Β' Άγγελο και ήταν στην αντιπροσωπεία που απαίτησε από τον Ισαάκιο να ορίσει τον Αλέξιο Δ' συναυτοκράτορα.

Μετά την κατάκτηση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας το 1204 υπηρέτησε ως στρατιωτικός διοικητής και ηγήθηκε της υποχώρησης από τη μάχη της Αδριανούπολης το 1205, μετά τη σύλληψη του Λατίνου Αυτοκράτορα Βαλδουίνου Α' από τον Βασιλέα των Βουλγάρων Ιωαννίτζη. Σε αναγνώριση των υπηρεσιών του, ο Βονιφάτιος ο Μονφερατικός έδωσε στο Γοδεφρείδο την Μεσσηνόπολη της Θράκης για διαμονή, όπου και αποχώρησε έκτοτε από κάθε ενεργό δράση.

Το 1207 άρχισε να γράφει το χρονικό της Σταυροφορίας με τίτλο "Σχετικά με την κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης" (De la Conquête de Constantinople). Το κείμενο ήταν στα γαλλικά αντί για τα λατινικά και είναι σήμερα ένα από τα πλέον αξιομνημόνευτα κείμενα όχι μόνο ως αυθεντική πηγή των συμβάντων κατά την άλωση όσο και ως γλωσσικό μνημείο της γαλλικής γλώσσας. Η εξιστόρηση του Βιλλεαρδουίνου είναι ένα από τα τέσσερα κείμενα που μας μεταφέρουν την ιστορία της Δ' Σταυροφορίας, το καθένα από τη δική του σκοπιά: Ο Βιλλεαρδουίνος καταγράφει μαζί με τα γεγονότα την (μερικές φορές ωραιοποιημένη) άποψη της ανώτερης διοίκησης των Σταυροφόρων, στην οποία ανήκε. Ο Ροβέρτος του Κλαρί, Γάλλος ιππότης και Σταυροφόρος χωρίς ιδιαίτερη θέση στη διοίκηση δίνει την εικόνα που έβλεπε ο στρατός των Σταυροφόρων. Ο Νικήτας Χωνιάτης, υψηλόβαθμος λειτουργός και ιστορικός αναφέρει τα γεγονότα που παρακολούθησε ο ίδιος από την πλευρά της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Και ο Γκύντερ του Παιρίς, ένας Κιστερκιανός μοναχός, αφηγείται την ιστορία από την άποψη κάποιου Αββά Μάρτιν ο οποίος συνόδευσε τους Σταυροφόρους. Επίσης το Χρονικό αυτό είναι και το πρώτο ιστορικό έργο που μόλις μετά παρέλευση ενός αιώνα ήλθαν στο φως της ιστορικής έρευνας τα απομνημονεύματα του Ζουανβίλ "Περί της Βασιλείας Λουδοβίκου Θ'" του επικαλούμενου Αγίου.

Από τις πολλές εκδόσεις του Χρονικού αυτού θεωρήθηκε άριστη η του Νατάλις ντε Βεγιύ (Παρίσι 1872).

Ο ανεψιός του Βιλλεαρδουίνου, ο οποίος είχε το ίδιο όνομα με αυτόν, ο Γοδεφρείδος Α' Βιλλεαρδουίνος, πήρε κι αυτός μέρος στην Σταυροφορία και έγινε Πρίγκιπας της Αχαΐας, στο Μοριά το 1209.

Ο Βιλλεαρδουίνος πέθανε το 1213.
Εκδόσεις του έργου του Γοδεφρείδου Βιλλεαρδουίνου σε νεοελληνική απόδοση

Γοδεφρείδου Βιλλεαρδουίνου, Η κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης, μτφρ. Κώστας Αντύπας, εκδ. Χατζηνικολή, Αθήνα 2002

Δείτε επίσης

Βιλλεαρδουίνος
Χρονικόν του Μορέως

Βιβλιογραφία

Chronicles of the Crusades (Villehardouin and Jean de Joinville), translated by Margaret R. B. Shaw (Penguin). ISBN 0-14-044124-7
Colin Morris, "Geoffroy de Villehardouin and the Conquest of Constantinople", History 53 (February 1968): 24-34

Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Villehardouin's chronicle, μετάφραση στα αγγλικά από τον T. Marzial (1908), στο Internet Medieval Sourcebook website
Έργα του/της Γοδεφρείδου Βιλλαρδουίνου στο Project Gutenberg