.
Ο Φερμέν Αμποζί (γαλλικά: Firmin Abauzit, 11 Νοεμβρίου 1679 – 20 Μαρτίου 1767) ήταν Γάλλος λόγιος ο οποίος εργάστηκε στους κλάδους της φυσικής, της θεολογίας και της φιλοσοφίας και υπηρέτησε ως βιβλιοθηκονόμος στη Γενεύη (Δημοκρατία της Γενεύης) τα τελευταία 40 χρόνια της ζωής του. Ο Αμποζί είναι επίσης γνωστός για την επιμέλεια ή διόρθωση των γραπτών του Ισαάκ Νεύτωνα και άλλων λογίων.
Βιογραφία
Ο Φερμέν Αμποζί γεννήθηκε από Ουγενότους γονείς στις 11 Νοεμβρίου 1679 στο Ουζέ του Λανγκντόκ.[5][6] Η από πατρός οικογένεια του έλκει την καταγωγή της από έναν Άραβα γιατρό που εγκαταστάθηκε στην Τουλούζη τον 9ο αιώνα.[7] Κατά συνέπεια, το όνομα «Αμποζί» προέρχεται από το αραβικό «Αμπού Ζαΐντ» (πατέρας του Ζαΐντ).
Ο πατέρας του πέθανε όταν ήταν μόλις δύο ετών. Όταν, κατά την ανάκληση του Εδίκτου της Νάντης το 1685, οι αρχές έλαβαν μέτρα για να τον εκπαιδεύσουν στη Ρωμαιοκαθολική πίστη, η μητέρα του επινόησε τη διαφυγή του.[8]
Για δύο χρόνια ο αδερφός του και αυτός έζησαν ως φυγάδες στα βουνά της Σεβέν, αλλά τελικά έφτασαν στη Γενεύη, όπου η μητέρα τους στη συνέχεια βρέθηκε μαζί τους για να δραπετεύσει από τη φυλάκιση στην οποία κρατούνταν από τη στιγμή της φυγής τους. Ο Αμποζί σε νεαρή ηλικία απέκτησε μεγάλη επάρκεια στις γλώσσες, στη φυσική και στη θεολογία.[8]
Το 1698, ταξίδεψε στη Γερμανία και έπειτα στην Ολλανδία,[6] όπου γνώρισε τον Πιέρ Μπαιλ,[5] τον Πιέρ Ζυριέ και τον Ζακ Μπασνάζ. Προχωρώντας στην Αγγλία, μυήθηκε στον Σερ Ισαάκ Νεύτωνα, ο οποίος βρήκε σε αυτόν έναν από τους πρώτους υπερασπιστές των ανακαλύψεών του, ενάντια στον Καστέλ.[5][9] Ο Νεύτωνας διόρθωσε στη δεύτερη έκδοση του Principia του ένα λάθος που επεσήμανε ο Αμποζί,[9] και, όταν του έστειλε το Commercium Epistolicum, είπε, «Αξίζεις να κρίνεις ανάμεσα στον Γκότφριντ Λάιμπνιτς και εμένα».[8]
Η φήμη του Αμποζί ώθησε τον Γουλιέλμο Γ΄ να του ζητήσει να εγκατασταθεί στην Αγγλία, αλλά δεν αποδέχτηκε την προσφορά του βασιλιά, προτιμώντας να επιστρέψει στη Γενεύη.[9] Εκεί, από το 1715 έδωσε πολύτιμη βοήθεια σε μια εταιρεία που είχε δημιουργηθεί για τη μετάφραση της Καινής Διαθήκης στα γαλλικά. Αρνήθηκε την προσφορά της έδρας της φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης το 1723.[5] Βοήθησε στη γαλλική Καινή Διαθήκη το 1726.[5] Το 1727, του χορηγήθηκε η υπηκοότητα στη Γενεύη και αποδέχθηκε το αξίωμα του επίτιμου βιβλιοθηκονόμου στη Γενεύη, την πόλη που τον υιοθέτησε.[5] Όταν βρισκόταν στη Γενεύη στα τελευταία του χρόνια, έγραψε πολλά από τα έργα του. Αυτή ήταν επίσης η πόλη του θανάτου του στα 87 έτη, στις 20 Μαρτίου 1767.[8]
Κληρονομιά
Ο Αμποζί ήταν ένας άνθρωπος με μεγάλη μάθηση και υπέροχη ευελιξία. Ό,τι κι αν τύχαινε να συζητηθεί, έλεγαν για τον Αμποζί ότι φαινόταν να το έκανε αντικείμενο ιδιαίτερης μελέτης. Ο Ρουσσώ, που ζηλόφρονα απευθύνει τους επαίνους του, του απηύθυνε, στο Julie, ou la nouvelle Héloïse, πανηγυρικό λόγο. Όταν ένας άγνωστος είπε κολακευτικά στον Βολταίρο ότι είχε έρθει να δει έναν σπουδαίο άνθρωπο, ο φιλόσοφος τον ρώτησε αν είχε δει τον Αμποζί.[8] Μεταξύ των γνωστών του, ο Αμποζί θεωρούσε τον Ρουσσώ, τον Βολταίρο, τον Νεύτωνα και τον Μπέιλ.[9]
Ελάχιστα παραμένουν από τους κόπους αυτού του λογίου, μιας και οι κληρονόμοι του, όπως λέγεται, κατέστρεψαν τα έγγραφα που περιήλθαν στην κατοχή τους, επειδή οι δικές τους θρησκευτικές απόψεις ήταν διαφορετικές. Μερικά θεολογικά, αρχαιολογικά και αστρονομικά άρθρα από την πένα του εμφανίστηκαν στο Journal helvétique και αλλού, και συνέβαλε με αρκετές εργασίες στο Dictionnaire de musique του Ρουσσώ (1767). Έγραψε ένα έργο που έθεσε αμφιβολίες για την κανονική αυθεντία της Αποκάλυψης, το οποίο προκάλεσε απάντηση από τον Δρ. Λέοναρντ Τούελς και δημοσιεύτηκε στην Εγκυκλοπαίδεια του Ντενί Ντιντερό. Επίσης, επιμελήθηκε και έκανε πολύτιμες προσθήκες στο Histoire de la république de Genève του Ζακόμπ Σπον. Μια συλλογή από τα γραπτά του δημοσιεύτηκε στη Γενεύη το 1770 (Œuvres de feu M. Abauzit), και μια άλλη στο Λονδίνο το 1773 (Œuvres diverses de M. Abauzit).
Παραπομπές
pantheon.world/profile/person/Firmin_Abauzit. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
011018.
Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb121711117. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
«Internet Philosophy Ontology project» (Αγγλικά) thinker/2458. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Hoiberg 2010
Magnusson & Goring 1990
The biographical dictionary of the Society for the diffusion of useful knowledge. London: Longman, Brown, Green, and Longmans. 1842. σελ. 37.
Chisholm 1911.
Debus και άλλοι 1968
Βιβλιογραφία
Debus, Allen G.; Calinger, Ronald S.; Collins, Edward J. και άλλοι., επιμ. (1968). «Abauzit, Firmin». World Who's Who in Science: A Biographical Dictionary of Notable Scientists From Antiquity to the Present. Chicago, Illinois: The A. N. Marquis Company. ISBN 0-8379-1001-3.
Hoiberg, Dale H., επιμ. (2010). «Abauzit, Firmin». Encyclopædia Britannica. Chicago, Illinois: Encyclopædia Britannica, Inc.. ISBN 978-1-59339-837-8.
Magnusson, Magnus; Goring, Rosemary, επιμ. (1990). «Cambridge Biographical Dictionary». Cambridge Biographical Dictionary. Cambridge, UK: Cambridge University Press. ISBN 0-521-39518-6.
Το παρόν λήμμα ενσωματώνει κείμενο από έκδοση που είναι πλέον κοινό κτήμα: Chisholm, Hugh, επιμ.. (1911) «Abauzit, Firmin» Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα 1 (11η έκδοση) Cambridge University Press, σελ. 8
Senebier, Jean (1786). Histoire Littéraire de Geneve. Geneve [Geneva, Switzerland]: Chez Barde, Manget & Compagnie, Imprimeurs-Libraires. LCCN 04021025.
Abauzit, Firmin (1774). Miscellanies of the Late Ingenious and Celebrated M. Abauzit on Historical, Theological, and Critical Subjects. Μτφρ. Edward Harwood. London, England: T. Becket. LCCN 82067547.
Orme, William (1824). Bibliotheca biblica; a select list of books on sacred literature; with notices biographical, critical, and bibliographical. Edinburgh, Scotland: A. Black. LCCN 07020498.
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
