Ο Εντουάρ Ντεμπά – Πονσάν (Edouard Debat – Ponsan, 1847 – 1913) ήταν Γάλλος ζωγράφος της Ακαδημαϊκής Σχολής κι ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του Οριενταλιστικού κινήματος στη Γαλλία του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα. Γεννήθηκε στην Τουλούζη (Toulouse) στις 25 Αυγούστου 1847 και ήταν πατέρας του διάσημου αρχιτέκτονα Ζακ Ντεμπά – Πονσάν (Jacques Debat – Ponsan) και παππούς του Μισέλ Ντεμπρέ (Michel Debre), πρωθυπουργού της Γαλλίας σε κυβέρνηση του Σαρλ ντε Γκωλ. Υπήρξε μαθητής του διάσημου ακαδημαϊκού ζωγράφου γυμνών Αλεξάντρ Καμπανέλ (Alexandre Cabanel). Πέθανε στο Παρίσι στις 27 Ιανουαρίου 1913.

Paintings

At the Well

Cardinal de Brienne Lomenie admiring the bas-reliefs

Flirting

One morning at the door of the Louvre

The Daughter of Jephthah

The Massage in the Harem

Truth Emerging From A Well

Στα τέλη του 19ου αιώνα, που έδρασε ο Εντουάρ Ντεμπά – Πονσάν, ο Οριενταλισμός στην τέχνη συνδεόταν συχνά με τον ερωτισμό. Η αρχή είχε γίνει με τους μεγάλους προδρόμους του είδους – τον Σασεριώ, τον Ντελακρουά και πιο πολύ με τον Ενγκρ, με τη «Μεγάλη Οδαλίσκη» (1814) το «Τούρκικο Λουτρό» (1859 – 1863), που και τα δύο βρίσκονται στο Μουσείο του Λούβρου.

Με το θρίαμβο όμως της ακαδημαϊκής ζωγραφικής, ο ερωτισμός αυτός αποκτά νέες διαστάσεις. Οι καλλιτέχνες χρησιμοποιούσαν τα τουρκικά λουτρά και τα χαρέμια ως καμβά σε ερωτικούς πίνακες, όπως ο Πωλ – Ντεζιρέ Τρουιγεμπέ (Trouillebet) με τη «Δούλα στο Χαρέμι» (1847, Μουσείο Καλών Τεχνών, Νίκαια Γαλλίας), ο Ζαν – Μπατίστ Υυσμάν (Jean – Baptiste Huysmans) με τη «Μάντισσα» (1875), ο Jean – Jules Antoine Lecomte du Nouy με τη «Λευκή Σκλάβα» (1888, Μουσείο Καλών Τεχνών, Νάντη) και ο Πωλ – Λουί Μπουσάρ (Paul – Louis Bouchard) με τις «Αιγυπτιοπούλες που χορεύουν» (1893, Μουσείο Ορσέ, Παρίσι).

Το 1893, μια ομάδα 14 καλλιτεχνών ίδρυσαν την «Εταιρεία των Γάλλων Οριενταλιστών Ζωγράφων» (Societé des Peintres Orientalistes Francais), με πρόεδρο τον Leonce Benedicte, διευθυντή του Μουσείου Λουξεμβούργου. Οι ζωγράφοι αυτοί είχαν ιδιαίτερη αγάπη για τον αυθεντικό πολιτισμό και τις παραδόσεις της Ανατολής.

Το έργο του Εντουάρ Ντεμπά – Πονσάν περιελάμβανε πορτρέτα εύπορων προσώπων και πολιτικών της παρισινής κοινωνίας, πίνακες με ιστορικά θέματα και σκηνές της αγροτικής ζωής. Στο απόγειο όμως της καλλιτεχνικής δράσης του κυριαρχεί στους πίνακές του το ερωτικό στοιχείο και η γοητεία της Ανατολής, όπως στο αριστούργημά του «Το Μασάζ: Σκηνή από τα τουρκικά λουτρά» (1883, Μουσείο των Αυγουστίνων, Τουλούζη).

Στα πιο αξιόλογα έργα που φιλοτέχνησε σε διάφορες περιόδους της καριέρας του περιλαμβάνονται: «Η κόρη του Ιεφθάε» (1876), «Δρόμος στην Κωνσταντινούπολη» (1883), «Μια γωνιά στον αμπελώνα» (1886), «Η τουαλέτα της τσιγγάνας» (1896), « Το όργωμα» (1897) κ. ά.

Ο Ντεμπά – Πονσάν, ως ρεπουμπλικάνος και βετεράνος του πολέμου του 1870, αγωνίστηκε για την αποκατάσταση του λοχαγού Αλφρέ Ντρέυφους (Alfred Dreyfus, 1859 - 1935), εκθέτοντας στο Σαλόν του 1898 τον αλληγορικό πίνακα του «Η Αλήθεια εξερχόμενη από το πηγάδι» (1898), που αργότερα τον δώρισε στον Εμίλ Ζολά.

Πηγές

• Gerard – Georges Lemaire: “The Orient in Western Art” (English edition), pp. 270 - 278, Koenemann, 2005.

• Ιστοσελίδα αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας: Edouard Debat – Ponsan.