Ιστορικό
Η Γαλλία κατά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο

Στις αρχές Ιουνίου του 1940 τα στρατεύματα των Ναζί έχουν νικήσει κατά κράτος την αντίσταση των συμμάχων Άγγλων, Γάλλων και Βέλγων στο γαλλικό έδαφος. Τα αγγλικά στρατεύματα αποχωρούν για να συνεχίσουν την άμυνά τους επί αγγλικού εδάφους παίρνοντας μαζί τους και περίπου 140.000 Γάλλους στρατιώτες (Δουνκέρκη, 1-4 Ιουνίου). Στις 14 Ιουνίου οι Γερμανοί εισέρχονται στο Παρίσι. Αφού απορρίπτονται προτάσεις για μετακίνηση της γαλλικής Κυβέρνησης στις ΗΠΑ ή τη συγχώνευση του ελεύθερου τμήματος με τη Μεγάλη Βρετανία (πρόταση του Τσώρτσιλ), ο πρόεδρος της χώρας Αλμπέρ Λεμπρέν (Albert Lebrun) και ο πρωθυπουργός Πολ Ρεϊνό (Paul Reynaud) παραιτούνται και τη θέση τους παίρνει ο, ηλικιωμένος τότε, στρατάρχης Φιλίπ Πεταίν (Philippe Pétain), άνθρωπος με μεγάλο κύρος στη Γαλλία λόγω των επιτυχιών στις οποίες είχε οδηγήσει τον γαλλικό Στρατό κατά τον Α΄Παγκόσμιο Πόλεμο. Στις 21 Ιουνίου ο Πεταίν ζήτησε ανακωχή από τους Γερμανούς, με τη συναίνεση και του Αρχηγού του Στρατού Μαξιμ Βεϋγκάν (Maxime Weygand), η οποία έγινε δεκτή και συμφωνήθηκε το τμήμα της Γαλλίας νοτίως του ποταμού Λίγηρα να διοικηθεί από Γαλλική Κυβέρνηση με έδρα την πόλη Βισύ (Vichy). Αρχηγός αυτής της Κυβέρνησης ανέλαβε ο Πεταίν. Η κυβέρνηση του Βισύ στηρίχθηκε σε μια μερίδα του λαού που έτρεφε φιλογερμανικά αισθήματα και, αν και χωρίς ιδιαίτερη στρατιωτική δραστηριότητα στη συνέχεια, θεωρήθηκε εχθρική προς τους Συμμάχους. Χαρακτηριστική είναι η καταβύθιση του γαλλικού στόλου της Μεσογείου, ο οποίος καταστράφηκε από τους Άγγλους το καλοκαίρι του 1940, λόγω της ανησυχίας που είχε ο Ουίνστων Τσώρτσιλ ότι υπήρχε ενδεχόμενο ο γαλλικός Στόλος να συνεργασθεί με τις δυνάμεις του Άξονα.
Φ. Πεταίν, Χίτλερ. Ανάμεσά τους ο διερμηνέας Πάουλ Σμιτ, πίσω δεξιά ο Ρίμπεντροπ. 24-10-1940. Φωτ. Deutsches Bundesarchiv

Πολιτική της κυβέρνησης του Βισύ

Ο Πεταίν ακολούθησε σε μεγάλο βαθμό τα χνάρια των φασιστικών και ναζιστικών κυβερνήσεων του Άξονα. Εγκαθίδρυσε ένα σκληρό και απολυταρχικό καθεστώς, ενώ διώχθηκαν πολλές κατηγορίες πολιτών, όπως σοσιαλιστές και κομμουνιστές, αλλά και Εβραίοι. Όλες οι αποφάσεις παίρνονταν με τη συγκατάθεση των Ναζί. Σε ό,τι αφορά την εξωτερική πολιτική, η στάση του ήταν πάντα από ανοχή ως επιδοκιμασία των ενεργειών της ναζιστικής Γερμανίας, στο στρατιωτικό όμως τομέα δεν υπήρξε μεγάλη συμμετοχή, καθώς ο γαλλικός στρατός ήταν διαλυμένος, ενώ μεγάλο κομμάτι του είχε καταφύγει στην Αγγλία. Πάντως, δόθηκε σε πολλές περιπτώσεις το ελεύθερο στους Γερμανούς να χρησιμοποιήσουν γαλλικές βάσεις σε αποικίες. Το 1944 όμως, η κατάσταση άλλαξε, καθώς ο Πεταίν τήρησε παθητική στάση απέναντι στην απόβαση Συμμαχικών στρατευμάτων στη Γαλλική Βόρεια Αφρική, αψηφώντας τις απόψεις των υφισταμένων του για επίθεση. Αυτό εξόργισε τον Χίτλερ, ο οποίος εισέβαλε και στη Νότια Γαλλία. Αυτό ήταν και το τέλος της Γαλλίας του Βισύ. Ο διοικητής των γαλλικών στρατευμάτων στη Βόρεια Αφρική Ναύαρχος Ζαν Νταρλάν αποφάσισε τότε να συνεργαστεί με τους Συμμάχους. Αυτό προκάλεσε την οργή μερίδας Γάλλων δοσίλογων, με αποτέλεσμα λίγους μήνες αργότερα ο Νταρλάν να δολοφονηθεί. Ο Πεταίν παραμένει αρχηγός της Γαλλίας του Βισύ, περιθωριοποιημένος από τους νικητές, με εχθρική διάθεση απέναντί του από τους Συμμάχους.

Αντίσταση

Η πολιτική της κυβέρνησης του Βισύ, αν και βρήκε υποστηρικτές, δυσαρέστησε την πλειοψηφία του γαλλικού λαού, ο οποίος στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας είχε πάρει ήδη μια γεύση από τη ναζιστική βαρβαρότητα. Η αντίδραση δεν άργησε να εκδηλωθεί. Ένας άλλος στρατηγός, νεότερος σε ηλικία, ο Σαρλ Ντε Γκωλ, έφυγε για την Αγγλία με σκοπό να οργανώσει αντίσταση. Με ραδιοφωνικό του διάγγελμα - από το Λονδίνο - κάλεσε τον γαλλικό λαό να αντισταθεί με κάθε μέσο. Η οργάνωσή του ονομάστηκε "Ελεύθεροι Γάλλοι" και αρχικά προσπάθησε να πάρει τη Γαλλία του Βισύ με το μέρος του. Η προσπάθειά του απέτυχε, με αποτέλεσμα πολλές φορές να δημιουργηθεί σύγχυση μεταξύ των Συμμάχων, οι οποίοι δεν ήξεραν τι να περιμένουν από τα απομεινάρια του γαλλικού στρατού. Τα επόμενα χρόνια, ο Ντε Γκωλ ήρθε σε ρήξη με τους δωσίλογους του Βισύ και οργάνωσε ισχυρή εθνική αντίσταση στη Γαλλία (αλλά και έξω από αυτήν), ενώ με το τμήμα του γαλλικού στρατού που είχε απομείνει πιστό σε αυτόν συμμετείχε σε πολλές επιχειρήσεις των Συμμάχων.

Το τέλος της Κυβέρνησης του Βισύ

Ύστερα από την Απόβαση της Νορμανδίας και την κατάρρευση του εκεί γερμανικού μετώπου, οι Γερμανοί αγκιστρώνονται σε όσα σημεία της Γαλλίας παραμένουν ακόμη υπό την κατοχή τους. Ωστόσο, τους δυσχεραίνει σημαντικά η ύπαρξη σημαντικής γαλλικής αντίστασης. Έτσι, στις 7 Μαΐου 1944 οι Γερμανοί μεταφέρουν τον Πεταίν στο Ραμπουγέ, αρκετά βορειότερα, επειδή φοβούνται απαγωγή του Στρατάρχη από τους μακί. Δεκαπέντε ημέρες αργότερα, με το πρόσχημα ότι στη Βόρεια Γαλλία αναμενόταν νέα απόβαση, και άγνωστο για ποιους λόγους, τον επαναφέρουν στο Βισύ. Επιστρέφοντας ο Πεταίν απευθύνει στον Ντε Γκωλ μια επιστολή, στην οποία του προτείνει να μοιρασθούν επί μερικούς μήνες την εξουσία και ύστερα να του την παραχωρήσει εξ ολοκλήρου και ο ίδιος να ιδιωτεύσει. Ο Ντε Γκώλ, φυσικά, δεν απαντά.

Η εξουσία του Πεταίν συνεχίζεται. Στις 8 Αυγούστου ο Πιέρ Λαβάλ, τον οποίο είχε προσπαθήσει για μια ακόμη φορά να αποπέμψει ο Πεταίν, καταφεύγει στο Παρίσι. Αποπειράται να μεταφέρει την Κυβέρνησή του εκεί, οι Γερμανοί αρνούνται και του υποδεικνύουν την πόλη Μπελφόρ. Ο Λαβάλ αρνείται και οι Γερμανοί τον συλλαμβάνουν και τον μεταφέρουν ανατολικά. Στις 17 Αυγούστου έρχεται η σειρά του Πεταίν: Οι Γερμανοί τον συλλαμβάνουν και τον απομακρύνουν από την έδρα της Κυβέρνησης, πράγμα που σηματοδοτεί το τέλος της Γαλλίας του Βισύ[1].

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

* ESTABLISHMENT OF THE VICHY GOVERNMENT, JULY 10, 1940
* State Collaboration Collaboration of Vichy France with Nazi Germany.
* Χάρτης της Γαλλίας της εποχής

Αναφορές

1. ↑ Ρεϊμόν Καρτιέ, Ιστορία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, Πάπυρος, Αθήνα, 1964 (μετφ. από τα Γαλλικά)