Ο Ζαν Τόμας Φόρμαν (Jan Tomáš Forman) (IPA: /ˈjan ˈtomaːʃ ˈforman/, γενν. 18 Φεβρουαρίου 1932), γνωστός ως Μίλος Φόρμαν (Miloš Forman) (IPA: /ˈmɪloʃ ˈforman/), είναι ένας Τσεχοαμερικανός σκηνοθέτης, σεναριογράφος, ηθοποιός και καθηγητής. Δύο από τις ταινίες του, Στη Φωλιά του Κούκου και Αμαντέους είναι από τις πλέον σημαντικές στην ιστορία του κινηματογράφου. Σαν σκηνοθέτης, ο Φόρμαν έχει προταθεί τρεις φορές για το Βραβείο Όσκαρ σκηνοθεσίας και το κέρδισε τις δύο.

Βιογραφικό

Ο Φόρμαν γεννήθηκε στο Κασλάβ της Τσεχοσλοβακίας (σημερινή Τσεχία). Η μητέρα του, που ονομαζόταν Άννα, διηύθυνε ένα θερινό ξενοδοχείο, και ο πατέρας του, Ρούντολφ Φόρμαν, ήταν καθηγητής.[1] Οι γονείς του ήταν Προτεστάντες. Ο πατέρας του συνελήφθη να διανέμει απαγορευμένα βιβλία κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής και πέθανε στο Μπούχενβαλντ το 1944, ενώ η μητέρα του πέθανε στο Άουσβιτς το 1943.[2] Κατά τη διάρκεια του δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου ο Φόρμαν έζησε σε σπίτια συγγενών του[2] και αργότερα ανακάλυψε ότι ο βιολογικός του πατέρας ήταν ένας Εβραίος αρχιτέκτονας.[3]

Μετά τον πόλεμο, φοίτησε στο δημόσιο σχολείο, Κολέγιο του βασιλιά Γεωργίου στη λουτρόπολη Ποντεμπράντι, με συμμαθητές όπως ο Βάτσλαβ Χάβελ και οι αδερφοί Μασίν. Αργότερα σπούδασε σεναριογραφία στην Ακαδημία Τεχνών εκτέλεσης της Πράγας.

Καριέρα

Ο Φόρμαν σκηνοθέτησε αρκετές τσέχικες κωμωδίες στην Τσεχοσλοβακία. Ωστόσο, το 1968 όταν η ΕΣΣΔ και οι σύμμαχοι της από το Σύμφωνο της Βαρσοβίας εισέβαλαν στη χώρα για να τερματίσουν την Άνοιξη της Πράγας, αυτός βρισκόταν στο Παρίσι, όπου διαπραγματευόταν την παραγωγή της πρώτης του αμερικάνικης ταινίας. Το τσέχικο στούντιο για το οποίο εργαζόταν τον απέλυσε, ισχυριζόταν ότι είχε φύγει από τη χώρα του παράνομα. Μετακόμισε στη Νέα Υόρκη, όπου αργότερα έγινε καθηγητής κινηματογράφου στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια και συνδιευθυντής (με τον πρώην του δάσκαλο Φράντισεκ Ντάνιελ) του τμήματος ταινιών του Κολόύμπια. Ένας από τους προστατευόμενους του ήταν ο Τζέιμς Μάνγκολντ, στον οποίο ο Φόρμαν έδωσε συμβουλές σεναριογραφίας.

Παρά τις αρχικές δυσκολίες, άρχισε να σκηνοθετεί στη νέα του πατρίδα, και γνώρισε μεγάλη επιτυχία το 1975 με την ταινία Η φωλιά του κούκου (One Flew Over the Cuckoo's Nest) βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Κεν Κέσεϊ , που απέσπασε πέντε Βραβεία Οσκαρ συμπεριλαμβανομένου και αυτού της σκηνοθεσίας. Το 1977, ανακηρύχθηκε επίτιμος πολίτης των Ηνωμένων Πολιτειών[1]. Άλλες επιτυχίες του ήταν οι ταινίες Αμαντέους (Amadeus), που κέρδισε οκτώ Όσκαρ, και η Υπόθεση Λάρι Φλιντ για την οποία ήταν υποψήφιος για το Όσκαρ σκηνοθεσίας και κέρδισε μία χρυσή σφαίρα.

Οι πρώτες ταινίες του Φόρμαν είναι ακόμη εξαιρετικά δημοφιλείς στους Τσέχους. Πολλές από τις καταστάσεις και τις φράσεις τους βρίσκονται σε κοινή χρήση: για παράδειγμα, η τσέχικη λέξη zhasnout (σβήνω τα φώτα) από την ταινία Φωτιά... πυροσβέστες, σχετιζόμενη με μικροκλοπή στην ταινία, χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει την ευρεία πώληση ακινήτων που πραγματοποιήθηκε στη χώρα τη δεκαετία του 1990.

Το 1997 απέσπασε το βραβείο της Κρυστάλλινης Σφαίρας στο διεθνές φεστιβάλ κινηματογράφου της Τσεχίας Karlovy Vary International Film Festival για την εξαίρετη καλλιτεχνική του συνεισφορά στον παγκόσμιο κινηματογράφο. Ο Φόρμαν συμπρωταγωνίστησε με τον Έντουαρντ Νόρτον στο σκηνοθετικό ντεμπούτο του ηθοποιού Πιστά Ερωτευμένοι (Keeping the Faith) (2000) στο ρόλο του σοφού φίλου του προβληματισμένου ιερέα του Νόρτον.

Το 2006, έλαβε το βραβείο Hanno R. Ellenbogen Citizenship Award από την Κοινωνία της Πράγας για τη Διεθνή Συνεργασία.

Οι δίδυμοι γιοι του Φόρμαν Πετρ και Ματέι, γεννημένοι το 1964, είναι επίσης θεατρικοί και κινηματογραφικοί ηθοποιοί.

Ο αστεροειδής 11333 Φόρμαν πήρε την ονομασία του από το Μίλος Φόρμαν.

Φιλμογραφία

Παραπομπές

1. ↑ 1,0 1,1 (Αγγλικά) Βιογραφία του Μίλος Φόρμαν (1932-)
2. ↑ 2,0 2,1 (Αγγλικά) Ο Μίλος Φόρμαν σκηνοθετεί τη Νάταλι Πόρτμαν στα φαντάσματα του Γκόγια — αποκαλύψεις για την ταινία, περιοδεία τέχνης και ιστορία| Τέχνες | Εβραϊκό περιοδικό
3. ↑ (Αγγλικά) Κριτική του Τερναράουντ - Μίλος Φόρμαν - Σαλέμ στη λογοτεχνία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

* (Αγγλικά) Συλλογή βιβλίων και άρθρων για τον Φόρμαν μέσω του UC Berkeley Media Resources Center
* (Αγγλικά) Μίλος Φόρμαν, BBC Γεγονότα Μαρτίου 2001
* (Αγγλικά) Συνέντευξη με το Μίλος Φόρμαν: Υπερασπιστής του καλλιτέχνη και του καθημερινού ανθρώπου
* (Αγγλικά) Συνεντεύξεις της Κόρτνεϊ Λαβ με το Μίλος Φόρμαν
* (τσέχικα) Μίλος Φόρμαν προφίλ

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License