Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία

 

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία είναι μια τρέχουσα στρατιωτική επιχείρηση της Ρωσίας στα εδάφη της Ουκρανίας. Η εισβολή ξεκίνησε στις 05:00 τοπική ώρα (06:00 ώρα Μόσχας) της 24ης Φεβρουαρίου, 2022, κατόπιν εντολών του Προέδρου της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος με διάγγελμά του ανακοίνωσε την έναρξη ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης με τελικό στόχο την «αποστρατικοποίηση και αποναζιστοποίηση της Ουκρανίας».[13] Αυτή η θέση του Πούτιν έχει δεχτεί κριτική.[14]

Πριν από την εισβολή, στις 21 Φεβρουαρίου, η Ρωσία αναγνώρισε την ανεξαρτησία της Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντονέτσκ και της Λαϊκής Δημοκρατίας του Λουγκάνσκ και έλαβε την απόφαση για εμπλοκή των Ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων στην περιοχή του Ντονμπάς της ανατολικής Ουκρανίας.[15]

Ο Πούτιν ισχυρίστηκε ότι ανταποκρίθηκε στην έκκληση των δυο ηγετών των ρωσόφωνων περιοχών, του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ, για βοήθεια, με στόχο την αποστρατικοποίηση της χώρας και όχι την κατάληψή της. Ισχυρίστηκε ακόμη ότι στόχος είναι «η υπεράσπιση των ανθρώπων που επί οκτώ χρόνια υφίστανται διωγμούς και γενοκτονία από το καθεστώς του Κιέβου» και ότι θα οδηγηθούν στη Δικαιοσύνη «όσοι διέπραξαν πολλαπλά εγκλήματα εναντίον αμάχων, συμπεριλαμβανομένων και πολιτών της Ρωσικής Ομοσπονδίας».[16]

Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, αρνήθηκε να ενδώσει στις απαιτήσεις της Ρωσίας και ζήτησε την συνδρομή των δυτικών δυνάμεων προκειμένου να αντιμετωπίσει την εισβολή, καταδεικνύοντας επανειλημμένα την αδράνεια τόσο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και του ΝΑΤΟ.[17]

Ο ισχυρότερος σύμμαχος της Ουκρανίας, ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Τζο Μπάιντεν, ανακοίνωσε την επιβολή μιας σειράς οικονομικών κυρώσεων σε ρωσικούς οικονομικούς παράγοντες. Επισήμανε την «κατάφωρη παραβίαση των κανόνων του διεθνούς δικαίου», κατηγορώντας τον Ρώσο πρόεδρο και για επεκτατισμό και φιλοδοξίες αναβίωσης της Σοβιετικής Ένωσης.[18]
Με τις απόψεις του Αμερικανού Προέδρου έχουν συνταχτεί το ΝΑΤΟ, η Ευρωπαϊκή Ένωση, και όλες σχεδόν οι χώρες της Δύσης.

Η Κίνα παραμένει ουδέτερη, παρόλο που αρνείται μέχρι στιγμής να καταδικάσει την στρατιωτική εισβολή και καταφερόμενη εναντίον των ΗΠΑ, χαρακτηρίζοντας τη συμπεριφορά τους, ανεύθυνη, ανήθικη και υποκριτική. «Το κύριο ερώτημα είναι ο ρόλος που διαδραμάτισαν οι Αμερικανοί σε όλο αυτό. Αν κάποιος ρίχνει διαρκώς λάδι στη φωτιά, ενώ κατηγορεί τους άλλους ότι δεν κάνουν αυτό που μπορούν για να σβήσουν τη φωτιά, αυτή η συμπεριφορά είναι ξεκάθαρα ανεύθυνη και ανήθικη» [19].

Οι αιτίες του πολέμου

Σύμφωνα με τον Τζον Μερσχάιμερ (John Mearsheimer) η επέμβαση της Δύσης στα εσωτερικές υποθέσεις της Ρωσίας ήταν σημαντικότατος παράγοντας αύξησης της ρωσικής επιθετικότητας. Η προσπάθεια επέκτασης του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά μέσω της Ουκρανίας ήταν επόμενο να συναντήσει την ρωσική άρνηση. Ο Μερσχάιμερ έχει επικρίνει πολλές φορές την πολιτική των ΗΠΑ απέναντι στη Ρωσία, θεωρώντας μάλιστα τη χώρα του αλλά και την Ευρωπαϊκή Ένωση ως τους κύριους υπεύθυνους της κρίσης που προκλήθηκε με την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία, το 2014.[20]

Αντίθετα, o ιστορικός και βιογράφος του Ιωσήφ Στάλιν, Στίβεν Κότκιν (Stephen Kotkin) υποστηρίζει ότι ακόμα και αν το ΝΑΤΟ δεν επιδίωκε την προς Ανατολάς επέκτασή του, η Ρωσία θα συμπεριφερόταν με τον ίδιο τρόπο, λόγω του μεγαλοϊδεατισμού και του σωβινισμού που υπάρχουν ενσωματωμένα στην πολιτική της από την εποχή της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. [21]
Το χρονικό της εισβολής

Με την απόφαση του Προέδρου της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν να αναγνωρίσει, στις 21 Φεβρουαρίου 2022, την ανεξαρτησία από την Ουκρανία των αυτόνομων περιοχών του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ (ανεξαρτησία που οι δυο αυτές περιοχές είχαν διεκδικήσει ήδη από το 2014, δημιουργώντας τις Λαϊκές Δημοκρατίες του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ, αντίστοιχα), ενισχύθηκαν οι εκτιμήσεις για ενδεχόμενη πολεμική σύγκρουση,[22] αφού η αναγνώριση των δυο αυτών κρατιδίων έδινε στη Ρωσία το κατάλληλο πρόσχημα (υπεράσπιση ομοεθνών) για να εισβάλει σε ουκρανικά εδάφη. [23] Την απόφαση του Ρώσου προέδρου φαίνεται να υποστήριξε, σε δημοσκόπηση που διεξήχθη την επόμενη ημέρα, το 73% των Ρώσων πολιτών που πήραν μέρος σε αυτή.[24] Δημοσκόπηση του CNN στη Ρωσία έδειξε ότι το 50% των ερωτηθέντων συμφωνούν με τη χρήση στρατιωτικών δυνάμεων προκειμένου να αποτραπεί το ενδεχόμενο εισόδου της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, ενώ την αντίθεσή του εξέφρασε το 25% των ερωτηθέντων.[25]
Πολίτες του Κιέβου αναζητούν υπόγεια προστασία στους σταθμούς του μετρό της ουκρανικής πρωτεύουσας.

Σε τηλεοπτικό διάγγελμα στις 24 Φεβρουαρίου, ο Πούτιν δήλωσε ότι τα κρατίδια του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ ζήτησαν τη ρωσική βοήθεια και για το λόγο αυτό αποφάσισε τη διεξαγωγή ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης. Αμέσως μετά, ρωσικές στρατιωτικές μονάδες αποτελούμενες από τεθωρακισμένα, στρατιωτικά οχήματα και στρατιώτες ξεκίνησαν την εισβολή σε ουκρανικά εδάφη, πραγματοποιώντας επίθεση στις περιφέρειες του Λουγκάνσκ, του Σούμι, και του Χαρκόβου (ανατολικά, από τη χερσόνησο της Κριμαίας) και Ζιτόμιρ και Τσερνίχιβ (στη μεθόριο με τη Λευκορωσία).

Στις 25 Φεβρουαρίου ρωσικές στρατιωτικές μονάδες έφτασαν στην ευρύτερη περιοχή του Κιέβου, αφού πρώτα κατέλαβαν το εργοστάσιο του Τσερνομπίλ.

Τα ξημερώματα της 4ης Μαρτίου, οι Ουκρανικές αρχές ανακοίνωσαν ότι έχει ξεσπάσει πυρκαγιά στον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια (ο μεγαλύτερος σε μέγεθος στην Ευρώπη) έπειτα από βομβαρδισμό των Ρώσων. Ο Υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας Ντμίτρο Κουλέμπα, απαίτησε να απομακρυνθούν οι Ρωσικές δυνάμεις, καθώς υπάρχει κίνδυνος πυρηνικού ατυχήματος, που σύμφωνα με τον ίδιο «θα είναι 10 φορές χειρότερο από το ατύχημα του Τσερνόμπιλ».[26] Τελικά η πυρηνική υπηρεσία της Ουκρανίας, διαβεβαίωσε ότι δεν υπάρχει κίνδυνος ατυχήματος καθώς και ότι δεν γίνεται μάχη στις εγκαταστάσεις αφού βρίσκεται υπό πλήρη Ρωσικό έλεγχο. Η πλευρά της Ρωσίας δήλωσε ότι το όλο θέμα ήταν «προβοκάτσια του εθνικιστικού καθεστώτος του Κιέβου».[27]
Αντιδράσεις, κυρώσεις και αποκλεισμοί
Αντιδράσεις

Εναντίον της ρωσικής εισβολής τάχτηκαν αμέσως τόσο οι ΗΠΑ όσο και οι περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ.[28]
Την στήριξή τους στην Ρωσική Ομοσπονδία ή την ανοχή τους στις στρατιωτικές της ενέργειες διακήρυξαν αρχηγοί κρατών και πρωθυπουργοί από τη Λατινική Αμερική (οι ηγέτες της Κούβας, της Νικαράγουας και της Βενεζουέλας) και από την Ασία (οι ηγέτες του Πακιστάν, της Ινδίας, της Μιανμάρ). Η Αρμενία, το Καζακστάν, το Κιργιστάν και η Λευκορωσία, που θεωρούνται πάγιοι «σύμμαχοι» της Ρωσίας ενώ δεδομένη πρέπει να θεωρείται και η στήριξη από τη Βόρεια Κορέα. [29] [ασαφές]

Ο πρόεδρος της Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, ανακοίνωσε ότι δεν προτίθεται να επιβάλλει κυρώσεις στην Ρωσία. [30] Η Τουρκία έκλεισε τα στενά του Βοσπόρου για τα πολεμικά πλοία ενεργοποιώντας τη Συνθήκη του Μοντρέ και αρνήθηκε να μετάσχει στο πλέγμα των κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας.[31]

Το Ισραήλ μέχρι τώρα δεν έχει καταδικάσει την ρωσική εισβολή, αποστέλλοντας μόνο ανθρωπιστική και όχι στρατιωτική βοήθεια, ενώ ο Πρωθυπουργός του Ναφτάλι Μπένετ, είναι ο μόνος ηγέτης που έχει ανοιχτή δίοδο επικοινωνίας και με τις δυο πλευρές. [εκκρεμεί παραπομπή]
Χάρτης των κρατών που παρέχουν ανθρωπιστική βοήθεια στην Ουκρανία (μπλέ).
Χάρτης (GIF) της ρωσικής προέλασης στο έδαφος της Ουκρανίας μέχρι και τις 20 Μαρτίου 2022.
Κυρώσεις

Στην επιβολή αυστηρών κυρώσεων εναντίον της Ρωσικής Ομοσπονδίας προχώρησαν οι ΗΠΑ, η Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλες χώρες, σχεδόν αμέσως μετά την ανακοίνωση της εισβολής καθώς και τις ημέρες που ακολούθησαν. Στις κυρώσεις περιλαμβάνονται η απαγόρευση κάθε συναλλαγής με την Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας, ο αποκλεισμός των ρωσικών τραπεζών από το σύστημα διατραπεζικών συναλλαγών SWIFT, το κλείσιμο των εναέριων χώρων σε όλη σχεδόν την Ευρώπη και στις ΗΠΑ, ο περιορισμός στις εμπορικές αγοραπωλησίες προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, το πάγωμα των περιουσιακών στοιχείων τόσο του Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν όσο και του Πρωθυπουργού Μιχαήλ Μισούστιν και του Υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, αλλά και πολλών Ρώσων δισεκατομυριούχων.

Κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας επέβαλαν και πολυεθνικές εταιρείες. Οι αμερικανοί διαχειριστές των καρτών Visa, Mastercard και American Express ανακοίνωσαν την πρόθεσή τους να παρεμποδίσουν ρωσικές εταιρείες να χρησιμοποιούν τα δίκτυα τους. Οι εταιρείες Maersk, CMA CGM, Hapag Lloyd και MSC ανακοίνωσαν ότι διακόπτουν τις μεταφορές από και προς τα ρωσικά λιμάνια.Ο όμιλος Volvo ανακοίνωσε διακοπή των πωλήσεων προς τη Ρωσία, όπως εξάλλου και οι όμιλοι των Daimler Truck Harley-Davidson Inc, Ford Motor Co, BMW, Jaguar Land Rover, Aston Martin και General Motors, που διακόπτουν και την λειτουργία των καταστημάτων τους στη Ρωσία,[32] αλλά και η Apple σταμάτησε την πώληση των προιόντων της.[33]

Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης πηρε την πρωτοφανή για τα δεδομένα τοιυ απόφαση να αναστείλει τις μεταδόσεις των κρατικών ρωσικών ειδησεογραφικών καναλιών RT και Sputnik, από όλους τους διαθέσιμους διαύλους (τηλεόραση, ίντερνετ).[34] Η Διεθνής Ένωση Δημοσιογράφων (EFJ) αντέδρασε στην απαγόρευση υπογραμμίζοντας, εκτός των άλλων, τον κίνδυνο που υπάρχει με την εφαρμογή αντιποίνων να στερηθούν οι Ρώσοι πολίτες την πληροφόρηση από τα δυτικά μέσα ενημέρωσης.[35]

Στο πλαίσιο αυτών απαγορεύσεων το YouTube και και Twitter μπλόκαραν το περιεχόμενο των RT και Sputnik σε χώρες της Ευρώπης.[36][37] Αντίστοιχη απάντηση της Ρωσίας ήταν ο αποκλεισμός του Twiiter και του Facebook από τη χώρα.[38]

Η πλατφόρμα Meta, η διαχειρίστρια πλατφόρμα των Facebook και Instagram, επέτρεψε κατ' εξαίρεση της πάγιας πολιτικής της και προσωρινά σε πολίτες της Ρωσίας, Ουκρανίας και Πολωνίας, να προτρέπουν σε χρήση βίας ακόμα και σε εκκλήσεις θανάτου του Ρώσου πρόεδρου Βλαντιμίρ Πούτιν αλλά και του Λευκορώσου προέδρου, Αλεξάντερ Λουκασένκο. Οι παροτρύνσεις αυτές θα επιτρέπονται μόνο αν δεν περιέχουν μεθόδους, τρόπους ή μέρη δολοφονίας τους, και μόνο αν αναφέρονται ξεκάθαρα σε σχέση με την εισβολή στην Ουκρανία.[39] Θετικές αναφορές θα επιτρέπονται και για το γνωστό για τις ακροδεξιές και φασιστικές απόψεις του, ουκρανικό Τάγμα του Αζόφ. Πολλές οργανώσεις που ασχολούνται με θέματα ελευθερίας της έκφρασης στο διαδίκτυο επέκριναν την κίνηση ως «πολιτική των δυο μέτρων και δυο σταθμών». [40]
Αντιρωσισμός

Οι αντι-ρωσικοί αποκλεισμοί επεκτάθηκαν και στους χώρους του πολιτισμού και του αθλητισμού.
Διανομή ανθρωπιστικής βοήθειας από την οργάνωση «Malteser».

Το Κάρνεγκι Χολ και η Φιλαρμονική ορχήστρα της Βιέννης διέκοψαν τη συνεργασία τους με τον μαέστρο Βαλέρι Γκεργκίεφ και τον πιανίστα Ντένις Ματσούεφ αφού θεωρήθηκαν ότι μετέχουν στο κύκλο του περιβάλλοντος του Πούτιν. Ο Γκεργκίεφ νδέχεται να χάσει και τη θέση του διευθυντή της Φιλαρμονικής ορχήστρας του Μονάχου. Η Μητροπολιτική Όπερα της Νέας Υόρκης, που έχει μακρά παράδοση συνεργασίας με Ρώσους καλλιτέχνες αλλά και με το Θέατρο Μπολσόι, ανακοίνωσε ότι δεν θα συνεργάζεται πλέον μαζί τους αφού θεωρεί ότι έχει υποχρέωση να δείξει υποστήριξη στον λαό της Ουκρανίας. [41] Η Μητροπολιτική Όπερα προχώρησε και στην διακοπή της μακρόχρονης συνεργασίας της με την σοπράνο Άννα Νετρέμπκο θεωρώντας την υποστηρίκτρια του προέδρου Πούτιν και της πολιτικής του.

Στην διακοπή των συνεργασιών του με ρωσικά καλλιτεχνικά σχήματα προχώρησαν η Βασιλική Όπερα του Λονδίνου, η Κρατική Όπερα της Βαυαρίας, η Όπερα της Ζυρίχης, η «Σκάλα» του Μιλάνου και πολλοί άλλοι καλλιτεχνικοί οργανισμοί. Η ελληνική κυβέρνηση, με απόφαση της υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνας Μενδώνη, αποφάσισε να ανασταλεί οποιαδήποτε υλοποίηση, συνεργασία, προγραμματισμός ή συζήτηση εκδηλώσεων με ρωσικούς πολιτιστικούς οργανισμούς.[42]

Την ευάλωτη θέση των καλλιτεχνών - όπου αρκετοί από αυτούς δέχτηκαν πιέσεις να καταδικάσουν όχι μόνο τη ρωσική εισβολή αλλά γενικά τη διακυβέρνηση Πούτιν -, εξέφρασε με τις δηλώσεις του ο αρχιμουσικός Τουγκάν Σοχίεφ, λέγοντας ότι: «Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ημερών βίωσα κάτι που πίστευα πως δεν θα έβλεπα ποτέ στη ζωή μου. Σήμερα στην Ευρώπη είμαι αναγκασμένος να κάνω μια επιλογή και να επιλέξω μία από τις μουσικές μου οικογένειες έναντι της άλλης. Καλούμαι να επιλέξω έναν καλλιτέχνη έναντι άλλου. Καλούμαι να επιλέξω μια πολιτιστική παράδοση έναντι άλλης. Καλούμαι να επιλέξω έναν τραγουδιστή έναντι άλλου. Σύντομα θα κληθώ να επιλέξω μεταξύ Τσαϊκόφσκι, Στραβίνσκι, Σοστακόβιτς έναντι Μπετόβεν, Μπραμς, Ντεμπισί. Συμβαίνει ήδη στην Πολωνία, μια ευρωπαϊκή χώρα, όπου η ρωσική μουσική απαγορεύεται»[43]
Ο Σοχίεφ αποφάσισε ύστερα από πιέσεις που δέχτηκε να διακόψει τη συνεργασία του τόσο με την Εθνική ορχήστρα της Τουλούζης όσο και με την ορχήστρα του θεάτρου Μπολσόι.[44]

Αποκλεισμοί επιβλήθηκαν κατά Ρώσων (αλλά και Λευκορώσων) αθλητών και αθλητικών ομοσπονδιών. Συγκεκριμένα, αθλητές από τις δυο αυτές χώρες αποκλείστηκαν από τις διεθνείς διοργανώσεις ανοιχτού και κλειστού στίβου ενώ οι αθλητικές ομοσπονδίες τους στα αθλήματα του πατινάζ, σκι, κανόε καγιάκ, μοντέρνο πένταθλο, μπάντμιντον, σόφτμπολ και μπέιζμπολ, αποκλείστηκαν από τις διεθνείς ομοσπονδίες αυτών των αθλημάτων.

Αλλά και στα πιο δημοφιλή αθλήματα του ποδοσφαίρου, του μπάσκετ και του βόλεϊ αποκλείστηκαν όλοι ρωσικοί και λευκορωσικοί σύλλογοι, σύμφωνα με ανακοινώσεις της FIFA, FIBA, FIVB, αντίστοιχα. Η FIFA μάλιστα απέκλεισε και όλους τους διαιτητές ποδοσφαίρου. [45]
Η εφημερίδα The Wall Street Journal σχολιάζοντας τις αποφάσεις της FIFA, έγραψε ότι ενώ η παγκόσμια ομοσπονδία ποδοσφαίρου απέκλεισε τη Ρωσία για ανθρωπιστικούς λόγους, φαίνεται ταυτόχρονα να αδιαφορεί για τις κατακραυγές που υφίσταται το Κατάρ (η χώρα που διοργανώσει το επόμενο Μουντιάλ) για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. [46]
Διαδηλώσεις
Διαδηλωτές κατά του Πούτιν στη Μόσχα. «Όχι πόλεμος, Πούτιν φύγε.» 24 Φεβρουαρίου 2022.
Κύριο λήμμα: Διαδηλώσεις κατά της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία (2022)
Κατα της εισβολής

Διαδηλώσεις διαμαρτυρίας εναντίον της εισβολής οργανώθηκαν σε διάφορες πόλεις της Ρωσίας την 24η Φεβρουαρίου. Κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων συνελήφθησαν 1400 άτομα περίπου. [47]

Διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες υπέρ της Ουκρανίας οργανώθηκαν σε εκατοντάδες πόλεις. Στην Πράγα 80.000 άτομα συγκεντρώθηκαν στην πλατεία Βέντσεσλας, ενώ στο Βερολίνο οι συμμετέχοντες στη διαδήλωση που έγινε στη Πύλη του Βραδεμβούργου ξεπέρασαν τις 100.000. [48] Η μεγαλύτερη διαδήλωση φαίνεται ότι είναι αυτή που έλαβε χώρα στη Κολωνία, όπου η δημοτική αρχή αντί των καθιερωμένων εκδηλώσεων της Καθαρής Δευτέρας (Δευτέρα των Ρόδων) κάλεσε σε συγκέντρωση συμπαράστασης προς τον Ουκρανικό λαό. Στην πρόσκληση ανταποκρίθηκαν 200.000 άτομα.[49]

Στις 18 Μαρτίου εκατόν εννέα άδεια καροτσάκια μωρών τοποθετήθηκαν στην κεντρική πλατεία της ουκρανικής πόλης Λβιβ στη μνήμη των 109 παιδιών που σκοτώθηκαν από την αρχή της ρωσικής εισβολής. [50].
Yπέρ της εισβολής

Περίπου 1.000 άνθρωποι διαδήλωσαν στη πρωτεύουσα της Σερβίας υπέρ του Πούτιν και της εισβολής. Στη διαδήλωση ήχησαν οι εθνικοί ύμνοι της Σερβίας και της Ρωσίας, ενώ σημαίες της ΕΕ ποδοπατήθηκαν από τους διαδηλωτές. Οι διαδηλωτές εξέφρασαν την αμέριστη υποστήριξη τους στον Πούτιν, με μερικούς από αυτούς να ισχυρίζονται ότι η εισβολή ήταν προτιμότερη "από μία μεγαλύτερη σύρραξη" [51].

Διαδήλωση υπέρ των Ρώσων πραγματοποιήθηκε και στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία. Η υποστήριξη που παρείχε ο πρόεδρος Πούτιν, στο σημερινό Πρόεδρο Φοστέν-Αρσάνζ Τουαντερά όταν ο τελευταίος είχε να αντιμετωπίσει μια ένοπλη εξέγερση στο εσωτερικό της χώρας του, ήταν η αιτία των φιλορωσικών αισθημάτων των διαδηλωτών. [52]
Παραπομπές

«John Mearsheimer on why the West is principally responsible for the Ukrainian crisis». The Economist. 19 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2022.
«Ουκρανία ώρα μηδέν: Οι ρωσόφωνοι του Ντονμπάς ζήτησαν στρατιωτική βοήθεια Πούτιν - Εντός ωρών η εισβολή προειδοποιούν οι ΗΠΑ - Νέες κυρώσεις στη Ρωσία». ΕΘΝΟΣ. 24 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2022.
«Τι θέλει ο Πούτιν για να τελειώσει τον πόλεμο στην Ουκρανία». HuffPost Greece. 18 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2022.
«Chechen leader, a close Putin ally, says his forces have deployed to Ukraine». Reuters. 26 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2022.
Barnes, Julian E.; Crowley, Michael; Schmitt, Eric (10 January 2022). «Russia Positioning Helicopters, in Possible Sign of Ukraine Plans». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 January 2022. Ανακτήθηκε στις 20 January 2022.
Bengali, Shashank (18 February 2022). «The U.S. says Russia's troop buildup could be as high as 190,000 in and near Ukraine.». The New York Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 February 2022. Ανακτήθηκε στις 18 February 2022.
The military balance 2021. Abingdon, Oxon: International Institute for Strategic Studies. 2021. ISBN 978-1032012278.
«Πόλεμος στην Ουκρανία: Συνελήφθη από την FSB ο υποδιοικητής της ρωσικής εθνικής φρουράς». ProtoThema. 17 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2022.
«Russia confirms casualties in Ukraine ahead of the next round of talks». NPR.org. 2 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2022.
https://www.cbsnews.com/news/ukraine-russia-death-toll-invasion/
https://www.ohchr.org/en/press-releases/2022/03/ukraine-civilian-casualty-update-23-march-2022
https://www.statista.com/statistics/1293403/cee-ukrainian-refugees-by-country/
«Πούτιν: Στόχος της επιχείρησης η αποναζιστικοποίηση της Ουκρανίας». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2022.
Treisman, Rachel (2022-03-01). «Putin's claim of fighting against Ukraine 'neo-Nazis' distorts history, scholars say» (στα αγγλικά). NPR. Ανακτήθηκε στις 2022-03-18.
London, Ann M. Simmons in Moscow, Yaroslav Trofimov in Kyiv, Ukraine, and Matthew Luxmoore in (2022-02-22). «Putin Orders Deployment of Troops to Breakaway Regions in Ukraine» (στα αγγλικά). Wall Street Journal. ISSN 0099-9660. Ανακτήθηκε στις 2022-03-07.
Ο Πούτιν διέταξε την εισβολή στην Ουκρανία huffingtonpost.gr
Τερματισμό της εισβολής και διάλογο με τη Ρωσία ζητεί ο Ζελένσκι skai.gr
Μπάιντεν για την εισβολή στην Ουκρανία: Η Ρωσία θα πληρώσει το τίμημα ertnews.gr
https://www.iefimerida.gr/kosmos/kina-ipa-rosiki-eisboli-aneythyni-anithiki-oykrania
https://www.newyorker.com/news/q-and-a/why-john-mearsheimer-blames-the-us-for-the-crisis-in-ukraine
https://www.newyorker.com/news/q-and-a/stephen-kotkin-putin-russia-ukraine-stalin
Τι σημαίνει η αναγνώριση από τον Πούτιν των Ντόνετσκ και Λουγκάνσκ capital.gr
Πούτιν: Υπέγραψε διάταγμα για την ανεξαρτησία των Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ
«Δημοσκόπηση: Το 73% των Ρώσων υποστηρίζουν την αναγνώριση των Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ». Capital.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2022.
Ουκρανία: Υπέρ της εισβολής οι μισοί Ρώσοι – Τι δείχνει έρευνα tovima.gr
«Russia to reopen humanitarian corridors in Ukraine – live». The Independent (στα Αγγλικά). 7 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2022.
https://www.efsyn.gr/kosmos/eyropi/334529_ti-lene-oi-rosoi-gia-tin-epithesi-ston-pyriniko-stathmo-tis-zaporizia Τι λένε οι Ρώσοι για την επίθεση στον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια Εφημερίδα των Συντακτών
«Ουκρανία: Διεθνείς αντιδράσεις για τη ρωσική εισβολή». www.moneyreview.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2022.
«Πόλεμος στην Ουκρανία: Διεθνώς (σχεδόν) απομονωμένη η Μόσχα». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2022.
«Η Σερβία δεν θα επιβάλει κυρώσεις κατά της Ρωσίας, ανακοίνωσε ο πρόεδρος Αλ. Βούτσιτς». www.makthes.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2022.
«Εισβολή στην Ουκρανία: Η Τουρκία δεν προτίθεται να επιβάλει κυρώσεις κατά της Ρωσίας». ProtoThema. 1 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2022.
«Ουκρανία: Η ρωσική οικονομία πλήττεται από ομοβροντία κυρώσεων». www.naftemporiki.gr. 3 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2022.
«Η Apple σταματά τις πωλήσεις όλων των προϊόντων της στη Ρωσία». Unboxholics.com. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2022.
«Η ΕΕ επιβάλλει κυρώσεις στα κρατικά μέσα ενημέρωσης RT/Russia Today και Sputnik στην ΕΕ». www.consilium.europa.eu. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2022.
https://www.koutipandoras.gr/article/oi-enoseis-dimosiografon-kataggeloyn-mplokarisma-rosikon-mme
«Το YouTube μπλοκάρει Russia Today και Sputnik σε όλη την Ευρώπη». www.makthes.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2022.
«Το Twitter μπλόκαρε το περιεχόμενο των RT και Sputnik στην ΕΕ». www.makthes.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2022.
«Η Ρωσία μπλόκαρε Facebook και Twitter». Unboxholics.com. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2022.
https://www.huffingtonpost.gr/entry/to-facebook-epitrepei-ten-retorike-vias-kata-toe-poetin_gr_622b01bce4b0d1329e83034f
https://www.ot.gr/2022/03/18/texnologia/meta-dyo-metra-kai-dyo-stathma-stin-politiki-gia-ti-ritoriki-misous/
https://www.naftemporiki.gr/story/1837365/anastelletai-opoiadipote-suzitisi-ekdiloseon-me-rosikous-politistikous-organismous
https://www.efsyn.gr/tehnes/art-nea/334251_eyropaiko-mparaz-akyroseon-parastaseon-i-synaylion-roson-kallitehnon
https://www.lifo.gr/now/entertainment/yper-i-kata-toy-poytin-kai-toy-polemoy-oi-apokleismoi-i-siopi-kai-oi-theseis-ton
https://www.lifo.gr/now/entertainment/yper-i-kata-toy-poytin-kai-toy-polemoy-oi-apokleismoi-i-siopi-kai-oi-theseis-ton
https://www.kathimerini.gr/athletics/561743875/athlitismos-chionostivada-kyroseon-gia-rosia-kai-leykorosia/
https://www.ot.gr/2022/03/15/plus/business-of-sport/athlitismos-kati-allazei-me-tis-kyroseis-sti-rosia-i-tha-epikratisoun-to-kedros-kai-i-adraneia/
«Ukraine attack: Hundreds arrested in anti-war protests in Russia». www.aljazeera.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Μαρτίου 2022.
«Photos: The world rallies in support of Ukraine». CNN. Ανακτήθηκε στις 15 Μαρτίου 2022.
https://www.tagesschau.de/inland/gesellschaft/rosenmontag-friedensdemo-101.html
Reuters, https://www.reuters.com/world/ukraine-empty-strollers-are-symbol-children-killed-war-2022-03-18/ In Ukraine, empty strollers are a symbol of children killed in war
Καράγιωργας, Ιωάννης (5 Μαρτίου 2022). «Εκατοντάδες Σέρβοι διαδήλωσαν υπέρ του Πούτιν και της Ρωσίας». euronews. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2022.
AfricaNews (2022-03-05CET17:45:50+01:00). «Pro-Russia protesters rally in Central African Republic». Africanews (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2022-03-16