Ο Χόσνι Σαΐντ Μουμπάρακ (Muhammad Hosni Sayid Sayid Ibrahim Mubarak, στα αραβικά: محمد حسني سيد سيد إبراهيم مبارك , κοινά γνωστός με το όνομα Hosni Mubarak, αραβικά حسني مبارك και Husnī Mubārak, 4 Μαΐου 1928) ήταν πολιτικός της Αιγύπτου και ο 4ος πρόεδρος της χώρας από το 1981 ως το 2011. Είναι παντρεμένος με την Σούζαν Θάμπετ (Suzanne Thabet) και έχουν δυο γιους, τον Άλαα και τον Γκαμάλ, καθώς επίσης και δυο εγγόνια. Κυβέρνησε την χώρα του επί 30 συναπτά έτη. Το 2008 τιμήθηκε με το Βραβείο Νεχρού για την Διεθνή Κατανόηση, από την πρόεδρο της Ινδίας, Πρατίμπχα Πατίλ. Από τις 25 Ιανουαρίου 2011 ως τις 11 Φεβρουαρίου του ίδιου χρόνου, ο Μουμπάρακ αντιμετώπισε μια λαϊκή εξέγερση εναντίον του, που είχε ως αποτέλεσμα τον εξαναγκασμό του σε παραίτηση και την παράδοση της εξουσίας στον στρατό.[1]
Πρώτα χρόνια και στρατιωτική καριέρα
Γεννήθηκε στις 4 Μαΐου του 1928, στο Καφρ-ελ-Μεσέλχα της διοικητικής περιφέρειας Αλ Μινουφίγια, που βρίσκεται στην περιοχή του Δέλτα του Νείλου, στην καρδιά της Αιγύπτου. Με την αποφοίτηση του από το Λύκειο, ο Μουμπάρακ εισήχθη στην Αιγυπτιακή Στρατιωτική Ακαδημία, από όπου και αποφοίτησε με πτυχίο στις Στρατιωτικές Επιστήμες.
Το 1950 εισήχθη στην Ακαδημία Πολεμικής Αεροπορίας, από όπου και αποφοίτησε με πτυχίο στις Αεροπορικές Επιστήμες. Έκτοτε υπηρέτησε σε πολλές διοικητικές θέσεις στην Αιγυπτιακή Πολεμική Αεροπορία ως πιλότος[2], εκπαιδευτής, σμηναγός και Διοικητής Βάσης. Το 1964, ο Μουμπάρακ ήταν επικεφαλής της αιγυπτιακής στρατιωτικής αποστολής στην πρώην Σοβιετική Ένωση και στη συνέχεια διορίσθηκε Διοικητής της Δυτικής Αεροπορικής Βάσης, στο Δυτικό Αεροδρόμιο του Καΐρου.
Κατά την περίοδο 1967-1972, είχε διορισθεί Διοικητής της Ακαδημίας Πολεμικής Αεροπορίας και Αρχηγός Επιτελείου της Αιγυπτιακής Πολεμικής Αεροπορίας, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι το 1972, οπότε και έγινε αντιπτέραρχος της Αιγυπτιακής Πολεμικής Αεροπορίας και υφυπουργός Στρατιωτικών. Τον Οκτώβριο του 1973 προήχθη στον βαθμό του πτεράρχου. Τον Απρίλιο του 1975 ονομάσθηκε Αντιπρόεδρος της Αιγύπτου και το 1978 διορίσθηκε αντιπρόεδρος του Εθνικού Δημοκρατικού Κόμματος της Αιγύπτου (NDP).
Άνοδος στην προεδρία
Μετά τη δολοφονία του προκατόχου του, προέδρου Ανουάρ Σαντάτ, στις 6 Οκτωβρίου 1981, έγινε ο 4ος Πρόεδρος της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου, και πρόεδρος του Εθνικού Δημοκρατικού Κόμματος της Αιγύπτου (NDP). Επανεξελέγη στις εκλογές του 1987, 1993, 1999 και 2005.
Δολοφονικές απόπειρες
Σύμφωνα με το BBC, ο Μουμπάρακ έχει επιζήσει έξι συνολικά δολοφονικών επιθέσεων. Τον Ιούνιο του 1995 φέρεται να έλαβε χώρα μια δολοφονική απόπειρα με εμπλεκόμενη την ισλαμιστική οργάνωση Αλ-Γκαμάα αλ-Ισλαμίγια, ενώ ο πρόεδρος βρισκόταν στην Αιθιοπία για τη διάσκεψη κορυφής του Οργανισμού Αφρικανικής Ενότητας (σημερινής Αφρικανικής Ένωσης). Ακολούθησαν έρευνες για συλλήψεις ισλαμιστών. Το 1999 συνελήφθησαν 20.000 άτομα, τα οποία σχετίζονταν με επαναστατικές ισλαμικές οργανώσεις.[3][4]
Εξωτερική πολιτική
Κατά την περίοδο της προεδρίας του, το 1989, η Αίγυπτος έγινε ξανά δεκτή στους κόλπους του Αραβικού Συνδέσμου.[3]
Στον Πόλεμο στον Κόλπο το 1991, η Αίγυπτος τάχθηκε υπέρ του Κουβέιτ και έστειλε δυνάμεις εναντίον του Ιράκ. Σε αντάλλαγμα, οι ΗΠΑ, η Ευρώπη και τα κράτη του Περσικού Κόλπου χάρισαν στην Αίγυπτο χρέη ύψους περίπου 20 δισ. δολαρίων.[5]
Η στάση του Μουμπάρακ άλλαξε στον δεύτερο πόλεμο του Ιράκ, το 2003. Ο Αιγύπτιος πρόεδρος τάχθηκε εναντίον της εισβολής στο Ιράκ, τονίζοντας ότι έπρεπε πρώτα να επιλυθεί η ισραηλινοπαλαιστινιακή σύγκρουση. Επίσης, ισχυρίστηκε ότι ο πόλεμος θα μπορούσε να γεννήσει "100 Μπιν Λάντεν".[6]
Η κυβέρνηση του προέδρου Μουμπάρακ ενδιαφέρθηκε για την επίλυση του παλαιστινιακού. Το 2008 πέτυχε την κατάπαυση του πυρός ανάμεσα στο Ισραήλ και την Χαμάς.[7][8]
Το 2009 η κυβέρνησή του απαγόρευσε την αντιπολεμική διάσκεψη στο Κάιρο, η οποία επέκρινε την έλλειψη ανάληψης δράσης εναντίον του Ισραήλ.[9]
Εσωτερική πολιτική
Η κυβέρνηση του Μουμπάρακ μετά το 2004 ακολούθησε πολιτική ιδιωτικοποιήσεων. Η κυβέρνηση του Ατέφ Εμπέιντ παραιτήθηκε και νέος πρωθυπουργός ανέλαβε ο Αχμέτ Ναζίφ.
Εκλογές 2005 και 2007
Έπειτα από δημοψήφισμα στις 25 Μαΐου του 2005, τροποποιήθηκε το Σύνταγμα. Παρά τις εκκλήσεις της αντιπολίτευσης προς το εκλογικό σώμα να μην ψηφίσουν, το 82,9 % των ψηφισάντων υπερψήφισε την πρόταση έναντι 17,1% που την καταψήφισαν.[10] Ακολούθησε η διεξαγωγή των προεδρικών εκλογών στις 7 Σεπτεμβρίου του 2005, κατά τις οποίες ο Μουμπάρακ επανεξελέγη με 88,6% των ψήφων, αλλά με χαμηλή συμμετοχή.[11]. Την ίδια χρονιά το κυβερνών Εθνικό Δημοκρατικό Κόμμα κέρδισε και τις βουλευτικές εκλογές, οι οποίες διενεργήθηκαν στις 7 Νοεμβρίου και στις 9 Δεκεμβρίου του 2005. Το κόμμα του Μουμπάρακ κέρδισε 311 έδρες επί συνόλου 454. Δύο χρόνια μετά, στις 11 και 18 Ιουνίου του 2007, διεξήχθησαν και εκλογές για το συμβούλιο Shura (Άνω Βουλή), στις οποίες το Εθνικό Δημοκρατικό Κόμμα κέρδισε συνολικά 84 έδρες επί συνόλου 88. Οι εκλογές εκείνες επισκιάστηκαν από βίαια επεισόδια την ημέρα της ψηφοφορίας, με απολογισμό 1 νεκρό και 4 τραυματίες.[12].
Στις 20 Μαρτίου 2007 το κοινοβούλιο ενέκρινε και νέες συνταγματικές αλλαγές, οι οποίες εγκρίθηκαν σε δημοψήφισμα στις 26 Μαρτίου του 2007. Σύμφωνα με τα επίσημα αποτελέσματα, το 75,9% των ψηφισάντων τάχθηκε υπέρ των μεταρρυθμίσεων με επίσημο ποσοστό συμμετοχής μόλις 27,1%.[1] Οι αντίπαλοι της κυβέρνησης ισχυρίστηκαν ότι στην πραγματικότητα η συμμετοχή δεν είχε ξεπεράσει το 5%.[2]
Κριτική
Ο Μουμπάρακ έχει επικριθεί για διώξεις των πολιτικών του αντιπάλων και για καταστολή της αντιπολίτευσης. Ενδεικτικό γεγονός αποτέλεσε η σύλληψη και η καταδίκη σε καταναγκαστικά έργα (5 ετών) του Αϊμάν Νουρ, στις 24 Δεκεμβρίου του 2005.[13] Οι ΗΠΑ καταδίκασαν τα γεγονότα και ζήτησαν την απελευθέρωση του Νουρ.[14]
Εξάλλου, η οργάνωση Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα ανέφερε ότι τα αιγυπτιακά ΜΜΕ κατατάσσονταν το 2006 στην 133η θέση σε 168 χώρες, στον τομέα της ελευθερίας του Τύπου[15].
Οι επικριτές του Αιγύπτιου προέδρου τον κατηγορούν επίσης για νεποτισμό και εύνοια προς τον γιο του, Αλάα. Ο Αιγύπτιος πρόεδρος έχει επικριθεί επειδή επέκτεινε τον Νόμο Εκτάκτου Ανάγκης. Η χώρα βρίσκεται σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης από το 1981, οπότε και δολοφονήθηκε ο προκάτοχος του Μουμπάρακ, Σαντάτ.
Ταραχές 2011 και παράδοση της εξουσίας
Κύριο λήμμα: Ταραχές στην Αίγυπτο το 2011
Τον Ιανουάριο του 2011 ξέσπασαν πολύνεκρες ταραχές με διαδηλώσεις πολιτών, με αίτημα την παραίτηση του Μουμπάρακ.
Την 1 Φεβρουαρίου 2011 ο πρόεδρος ανακοίνωσε ότι δεν θα έθετε ξανά υποψηφιότητα στις προεδρικές εκλογές. Οι διαδηλωτές απέρριψαν την πρότασή του να παραμείνει ο ίδιος στην εξουσία μέχρι τις επόμενες εκλογές και απείλησαν με την εκδίωξή του.[16] Επίκεντρο των διαδηλώσεων ήταν η πλατεία Ταχρίρ στο Κάιρο.
Στις 5 Φεβρουαρίου 2011 τα μέλη του κυβερνώντος Εθνικού Δημοκρατικού Κόμματος , ανάμεσα στα οποία και ο γιος του, παραιτήθηκαν. Το τηλεοπτικό δίκτυο Αλ Αραμπίγια ανακοίνωσε πως και ο ίδιος ο Μουμπάρακ υπέβαλε την ίδια ημέρα την παραίτησή του από την ηγεσία του κυβερνώντος κόμματος.[17] Αργότερα όμως την ίδια μέρα απέσυρε την προηγούμενη ανακοίνωσή του.[18]
Στις 10 Φεβρουαρίου σε διάγγελμά του ανακοίνωσε τη μεταβίβαση μέρους των προεδρικών εξουσιών στον αντιπρόεδρο Ομάρ Σουλεϊμάν και τη σύσταση επιτροπής που ανέλαβε να επεξεργαστεί τη μεταρρύθμιση του συντάγματος.
Στις 11 Φεβρουαρίου και ενώ οι διαδηλώσεις εναντίον του διογκώνονταν ο αντιπρόεδρος Ομάρ Σουλεϊμάν ανακοίνωσε την παραίτησή του Μουμπάρακ από το προεδρικό αξίωμα και τη μεταβίβαση της εξουσίας στο Ανώτατο Συμβούλιο των Ενόπλων Δυνάμεων. Βάσει του συντάγματος οι προεδρικές εξουσίες ανατέθηκαν στον αντιπρόεδρο ή στον πρόεδρο της βουλής[19].
Δίκη και νοσηλεία
Στις 2 Ιουνίου 2012 ο Μουμπάρακ καταδικάστηκε από αιγυπτιακό δικαστήριο σε ισόβια κάθειρξη. Μετά το τέλος της δίκης, ο Μουμπάρακ αντιμετώπισε μια σειρά προβλημάτων υγείας, σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά στον Τύπο[20] και νοσηλευόταν σε στρατιωτικό νοσοκομείο.
Τον Νοέμβριο του 2014 το δικαστήριο, το οποίο εκδίκασε την έφεση κατά της πρωτοβάθμιας απόφασης, αθώωσε τελικά τον Μουμπάρακ από όλες τις κατηγορίες για τα γεγονότα της Αιγύπτου το 2011.[21] Στις 13 Ιανουαρίου 2015, με απόφαση του Εφετείου, ακυρώθηκε η μοναδική καταδίκη του Μουμπάρακ που είχε απομείνει, η φυλάκιση 3 ετών για υπεξαίρεση δημοσίου χρήματος.[22]
Στις 4 Απριλίου ξεκίνησε η επαναληπτική δίκη του Μουμπάρακ για διαφθορά στο Εφετείο του Καΐρου.[23] Έπειτα από την επαναληπτική δίκη, στις 9 Μαΐου 2015, ο Μουμπάρακ και οι γιοι του καταδικάστηκαν σε ποινές φυλάκισης.[24]
Στις 2 Μαρτίου 2017, ο Μουμπάρακ αθωώθηκε από τις κατηγορίες για το θάνατο διαδηλωτών στις ταραχές του 2011 από το ανώτατο δικαστήριο της Αιγύπτου και απελευθερώθηκε στις 24 Μαρτίου μετά από έξι έτη κράτησης.
Παραπομπές
«Egypt Calls In Army as Protesters Rage». New York Times. Ανακτήθηκε στις 28-1-2011.
«Air Marshal Mohammed Honsi Mubarak». Ιστότοπος των Αιγυπτιακών Ενόπλων Δυνάμεων. Egyptian Armed Forces. Ανακτήθηκε στις 30-05-2009.
«BBC NEWS - Middle East - Country profiles - Country profile: Egypt». Ανακτήθηκε στις 19-06-2007.
Wright, Looming Towers, 2006, p.213-215
«Economist.com - The IMF's model pupil». Ανακτήθηκε στις 19-06-2007. Ελ
CNN.com - Mubarak warns of '100 bin Ladens' - 31 Μαρτίου 2003
Isabel Kershner (25-06-2008). «Rockets hit Israel, breaking Hamas truce». International Herald Tribune. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-07-02.
Hamas offering Israel truce, not peace. USA Today. 3/12/2008.
«Mubarak blocks resistance Cairo conference». Socialist Worker. 12-05-2009. Ανακτήθηκε στις 15-05-2009.
ElectionGuide
«Egypt's Mubarak is reelected president». The Boston Globe. 10-09-2005. Ανακτήθηκε στις 14-03-2009.
One killed, four wounded in Egyptian election-day violence Haaretz, 11 Ιουνίου 2007
Slackman, Michael (25-12-2005). «Testing Egypt, Mubarak Rival Is Sent to Jail». The New York Times. Ανακτήθηκε στις 06-06-2009.
«Statement on Conviction of Egyptian Politician Ayman Nour». U.S. National Archives. 24-12-2005. Ανακτήθηκε στις 06-06-2009.
«Reporters sans frontières - Annual Worldwide Press Freedom Index - 2006». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2006-11-22. Ανακτήθηκε στις 19-06-2007.
in.gr, Ο Χόσνι Μουμπάρακ δεν θα είναι ξανά υποψήφιος για την προεδρία της Αιγύπτου, 1-2-2011.
Ελευθεροτυπία, Παραιτήθηκε ο Χόσνι Μουμπάρακ από την ηγεσία του κυβερνώντος κόμματος, 5-2-2011.
ΣΚΑΪ, Σύγχυση με την παραίτηση Μουμπάρακ από το κυβερνών κόμμα
Bloomberg
«Mubarak 'coma' deepens Egypt crisis». The Guardian. 20-6-2012. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |date= (βοήθεια)
http://tvxs.gr/news/kosmos/athoos-o-moymparak-gia-thanato-diadiloton-2011
Αίγυπτος: Ακυρώθηκε η καταδίκη Μουμπάρακ, kathimerini.gr, 13-1-2015.
«Αίγυπτος: Στο εδώλιο ξανά ο Χόσνι Μουμπάρακ».
«Egypt's Hosni Mubarak jailed in corruption retrial». BBC News. 9-5-2015. Ανακτήθηκε στις 9-5-2015.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Commons logo
Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Χόσνι Μουμπάρακ
Egyptian Air Force - Air Marshal Hosni Mubarak
European Parliament Resolution on Egypt's Human Rights Situation
Egypt After Mubarak του Stephen Glainis, The Nation, 28 Απριλίου 2009.
«Το Πρόσωπο: Χόσνι Μουμπάρακ», αφιέρωμα από την εφημερίδα «Η Καθημερινή», 10 Ιανουαρίου 2011.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
