.
Η ιερή θεραπαινίδα του Άμμωνα (αρχαία αιγυπτιακά: dwꜣt nṯr n jmn) ήταν ο δεύτερος τίτλος – μετά εκείνον της θεϊκής συζύγου του Άμμωνα – που δημιουργήθηκε για της αρχιέρειες της αρχαίας αιγυπτιακής θεότητας Άμμωνα. Κατά την πρώτη χιλιετία π.Χ., όταν και η κάτοχος αυτού του αξιώματος βρισκόταν στο απόγειο της επιρροής της, η θέση της ήταν ένας σημαντικός διορισμός που διευκόλυνε την μεταβίβαση της εξουσίας από ένα φαραώ στον επόμενο, όταν η κόρη του επιλεγόταν για να διαδεχτεί την κάτοχο της θέσης. Η ιερή θεραπαινίδα του Άμμωνα ηγούνταν μιας εκτεταμένης γκάμας καθηκόντων και τομέων των ναών, ελέγχοντας ένα σημαντικό μέρος της αρχαίας αιγυπτιακής οικονομίας.
Η «θεϊκή σύζυγος του Άμμωνα», τίτλος παρόμοιου αξιώματος για την αρχιέρεια, ξεκίνησε ως τίτλος που κατείχε η κόρη του αρχιερέα του Άμμωνα κατά τη διάρκεια της βασιλείας της Χατσεψούτ και συνέχισε ως σημαντικό αξίωμα όσο η πρωτεύουσα της Αιγύπτου παρέμενε στις Θήβες.
Αργότερα, ο επιπρόσθετος τίτλος ιερής θεραπαινίδας του Άμμωνα σηματοδοτεί την αναγέννηση του τίτλου της θεϊκής συζύγου του Άμμωνα, ο οποίος είχε περιπέσει σε αχρηστία. Ο τελευταίος αυτός τίτλος αποβιώθηκε κατά την Εικοστή Δυναστεία, όταν η Ισέτ, κόρη του Ραμσή ΣΤ΄ , η βασιλεία του οποίου ήταν από το 1145-1137 π.Χ, κατείχε αυτό το αξίωμα, όπως και το επιπρόσθετο της ιερής θεραπαινίδας του Άμμωνα [1]. Δεν παντρεύτηκε ποτέ και φαίνεται ότι ήταν η πρώτη από τις κατόχους του τίτλου της ιερή θεραπαινίδα που τηρούσαν τον κανόνα της αγαμίας. Ο Ραμσής ακολούθησε τη νέα παράδοση κατά την οποία η Ισέτ θα υιοθετούσε την κόρη του επόμενου φαραώ ως διάδοχό τη στο τέλος της βασιλείας του για να διευκολύνει τη μετάβαση στον επόμενο φαραώ[2]. Γενικά η παράδοση ακολουθήθηκε και μετέπειτα και η θέση της ιερής θεραπαινίδας κατείχε η κόρη του νυν φαραώ, που είχε υιοθετηθεί από την νυν ιερή θεραπαινίδα.
Το νέο αξίωμα έφτασε στο απόγειο της πολιτικής εξουσίας που ασκούσε κατά τη διάρκεια της Τρίτης μεταβατικής περιόδου όταν η Σεπενουπέτ Α΄, κόρη του Οσορκόν Γ΄, ήταν η πρώτη που πήρε τη θέση αυτή στις Θήβες. Ο Νούβιος βασιλιάς Κάστα με τη σειρά του, διόρισε την κόρη του Αμένιρδι Α΄ ως διάδοχό της. Το υψηλό στάτους του αξιώματος αντικατοπτρίζεται στον τάφο της Αμένιρδις στο Μεντίνετ Χάμπου.
Προς του τέλος της Τρίτης μεταβατικής περιόδου, οι βασιλείς της Νάπατα του Βασιλείου του Κους, που βασίλεψαν ως η Εικοστή πέμπτη Δυναστεία, επέκτειναν το βασίλειό τους στην Άνω Αίγυπτο. Η τότε ιερή θεραπαινίδα του Άμμωνα Σεπενουπέτ Β΄ πείστηκε να υιοθετήσει την Αμένιρδις , κόρη του φαραώ Κάστα του Κους ως διάδοχό της. Ο τρόπος αυτός διαδοχής ακολουθήθηκε σε όλη τη διάρκεια της 25ης Δυναστείας μέχρι την κατάκτηση της Αιγύπτου από το Σαϊτικό βασιλιά Ψαμμήτιχο Α΄, ο οποίος ίδρυσε την Εικοστή έκτη Δυναστεία, και του οποίου η κόρη Νίτωκρις Α΄ υιοθετήθηκε από την Αμένιρδις Β΄. Η Στήλη της Υιοθεσίας της Νίτωκρις αποτυπώνει αυτή την τελετή όπως και το κύρος του ρόλου.
Έδωσα την κόρη μου σε εκείνον για να γίνει Σύζυγος του Θεού και την προίκισα καλύτερα από τις προκατόχους της. Σίγουρα θα ευαρεστηθεί με τη λατρεία της και θα προστατέψει τη γη που του έδωσε[3].
Την περίοδο εκείνοι η ηγεμόνες της δυναστείας είχαν τη βάση του στην περιοχή του Δέλτα του Νείλου, και το αξίωμα της Θείας Λάτριδος ήταν ένα μέσο για τη διατήρηση ειρηνικών σχέσεων με την περιοχή των Θηβών όπου ήταν το κέντρο της λατρείας του Άμμωνα. Αρκετές Θεϊκές Σύζυγοι του Άμμωνα είχαν ταφικούς ναΐσκους στη δυτική όχθη του ποταμού, κυρίως δίπλα στο ταφικό ναό του Ραμσή Γ’ στο Μεντίνετ Χάμπου.
Λόγω της εξουσίας και του κύρους που συνόδευε αυτά τα αξιώματα, η τελετή υιοθεσίας από την κάτοχο της θέσης χρησιμοποιούταν ως ένας τρόπος για του ηγεμόνες της περιοχής του Δέλτα να προβάλουν την εξουσία τους στη νότια Αίγυπτο. Με τον ίδιο τρόπο, χρησιμοποιήθηκε από τους βασιλείς της Νάπατα για να προβάλουν την εξουσία τους στη βόρεια, καθεαυτό Αίγυπτο. Η εξουσία της Θείας Λάτριδος του Άμμωνα ήταν περιορισμένη στην περιοχή γύρω από τις Θήβες στην Άνω Αίγυπτο, όπου ήταν το κέντρο της λατρείας του Άμμωνα.
Ιερή θεραπαινίδα του Άμμωνα Όνομα Σχόλια Ημερομηνίες
Σεπενουπέτ Α΄ Κόρη του Οσορκόν Γ΄ 754 – 714 π.Χ.
Αμένιρδις Α΄ Κόρη του Κάστα, αδελφή του Πιύ 740 – 720 π.Χ.
Σεπενουπέτ Β΄ Κόρη του Πιύ, αδελφή του Ταχάρκα 710 – 650 π.Χ.
Αμένιρδις Β΄ Κόρη του Ταχάρκα 670 – 640 π.Χ.
Νίτωκρις Α΄ Κόρη του Ψαμμήτιχου Α΄ 656 – 586 π.Χ.
Ανχνεσνεφεριμπρέ Κόρη του Ψαμμήτιχου Β΄ 595 – περ. 560 π.Χ.
Νίτωκρις Β΄ Κόρη του Άμασι Β΄. Κατάργηση του αξιώματος το 525 λόγω της περσικής κατάκτησης περ.560 – 525 π.Χ.
Δείτε επίσης
Θεϊκή σύζυγος του Άμμωνα
Παραπομπές
Ian Shaw, The Oxford History of Ancient Egypt, Oxford University Press 2003, (ISBN 0-19-280458-8) p.474
Toby Wilkinson, The Thames and Hudson Dictionary of Ancient Egypt, Thames & Hudson, 2005, p.93
J. H. Breasted, Ancient Records of Egypt, Part Four, Chicago 1906, §§ 935-958
Βιβλιογραφία
Strudwick, N & H. Thebes In Egypt, 1999, British Museum Press, London
Watterson, Barbara, Women In Ancient Egypt, 1994, Sutton Publishing, Stroud
Robins, Gay. Women In Ancient Egypt, 1993, British Museum Press, London
Kuhrt, Amelie. The Ancient Middle East – Vol. II, 1995, Routledge, London
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
