Αίγυπτος

Το Φράγμα του Ασουάν είναι ένα υδροηλεκτρικό φράγμα στον ποταμό Νείλο της Αιγύπτου, κοντά στην πόλη Ασουάν, το μεγαλύτερο της χώρας και ένα από τα σπουδαιότερα του κόσμου.

View Larger Map

Ιστορικό

Για πολλούς αιώνες, οι κάτοικοι της Αιγύπτου υπέφεραν είτε από έλλειψη είτε από πληθώρα νερού. Κάποια χρόνια υπήρχε ξηρασία, και δεν υπήρχε αρκετό νερό για να μεγαλώσουν τις καλλιέργειες ή να χρησιμοποιήσουν για την καθημερινή ζωή. Άλλα έτη υπήρχε τόσο πολύ νερό ώστε ο ποταμός Νείλος πλημμύριζε, καταστρέφοντας τις καλλιέργειες και διαβρώνοντας εύφορα εδάφη. Ήταν επιτακτική λοιπόν η ανάγκη για εξεύρεση λύσης σε αυτά τα προβλήματα.

Η απάντηση ήταν το φράγμα του Ασουάν. Το φράγμα θα έπρεπε να εξυπηρετεί τρεις ανάγκες: α) να ελέγχει τις πλημμύρες του ποταμού Νείλου, β) να αποθηκεύει νερό από τις πλημμύρες, έτσι ώστε να μπορεί να αποδεσμεύεται σε βραδύτερο ρυθμό και γ) να παράγει υδροηλεκτρική ενέργεια. Οι Σοβιετικοί βοήθησαν το λαό της Αιγύπτου στο σχεδιασμό και την κατασκευή φράγματος από γρανίτη, με μήκος 3,26 χιλιόμετρα (2,3 μίλια) και ύψος 111 μ. πάνω από τη βάση του ποταμού Νείλου. Το φράγμα χτίστηκε περίπου 13 χιλιόμετρα νότια της αιγυπτιακής πόλης του Ασσουάν, και το όνομά του ήταν Υψηλό Φράγμα Ασουάν (Aswan High Dam). Οι Σοβιετικοί προμήθευσαν επίσης τον υδροηλεκτρικό εξοπλισμό που χρησιμοποιείται στο σταθμό ηλεκτροπαραγωγής. Χρειάστηκαν δέκα χρόνια για να κτιστεί το φράγμα, με κόστος 1 δισεκατομμύριο δολάρια. Το φράγμα άρχισε να λειτουργεί το 1970, και έχει προσφέρει τόσο θετικά και τα αρνητικά στους ανθρώπους και στο περιβάλλον έδαφος.
Θετικές και αρνητικές επιπτώσεις

Θετικές επιπτώσεις του φράγματος:

Παρέχει μια σταθερή πηγή νερού για τον πληθυσμό της Αιγύπτου.
Βοηθάει στον έλεγχο των πλημμυρών του ποταμού Νείλου.
Επιτρέπει πολλές καλλιέργειες μέσα στον ίδιο χρόνο, αντί για μια μόνο καλλιέργεια.
Το εργοστάσιο υδροηλεκτρικής ενέργειας παράγει περίπου το μισό του συνόλου της ηλεκτρικής ενέργειας της Αιγύπτου.
Επέτρεψε την καλλιέργεια περισσότερης παραποτάμιας γης, γύρω από το ποταμό Νείλο.
Αυξήθηκε το γεωργικό εισόδημα κατά 200%.
Δημιουργήθηκε η λίμνη Νάσερ, μια από τις μεγαλύτερες τεχνητές λίμνες στον κόσμο. Η λίμνη ονομάστηκε έτσι προς τιμήν του Αιγυπτίου προέδρου Γκαμάλ Άμπντελ Νάσερ και είχε σκοπό την ψυχαγωγία και την επέκταση των αλιευτικών δραστηριοτήτων των εσωτερικών περιοχών.
Ανάπτυξη των βιομηχανιών λιπασμάτων και μετάλλων που προσέφεραν θέσεις εργασίας και εισόδημα στους κατοίκους των γύρω περιοχών.
Τα ταξίδια μεταξύ Σουδάν και Αιγύπτου έγιναν ευκολότερα.
Αυξήθηκαν οι δυνατότητες για τον τουρισμό κατά μήκος του ποταμού Νείλου και σε όλη την Αίγυπτο.

Οι αρνητικές επιπτώσεις του φράγματος ήταν οι εξής:

Πολλοί αρχαιολογικοί χώροι χρειάστηκε να μετακινηθούν λόγω της υψηλής υγρασίας που δημιουργείται από το νερό του φράγματος. Το κόστος μετακίνησης για την Αίγυπτο ήταν πάνω από 40 εκατομμύρια δολάρια.
Η πίεση του μεγάλου όγκου του νερού προκαλεί διείσδυση του νερού στη γύρω ξηρά, και έχει αυξηθεί η πιθανότητα για σεισμούς στην εν λόγω περιοχή.
Σχεδόν το 11% του νερού στο φράγμα χάνεται λόγω εξάτμισης.
Εμφανίστηκαν παθήσεις που οφείλονται στο νερό (στάσιμα νερά-παθογόνα έντομα) και οι οποίες επηρεάζουν τόσο τα ζώα όσο και τους ανθρώπους.
Δεδομένου ότι με το φράγμα σταματά η ροή του νερού του ποταμού και άρα και η ροή της άμμου και λάσπης, το νερό μεταφέρει λιγότερα θρεπτικά συστατικά και λιγότερη άμμο στις χαμηλότερες περιοχές.
Χρειάζεται η χρήση τεχνητών λιπασμάτων για την προσθήκη θρεπτικών ουσιών στο έδαφος ενώ όσοι χρησιμοποιούν άμμο για να κατασκευάσουν τούβλα, σκάβουν γεωργική γη για να πετύχουν περισσότερη άμμο, καταστρέφοντας καλλιεργήσιμη γη.
Δεδομένου ότι το νερό στις χαμηλότερες περιοχές κυλά με πιο αργούς ρυθμούς, υπάρχει μεγαλύτερη ανάπτυξη του φυτοπλαγκτού (μικρά επιπλέοντα φυτά που αναπτύσσονται μέσα στο νερό) και το πόσιμο νερό που χρησιμοποιείται χρειάζεται να καθαρίζεται με μεγαλύτερες ποσότητες χλωρίου.
Δεδομένου ότι υπάρχει λιγότερο νερό στα χαμηλότερα σημεία μετά το φράγμα, το αλάτι από τη Μεσόγειο Θάλασσα παρεισέφρησε αργά στην ενδοχώρα, καθιστώντας το έδαφος και τα υπόγεια ύδατα πιο αλμυρά από το κανονικό. Αυτό είναι καταστροφικό για το έδαφος και το πόσιμο νερό, με αποτέλεσμα να είναι ακατάλληλο προς χρήση για ύδρευση και άρδευση.
Εάν το φράγμα σπάσει, εκατομμύρια άνθρωποι που βρίσκονται στα χαμηλότερα σημεία μετά το φράγμα θα σκοτωθούν και η γη και πάλι θα πλημμυρίσει.

Σημειώσεις

Η επίσημη θεμελίωση και έναρξη εργασιών κατασκευής του Φράγματος του Ασουάν έγινε στις 9 Ιανουαρίου του 1960 από τους τότε Προέδρους της Σοβιετικής Ένωσης και της Αιγύπτου που επέβαιναν πλοιαρίου, οι οποίοι και έριξαν στο σημείο θεμελίωσης συμβολικές πέτρες.
Κατά τον αραβοϊσραηλινό πόλεμο των έξι ημερών του 1967 το φράγμα του Ασουάν υπέστη εκτεταμένες καταστροφές με απώτερο στόχο την ολοκληρωτική του ανατίναξη, από τις ισραηλινές δυνάμεις καταδρομών. Σύντομα όμως οι ζημιές αποκαταστάθηκαν και το έργο εγκαινιάσθηκε το 1970.