.
Κρατικός προϋπολογισμός αποκαλείται ο τυπικός νόμος με τον οποίο προσδιορίζονται τα εκτιμώμενα έσοδα και εξόδα του κράτους, για κάθε οικονομικό έτος. Ο προϋπολογισμός αποτελεί και τη βραχυχρόνια υλοποίηση του δημοσιονομικού προγράμματος της κυβέρνησης. Είναι δεσμευτικός, λεπτομερής και έχει διάρκεια ενός έτους.
Πτυχές Κρατικού Προϋπολογισμού
Ο κρατικός προϋπολογισμός έχει τη λογιστική, την πολιτική και τη νομική του διάσταση. Η λογιστική αφορά τα έσοδα και τα έξοδα του κράτους. Η πολιτική πτυχή αφορά συγκεκριμένες πολιτικές, ενώ η νομική αφορά τη φύση του προϋπολογισμού ως τυπικού νόμου, με την ανάγκη ύπαρξης κάποιου ουσιαστικού νόμου για κάθε δημόσιο έξοδο ή δαπάνη.
Χαρακτηριστικά Προϋπολογισμού
Ο προϋπολογισμός διακρίνεται σε Τακτικό Προϋπολογισμό και Προϋπολογισμό Δημοσίων Επενδύσεων. Ο διαχωρισμός αυτός έγινε αρχικά ώστε κονδύλια που εισήλθαν στην Ελλάδα για την ανάπτυξη των υποδομών να διασφαλισθεί ότι δε θα χρησιμοποιούνταν για τρέχουσες λειτουργικές δαπάνες. Αυτός ο διαχωρισμός σήμερα δημιουργεί προβλήματα, καθώς δεν υπάρχει συνλειτουργία των δύο τμημάτων.
Ο προϋπολογισμός είναι ετήσιος. Σήμερα παρατηρείται εκτεταμένη χρήση ειδικών λογαριασμών (δηλαδή έκτακτοι λογαριασμοί που χρηματοδοτούν άμεσα και κλείνουν "τρύπες", ενώ παρατηρείται μεταπήδηση κονδυλίων από τον έναν στον άλλον).
Προβλέπεται προϋπολογισμός κονδυλίων όπου υπάρχει διαχωρισμός σε κατηγορίες δαπανών. Ο προϋπολογισμός είναι ιδιαίτερα αναλυτικός, κάτι που επιβεβαιώνεται και από τις 14.589 εγγραφές στον προϋπολογισμό του 2008.[1]
Ένα ακόμη χαρακτηριστικό είναι οι μειωμένες δραστηριότητες των αρμόδιων φορέων που αναλαμβάνουν την υλοποίησή του, με την κεντρική ευθύνη να επιρρίπτεται στο Υπουργείο Οικονομικών.
Φάσεις Εκτέλεσης Κρατικού Προϋπολογισμού
Οι φάσεις του δημόσιου προϋπολογισμού είναι οι εξής:
Φάση Κατάρτισης
Φάση Έγκρισης
Φάση Εκτέλεσης
Φάση Ελέγχου
Αναμόρφωση του Ελληνικού Κρατικού Προϋπολογισμού
Ένα σημαντικό πρόβλημα που παρουσιάζουν οι ελληνικοί κρατικοί προϋπολογισμοί είναι η πληθώρα των ειδικών λογαριασμών στα υπουργεία οι οποίοι δυσκολεύουν την παροχή ορθής πληροφόρησης. Σύμφωνα με τους δείκτες διαφάνειας κρατικού προϋπολογισμού, η Ελλάδα έλαβε την τελευταία θέση ανάμεσα στις αναπτυγμένες χώρες της Ε.Ε.. Το πρόβλημα έγκειται στο γεγονός ότι παρέχουν πολλές πληροφορίες μη χρήσιμες, ενώ η συγκέντρωση άλλων πληροφοριών είναι προβληματική καθ'ότι είναι διάχυτες. Ένα άλλο πρόβλημα είναι η υπερσυγκέντρωση αρμοδιοτήτων και ευθυνών στο Υπουργείο Οικονομικών.
Σήμερα επικρατεί η διεθνής τάση των φορολογουμένων να επιθυμούν να ξέρουν πώς αξιοποιούνται οι πόροι που δίνουν στο κράτος και πώς συνδέεται η διαχείρισή τους με το επιθυμητό αποτέλεσμα. Συνεπώς, υπάρχει μια μετάβαση προς τους προϋπολογισμούς προγραμμάτων και προϋπολογισμούς απόδοσης. Τουτέστιν, η προσοχή εστιάζεται όχι σε τί πόρους έχει πρόσβαση το κράτος, αλλά τί παράγεται με αυτούς τους πόρους από το σύστημα, δηλαδή το αποτέλεσμα. Υπάρχει η ανάγκη στην Ελλάδα να προσανατολισθεί προς την αναμόρφωση των κρατικών προϋπολογισμών και το Νέο Λογιστικό Σύστημα, όπου το δημόσιο θα λειτουργεί με κανόνες χρηματοοικονομικής λογιστικής. Επιπλέον, υπάρχει η ανάγκη να κατανέμονται οι δαπάνες σε κατηγορίες, δηλαδή για παράδειγμα "Δαπάνες Υγείας" που θα περιλαμβάνουν κάθε δαπάνη που αφορά τον τομέα της υγείας (αμοιβές προσωπικού νοσοκομείων, αλλά και αμοιβές στρατιωτικού νοσοκομειακού προσωπικού που συμπεριλαμβάνονται μέχρι και σήμερα στις δαπάνες εθνικής αμύνης). Ομοίως για τις "Δαπάνες Παιδείας", "Δαπάνες Πολιτισμού" και ούτω καθ'εξής. Για τον Τομέα του Αθλητισμού το 70% των δαπανών χρηματοδοτείτο από ειδικούς λογαριασμούς το 2008. [2]
Προβλέπεται ο προϋπολογισμός να διακρίνεται σε Τομείς Πολιτικής, ανεξαρτήτως των φορέων που την παράγουν. Έπειτα προβλέπεται διαχωρισμός σε Λειτουργία, Πρόγραμμα και Δράση. Για παράδειγμα, ως λειτουργία μπορεί να τεθεί ο Πολιτισμός, ως πρόγραμμα ο Αρχαίος Πολιτισμός και ως δράση η εκκίνηση κατασκευής ενός μουσείου.
Στον προϋπολογισμό των κονδυλίων θα υπάρχει Οργανική Ταξινόμηση, Οικονομική Ταξινόμηση και Λειτουργική Ταξινόμηση.
Οργανική Ταξινόμηση
Στην οργανική ταξινόμηση θα μετράται για κάθε υπηρεσία τι χρήματα δαπανώνται, δηλαδή θα υπάρχει ένας προσανατολισμός προς τα κέντρα κόστους (βλέπε Λογιστική Κόστους & Αναλυτική Λογιστική, ομάδα 9 ΕΓΛΣ).
Οικονομική Ταξινόμηση
Ως προς την οικονομική ταξινόμηση προβλέπεται προσανατολισμός σε λογαριασμούς Γενικού Λογιστικού Σχεδίου.
Λειτουργική Ταξινόμηση
Ως προς τη λειτουργική ταξινόμηση προβλέπεται καλύτερη ανάλυση.
Αξιολόγηση
Η αξιολόγηση του προϋπολογισμού θα γίνεται με δείκτες αξιολόγησης πολιτικών. Θα πρέπει τα στοιχεία να είναι μετρήσιμα, ώστε ο προϋπολογισμός να είναι διαφανής και ευανάγνωστος στη Βουλή και τους πολίτες. Συγκεκριμένα θα γίνεται αξιολόγηση των δράσεων του Δημοσίου Τομέα.
Λειτουργία
Η Λειτουργία του προϋπολογισμού θα έχει ένα συγκεκριμένο Πρόγραμμα και κάθε ένας από τους αρμόδιους φορείς θα αναλαμβάνει ένα μέρος υλοποίησης του προγράμματος αυτού. Οι φορείς θα μπορούν να επικοινωνούν μεταξύ τους, όμως θα υπάρχει διάκριση αρμοδιοτήτων και της αντίστοιχης ευθύνης, ενώ θα πρέπει να υλοποιήσουν σε τελική ανάλυση το μέρος τους ατομικά και να φέρουν και την αντίστοιχη ευθύνη. Επιπλέον, θα υπάρχει ένας συντονιστής σε κάθε πρόγραμμα, ο οποίος θα αναλαμβάνει να δίνει κατευθύνσεις στους φορείς, αλλά και να διατυπώσει τη γνώμη του για τον αριθμό των φορέων που είναι αναγκαίοι. Το πρόβλημα που υπάρχει μέχρι σήμερα είναι ότι οι φορείς δεν έχουν επικοινωνία μεταξύ τους και είναι συχνό φαινόμενο να χρηματοδοτούν ένα έργο πολλοί φορείς. Το Πρόγραμμα θα καταλήγει σε συγκεκριμένες Δράσεις τις οποίες θα επωμίζονται οι φορείς.
Οι συνολικές δαπάνες του προϋπολογισμού θα κατευθύνονται προς συγκεκριμένες δράσεις, ενώ ένα μικρό κομμάτι θα διακρατείται ως Αποθεματικό Υπουργείου Οικονομικών.
Παραπομπές
Γενικό Λογιστήριο του Κράτους: Κρατικός Προϋπολογισμός Αρχειοθετήθηκε 2008-05-04 στο Wayback Machine. ανάκτηση 21/5/2008
Σταυρούλα Μηλιάκου, Προϊστάμενη Αυτόνομου Τμήματος Αναμόρφωσης του Κρατικού Προϋπολογισμού ΥΠΟΙΟ/ΓΛΚ, Διάλεξη 21/5/2008, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα.
Εξωτερικοί Σύνδεσμοι
Γενικό Λογιστήριο του Κράτους
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
