.
Ο όρος «Κωμωδία των Κοινών» βρίσκεται στον αντίποδα της «Τραγωδίας των Κοινών», της φράσης που προέρχεται από το άρθρο του Γκάρετ Χάρντιν (Garrett Hardin) [1] και περιγράφει την υποβάθμιση που αναπόφευκτα εκδηλώνεται σε έναν κοινό πόρο, όταν περισσότεροι τον εκμεταλλεύονται αποκομίζοντας ο καθένας ατομικό όφελος εις βάρος των υπολοίπων .
Ο όρος έγινε γνωστός από την Κάρολ Ρόουζ (Carol Rose) η οποία στο άρθρο της “The Comedy of the Commons: Custom, Commerce and Inherently Public Property” (The University of Chicago Law Review, 1986) υποστήριξε το αντίθετο από τον Hardin, ότι δηλαδή για ορισμένους πόρους η συμμετοχή κάθε επιπλέον χρήστη συμβάλλει στην αύξηση του οφέλους για όλους. Έτσι, το ατομικό όφελος της χρήσης αυξάνεται όσο αυξάνεται και ο αριθμός των χρηστών με αποτέλεσμα η αυξημένη χρήση των πόρων αυτών να μην οδηγεί στην καταστροφή τους, αλλά στη βελτίωση τους. Στις περιπτώσεις αυτές, πρόβλημα θεωρείται η μειωμένη συμμετοχή στη χρήση του πόρου, παρά η υπερβολική του χρήση.[2]
Αντίθετα με το βοσκοτόπι του παραδείγματος του Hardin, το οποίο οδηγείται σε σταδιακή καταστροφή εξαιτίας της εντατικής βόσκησης από ένα συνεχώς αυξανόμενο αριθμό βοοειδών, υπάρχουν περιπτώσεις πόρων που δεν υποβαθμίζονται με την αυξημένη χρήση και τη δυνατότητα πρόσβασης σ’ αυτούς όλο και περισσότερων χρηστών. Για την ακρίβεια στις περιπτώσεις των πόρων αυτών συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο, καθώς αυτοί μοιάζουν με τις οικονομίες κλίμακας της βιομηχανικής παραγωγής, δηλαδή όσο μεγαλύτερη είναι η επένδυση, τόσο μεγαλύτερος είναι ο ρυθμός απόδοσης ανά επένδυση.
Ως παραδείγματα αναφέρονται το εμπόριο, οι ομαδικές ψυχαγωγικές δραστηριότητες [2], ο πλούτος της γνώσης[3] και η πολιτιστική κληρονομιά (τέχνη, ιδέες).[4]
Η ομαδική ψυχαγωγία
Η Ρόουζ περιγράφει ως παράδειγμα «κωμωδίας των κοινών» την διοργάνωση ενός χορού στα πλαίσια της κοινότητας. Στην περίπτωση αυτή κάθε συμμετέχων χορευτής με τις χορευτικές του δεξιότητες και φιγούρες αυξάνει την απόλαυση και τον ενθουσιασμό όλων και προσθέτει δυνατότητες κίνησης. Ακόμη και οι συμμετέχοντες που δε χορεύουν συνεισφέρουν με την παρουσία τους στην επιτυχία της εκδήλωσης, καθώς είναι βέβαιο ότι χωρίς αυξημένη συμμετοχή ο χορός δεν μπορεί να είναι επιτυχημένος. Έτσι «όσο περισσότεροι, τόσο καλύτερα» [2].
Η ανοιχτή εγκυκλοπαίδεια «Βικιπαίδεια»
Το πιο εύληπτο σύγχρονο παράδειγμα «κωμωδίας των κοινών» αποτελεί σίγουρα η ανοιχτή εγκυκλοπαίδεια «Βικιπαίδεια». Η ύπαρξή της προϋποθέτει τη συμμετοχή. Το όφελος για όλους και τον καθένα χωριστά μεγαλώνει με την αύξηση της χρήσης.
Η μόλυνση της ατμόσφαιρας
Μολονότι η μόλυνση της γήινης ατμόσφαιρας αποτελεί ξεκάθαρα ένα πρόβλημα διαχείρισης κοινού πόρου η επίλυσή του μοιάζει δύσκολη υπόθεση. Μέχρι σήμερα οι τρόποι που προτείνονται για την επίλυση προβλημάτων διαχείρισης κοινών πόρων είναι τρεις. Αρχικά ο Χάρντιν πρότεινε δύο εναλλακτικές: την ιδιωτικοποίηση και την κυβερνητική διαχείριση, ενώ στη συνέχεια η βραβευμένη με Νόμπελ πολιτική οικονομολόγος Έλινορ Όστρομ (Elinor Ostrom) [5] αντιπρότεινε τη διαχείριση εκ μέρους της τοπικής κοινότητας.
Ωστόσο, για το πρόβλημα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης δεν φαίνεται να ενδείκνυται καμία από τις προτεινόμενες λύσεις. Ακολουθώντας τη θεωρία του Χάρντιν γίνεται αντιληπτό ότι η ατμόσφαιρα είναι αδύνατο να διαιρεθεί σε κομμάτια ιδιωτικής περιουσίας, όπως το βοσκοτόπι, και δεν υπάρχει κάποια κυβέρνηση που μπορεί να θέσει την κατάσταση υπό έλεγχο. Περαιτέρω, η εμπιστοσύνη και η συνεργασία ως απαραίτητες προϋποθέσεις για το μοντέλο διαχείρισης της Όστρομ είναι πιθανό να υπάρξουν σε τοπικό επίπεδο, αλλά δύσκολα λειτουργούν σε διεθνές επίπεδο.
Η θεωρία της «κωμωδίας των κοινών» θα μπορούσε, σύμφωνα με τον Γκάρετ Ρίτσαρντς (Garrett Richards) [6], να είναι η απάντηση στο πρόβλημα. Η προσπάθεια επίλυσης θα μπορούσε να είναι συλλογική με τη μορφή μιας ομάδας κρατών που θα χρηματοδοτούσαν την έρευνα για την ανακάλυψη οικονομικών, καθαρών πηγών ενέργειας. Η τεχνολογία αυτή θα είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και η χρήση της θα αποτελούσε προνόμιο μόνο των κρατών εκείνων που στήριξαν οικονομικά την έρευνα. Η συνθήκη αυτή θα ήταν ικανό κίνητρο για τη συμμετοχή κρατών και η πιθανότητα επιτυχίας του εγχειρήματος θα αυξανόταν με την αύξηση της συμμετοχής. Το ίδιο και το όφελος για όλους.
Παραπομπές
Hardin, Garrett (1968). «The tragedy of the commons». Science, 162: 1243-1248.
Rose, Carol (1986). «The Comedy of the Commons: Custom, Commerce and Inherently Public Property». The University of Chicago, Law Review.
Linebaugh, Peter (2014). Stop - Thief! The Commons, Enclosures and Resistance. Oakland: PM - PRESS. ISBN 978-1-60486-747-3.
Hyde, Lewis (2010). Common as air: Revolution, art and Ownership. New York: Farrar, Straus and Giroux. ISBN 978-0-374-22313-7.
Όστρομ, Έλινορ (1999). Η διαχείριση των κοινών πόρων. Αθήνα: Καστανιώτης.
Richards, Garrett (December 2015). «Comedy of the Commons: Cheerful Options for Shared Resources in an Era of Climate Change». Alternatives Journal 41(5):50.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
