.
Ο Τέοντορ Γιόχαν Κρίστιαν Άμπντερς Μπρόρσεν (Theodor Johan Christian Ambders Brorsen, 29 Ιουλίου 1819 – 31 Μαρτίου 1895) ήταν Δανός αστρονόμος, γνωστός για την ανακάλυψη του αντιζωδιακού φωτός και 5 κομητών, μεταξύ των οποίων και οι περιοδικοί 5D/Brorsen και 23P/Brorsen-Metcalf.
Η ζωή του
Ο Μπρόρσεν γεννήθηκε στο Nordborg της νήσου Αλς στη Νότιας Γιουτλάνδης και ήταν γιος του Christian August Brorsen (1793-1840) και της συζύγου του Annette Margrethe Gerhardine Schumacher (1788-1855). Μετά το διαζύγιο των γονέων του το 1822, ο Μπρόρσεν μεγάλωσε στο σπίτι της μητέρας του. Η καλή οικονομική κατάστασή της του επέτρεψε να παρακολουθήσει το σχολείο των Μοραβιανών στο Christiansfeld (1826-1829) και μετά (1830-1839) το γυμνάσιο στο Flensburg. Μετά από επιθυμία της μητέρας του, ο Μπρόρσεν σπούδασε νομικά στο Κίελο (1839), το Βερολίνο (1840), τη Χαϊδελβέργη (1841) και πάλι στο Κίελο (1842), ώσπου απεφάσισε να ακολουθήσει την κλίση του και μελέτησε Αστρονομία στο Κίελο από το 1844.
Ο Μπρόρσεν εργάσθηκε στο αστεροσκοπείο του Κιέλου (1846) και της Αλτόνα (1847). Απέρριψε μια προσφορά από το αστεροσκοπείο «Rundetaarn» (= «Στρογγυλός Πύργος») της Κοπεγχάγης, ενώ δέχθηκε μία θέση εργασίας στο ιδιωτικό αστεροσκοπείο του βαρόνου Τζων Πάρις (1774-1858, Βρετανού της Γερμανίας, γνωστού και ως Freiherr von Senftenberg) στο Ζάμπερκ της σημερινής Τσεχίας. Η θέση του διευθυντή του αστεροσκοπείου της Αλτόνα έμεινε κενή το 1854 και ο Μπρόρσεν έκανε αίτηση για αυτή, αλλά δεν επιλέχθηκε. Μετά τον θάνατο του βαρόνου Πάρις το 1858 οι κληρονόμοι του διέλυσαν το αστεροσκοπείο του και πώλησαν τα αστρονομικά του όργανα, παρά το ότι ο Μπρόρσεν προσφέρθηκε να συνεχίσει την εργασία του δωρεάν. Ωστόσο, ο Μπρόρσεν παρέμεινε 12 επιπλέον χρόνια στο Ζάμπερκ (τότε Senftenberg) και συνέχισε να παρατηρεί τον ουρανό με δικά του όργανα.
Το 1870 επέστρεψε στη γενέτειρά του, το Νόρντμποργκ, που είχε στο μεταξύ γίνει πρωσικό έδαφος με τον πόλεμο του 1864 και έτσι πέρασε στην ενωμένη Γερμανία από το 1871 ως το δημοψήφισμα του 1920. Το 1874 ο Μπρόρσεν μετακόμισε στο σπίτι της οδού Løjtertoft 11, όπου και παρέμεινε το υπόλοιπο της ζωής του. Η ανύπαντρη ετεροθαλής αδελφή του Amalie Petrine Brorsen (1832-1911) κρατούσε το σπτικό. Τα ενδιαφέροντά του όμως είχαν μετακινηθεί πια περισσότερο προς τη Μετεωρολογία και παρατηρήσεις του Βορείου Σέλαος, από την καθαυτό Αστρονομία. Επίσης, ασχολήθηκε με τη Βοτανική, ιδιαίτερα με την καλλιέργεια ορχεοειδών.
Ο τάφος για τον Τέοντορ Μπρόρσεν στο κοιμητήριο του Νόρντμποργκ
Ως χαρακτήρας, ο Μπρόρσεν ήταν εσωστρεφής και αγχώδης ως προς τις σχέσεις του. Δύο φορές διέλυσε τον αρραβώνα του την τελευταία στιγμή και τελικώς παρέμεινε άγαμος. Κατά την τελευταία εικοσιπενταετία της ζωής του δεν ενδιαφερόταν πολύ για την ένδυσή του και άφηνε τα μαλλιά του μακριά. Κάθε μέρα έπαιρνε το μπάνιο του στη λίμνη Oldenor και τον χειμώνα πριόνιζε μια τρύπα στον πάγο για τον λόγο αυτό. Ο τάφος του διατηρείται ακόμα και σήμερα στο κοιμητήριο του Νόρντμποργκ.
Οι ανακαλύψεις του
Ο Μπρόρσεν ανακάλυψε 5 κομήτες, τους 1846 III, 1846 VII, 1847 V, 1851 III και 1851 IV. Οι δύο από αυτούς φέρουντο όνομά του, όντας περιοδικοί: Ο 1846 III είναι ο Κομήτης του Μπρόρσεν και ο 1847 V είναι ο Μπρόρσεν-Μέτκαλφ, καθώς ο Τζόελ Χάστινγκς Μέτκαλφ τον ανεκάλυψε (αφού πρώτα είχε χαθεί) το 1919.
Ο Κομήτης του Μπρόρσεν (5D/Brorsen), με περίοδο 5,46 έτη, παρατηρήθηκε για τελευταία φορά το 1879. Συνολικά, παρατηρήθηκαν 5 περιφορές του. Ανήκε στην οικογένεια κομητών του Δία και ίσως να έχει πλέον διαλυθεί, όπως συμβαίνει συχνά με αυτούς τους κομήτες.
Ο Κομήτης Μπρόρσεν-Μέτκαλφ (23P/Brorsen-Metcalf), με περίοδο 69,06 έτη, παρατηρήθηκε τα έτη 1847, 1919 και 1989. Ανήκει στην οικογένεια κομητών του Χάλλεϋ και το επόμενο περιήλιο (η «επιστροφή» του) αναμένεται το έτος 2059.
Ο Μπρόρσεν ίσως να ανεκάλυψε και ένα έκτο κομήτη, στις 16 Μαρτίου 1854, αλλά αυτή η ανακάλυψη δεν στάθηκε δυνατό να επιβεβαιωθεί από άλλους αστρονόμους.
Το 1854 ο Μπρόρσεν δημοσίευσε τις πρώτες λεπτομερείς παρατηρησιακές μελέτες του αντιζωδιακού ή ανθηλιακού φωτός (Gegenschein), ενώ ήταν και ο πρώτος που έδωσε την ορθή ερμηνεία αυτού του φαινομένου. Εκτός αυτού, ο Μπρόρσεν ήταν ο πρώτος που ανεκάλυψε ότι το ζωδιακό φως μπορεί να φαίνεται σε όλη την ουράνια σφαίρα, καθώς σε πολύ σκοτεινές συνθήκες μια πολύ αμυδρή «γέφυρα» φωτός που συνδέει το ζωδιακό και το αντιζωδιακό φως μπορεί να παρατηρηθεί.
Το 1856 ο Μπρόρσεν ανεκάλυψε ένα σφαιρωτό σμήνος στον αστερισμό Όφι, που σήμερα είναι γνωστό ως NGC 6539.
Επιπλέον, ο Μπρόρσεν μελέτησε επιπροσθήσεις και ίδιες κινήσεις απλανών αστέρων. Στο θεωρητικό πεδίο, ο Μπρόρσεν υπελόγισε τα περιήλια κομητικών και πλανητικών τροχιών.
Τιμητικές διακρίσεις
Για την καθεμιά από τις τρεις πρώτες του ανακαλύψεις κομητών, ο Μπρόρσεν τιμήθηκε με ένα χρυσό μετάλλιο από τον βασιλέα της Δανίας Χριστιανό Η΄. Το μετάλλιο του 1846 εκτίθεται σήμερα στο μουσείο του κάστρου του Sønderborg (βλ. εδώ).
Ο Μπρόρσεν εκλέχθηκε αντεπιστέλλον μέλος της Εταιρείας Φυσικής Ιστορίας του Žamberk το 1850.
Ο αστεροειδής 3979, που ανακαλύφθηκε το 1983, ονομάσθηκε Μπρόρσεν το 1996.
Μία οδός στο Νόρντμποργκ φέρει σήμερα το όνομά του (Th. Brorsens vej).
Βιβλιογραφία
Sven Houmøller, Otto Kryck: Familien Brorsen fra Nordborg. Κοπεγχάγη 1949, σσ. 25-28.
Hertha Raben Petersen: Theodor Brorsen. Astronom. Nordborg 1986. ISBN 87-88558-05-3.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Φωτογραφία του Μπρόρσεν
Βιογραφία στα Τσέχικα
Φωτογραφίες του Κομήτη Μπρόρσεν-Μέτκαλφ
Κι άλλες φωτογραφίες του Κομήτη Μπρόρσεν-Μέτκαλφ
Κομητογραφία του Κομήτη του Μπρόρσεν
Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Theodor Brorsen της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0. (ιστορικό/συντάκτες).
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
