Ο Βάτσλαβ Χόλλαρ ή Βενσέσλαος Χόλλαρ (τσέχικα: Václav Hollar, λατινικά: Wenceslaus Hollar, γερμανικά: Wenzel Hollar, 13 Ιουλίου 1607, – 25 Μαρτίου 1677), ήταν Τσέχος χαράκτης με καταγωγή από την Πράγα του οποίου το κύριο μέρος της σταδιοδρομίας διαδραματίστηκε στο Λονδίνο. Υπήρξε ιδιαίτερα δημοφιλής κατά την εποχή του, και ιδιαίτερα παραγωγικός καθώς του αποδίδονται συνολικά 400 πίνακες και 3.000 χαρακτικά με παραστάσεις τοπίων, προσωπογραφίες, καθώς και ενδυμασίες.[17][18]

Νεαρή ηλικία

Μετά την άλωση της Πράγας το 1620 κατά τον Τριακονταετή πόλεμο, ο Χόλλαρ ο οποίος έως τότε προοριζόταν να ασχοληθεί με την νομική, αποφάσισε να γίνει καλλιτέχνης. Τα πρώτα έργα του χρονολογούνται στην περίοδο μεταξύ 1625 και 1626, μικρές πλάκες, με μια από αυτές να αποτελεί αντίγραφο του Παρθένος και παιδί του Άλμπρεχτ Ντύρερ, ο οποίος πάντα ασκούσε πολύ μεγάλη επιρροή στο έργο του Χόλλαρ. Το 1627 βρισκόταν στην Φρανκφούρτη και μαθήτευσε υπό τον διάσημο χαράκτη Ματτέους Μέριαν (Matthäus Merian). Το 1630 έζησε σε Στρασβούργο, Μάιντς, και Κόμπλεντς, όπου ο Χόλλαρ δημιούργησε αναπαραστάσεις των εκεί κτηρίων, κάστρων, και τοπίων στην μέση κοιλάδα του Ρήνου, και μετέπειτα το 1633 μετακόμισε στην Κολωνία,[19] όπου το 1635 εξέδωσε το πρώτο του βιβλίο.[20]
Πανοραμική όψη της Πράγας, Βάτσλαβ Χόλλαρ, 1636

Το 1636 προσέλκυσε την προσοχή του Άγγλου αριστοκράτη και συλλέκτη έργων τέχνης Τόμας Χάουαρντ (Thomas Howard), ο οποίος την εποχή εκείνη βρισκόταν σε διπλωματική αποστολή στην αυτοκρατορική αυλή του Φερδινάνδου Β´. Ο Χόλλαρ προσλήφθηκε από τον Χάουαρντ ως γραφέας, και τον ακολούθησε στα μετέπειτα ταξίδια του στην Βιέννη καθώς και την Πράγα, πόλη καταγωγής του Χόλλαρ. Το 1637 ο Χόλλαρ ταξίδεψε στην Αγγλία μαζί με τον Χάουαρντ, και παρέμεινε στην οικία του για πολλά χρόνια.[20]
Ζωή στην Αγγλία

Αν και αποτελούσε μέλος του προσωπικού της οικίας του Χάουαρντ, ο Χόλλαρ διέθετε σχετική αυτονομία, και κατά το πρώτο έτος του στο Λονδίνο δημιούργησε διάφορες πανοραμικές απεικονίσεις της πόλης αποκομίζοντας κέρδη από τις πωλήσεις αυτών των έργων. Τον Ιούλιο του 1641 παντρεύτηκε μια υπηρέτρια η οποία ήταν μέλος του προσωπικού της δούκισσας του Νόρφολκ, και απέκτησε 2 παιδιά μαζί της.[20]
Civilis ceditio (εμφύλια ανταρσία), αλληγορικό χαρακτικό του 1643

Συνέχισε να παράγει έργα κατά την διάρκεια του αγγλικού εμφυλίου πολέμου (1642-1651), ωστόσο τα εισοδήματα του μειώθηκαν σημαντικά. Στο χαρακτικό που δημιούργησε το 1643 με τίτλο civilis seditio (εμφύλια ανταρσία) απεικονίζει μια αλληγορική παράσταση με ένα δικέφαλο φίδι και τις πυραμίδες της Γκίζας και η οποία πιθανώς βασίζεται σε παλαιότερη παράσταση του Τζωρτζ Σάντυς από το 1910.[21]Τελικά ο Χόλλαρ κατατάχτηκε και ο ίδιος στις τάξεις των βασιλόφρονων δυνάμεων, και αιχμαλωτίστηκε από τις κοινοβουλευτικές δυνάμεις το 1645 κατά την διάρκεια πολιορκίας, κατάφερε όμως να αποδράσει ύστερα από σύντομο διάστημα και κατέφυγε στην Αντβέρπη της Ολλανδίας το 1646, όπου συναντήθηκε με τον Χάουαρντ. Μέχρι το τέλος του αγγλικού εμφυλίου πολέμου, εργαζόταν εκεί και παρήγαγε μεγάλο αριθμό χαρακτικών και πινάκων, κυρίως τοπία και παραθαλάσσιες απόψεις.[20]
Πανοραμική όψη του Λονδίνου, Βάτσλαβ Χόλλαρ, 1647

Μετά τον θάνατο του Χάουαρντ το 1646 ο Χόλλαρ εργαζόταν πλέον ως εικονογράφος για διαφόρους συγγραφείς και εκδότες. Μετέπειτα επέστρεψε στην Αγγλία, τέθηκε στην υπηρεσία του δούκα του Γιόρκ, και μετακόμισε στην οικία του παίρνοντας μαζί και την οικογένεια του. Κατά το 1650, και πιθανώς μετά από παραγγελία του Χέντρικ φαν ντερ Μπορχτ, δημιούργησε ένα αναμνηστικό χαρακτικό το οποίο βασιζόταν σε σχέδιο του Κορνέλις Σχουτ το οποίο ήταν αφιερωμένο στον Χάουαρντ και την σύζυγο του Αλήθεια (Aletheia).[22] Κατόπιν το 1652, επέστρεψε στο Λονδίνο.
Η αναπαράσταση της ναυμαχίας έξω από το Καδίθ με τους Αλγερινούς πειρατές, 1669

Κατά τα επόμενα χρόνια ανέλαβε την εικονογράφιση πολλών βιβλίων, όπως του Βιργίλιου και Ομήρου του του Τζον Όγκιλμπυ (John Ogilby), τον Ιουβενάλη του Ρόμπερτ Στάπλυτον (Robert Stapylton), και το Μοναστικόν του Ουίλλιαμ Ντάγκστεϊλ (William Dugdale). Αντιμετώπισε δυσκολίες όμως με τα έσοδα του καθώς τα βιβλιοπωλεία δεν δεχόντουσαν τα έργα του, ενώ είχε πλέον χάσει και μεγάλο τμήμα από την πελατεία του μετά την λήξη του εμφυλίου πολέμου. Κατά την περίοδο αυτή, έχασε επίσης τον γιό του από τον λοιμό που είχε πλήξει το Λονδίνο.[20]

Ασχολήθηκε επίσης και με την εικονογράφηση ενδυμασιών, στο βιβλίο του 1662 με τίτλο Livre curieux contenant la naifve representation des habits des femmes des diverses parties du monde comme elles s'habillent a present (ένα ασυνήθιστο βιβλίο περιέχων τις εντόπιες αναπαραστάσεις γυναικείων ενδυμάτων από διάφορα μέρη του κόσμου όπως ντύνονται τώρα).[23] Το βιβλίο αυτό διαθέτει 28 παραστάσεις του Χόλλαρ όπου απεικονίζονται γυναίκες κυρίως από ευρωπαϊκές χώρες με τις ενδυμασίες τους όπως ήταν κατά τον 17ο αιώνα.

Μετά την Μεγάλη πυρκαγιά του Λονδίνου το 1666, ο Χόλλαρ δημιούργησε νέες πανοραμικές όψεις της πόλης, ενώ το 1668, προσλήφθηκε από το αγγλικό στέμμα και στάλθηκε στην Ταγγέρη στο Μαρόκο ώστε να δημιουργήσει αναπαραστάσεις της πόλης και οχυρώσεων.[24]Κατά την επιστροφή του όμως στην Αγγλία, το πλοίο στο οποίο επέβαινε δέχθηκε επίθεση έξω από το Κάδιθ στην νότια Ισπανία από Αλγερινούς πειρατές οι οποίοι διέθεταν 7 πλοία. Το πλοίο του Χόλλαρντ μόλις και μετά βίας κατόρθωσε να διαφύγει, και μετέπειτα ο Χόλλαρντ αποτύπωσε την ναυμαχία σε σχετικό χαρακτικό.[20]

Με την επιστροφή του στο Λονδίνο ο Χόλλαρ έζησε για μερικά χρόνια ακόμη, και εργαζόταν έως τον θάνατο του. Πέθανε ενώ βρισκόταν υπό καθεστώς μεγάλης φτώχειας, και η τελευταία του καταγεγραμμένη επιθυμία ήταν προς τους πιστωτές του, ζητώντας τους να μην πάρουν το κρεβάτι πάνω στο οποίο ήταν ετοιμοθάνατος. Τάφηκε στην εκκλησία Σαιντ Μάργκαρετς στην περιοχή του Ουέστμινστερ.[20]
Δείτε επίσης

Ο αστεροειδής 46280 Χόλλαρ ονομάστηκε προς τιμή του Βάτσλαβ Χόλλαρ.[25]

Παραπομπές

RKDartists. rkd.nl/explore/artists/39179. Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2017.
(Αγγλικά) SNAC. w6cn71wh. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) Find A Grave. 7074. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) Find A Grave. 5624. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) Discogs. 4150707. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. hollar-wenceslaus.
529. Ανακτήθηκε στις 5 Νοεμβρίου 2019.
Czech National Authority Database. jn19990209251. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2019.
«Gran Enciclopèdia Catalana» (Καταλανικά) Grup Enciclopèdia Catalana. 0032841.
«Proleksis enciklopedija» (Κροατικά) 26832.
Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2014.
«Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Wenceslaus-Hollar. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
«Benezit Dictionary of Artists» (Αγγλικά) 2006. B00088905. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017. ISBN-13 978-0-19-977378-7.
«Grove Art Online» (Αγγλικά) Oxford University Press. 12 Νοεμβρίου 1998. T038648.
Dalibor Brozović, Tomislav Ladan: «Hrvatska enciklopedija» (Κροατικά) Miroslav Krleža Lexicographical Institute. 1999. 25952. ISBN-13 978-953-6036-31-8. ISBN-10 953-6036-31-2.
Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) BnF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb153283685. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
«Wenceslaus Hollar | Bohemian etcher» (στα αγγλικά). Encyclopedia Britannica. Ανακτήθηκε στις 2018-01-22.
Pennington, Richard (25 Ιουλίου 2002). A Descriptive Catalogue of the Etched Work of Wenceslaus Hollar 1607-1677. Cambridge University Press. ISBN 9780521529488.
Richard Godfrey, Wenceslaus Hollar: A Bohemian Artist in England (New Haven and London, 1994) and Richard Pennington, A Descriptive Catalogue of the Etched Work of Wenceslaus Hollar 1607-1677 (Cambridge, 1982).
«Hollar, Wenzel». 1911 Encyclopædia Britannica Volume 13.
Chaney, 'Roma Britannica and the Cultural Memory of Egypt', pp. 154-5.
Edward Chaney, "Roma Britannica and the Cultural Memory of Egypt: Lord Arundel and the Obelisk of Domitian", in Roma Britannica: Art Patronage and Cultural Exchange in Eighteenth-Century Rome, eds. D. Marshall, K. Wolfe and S. Russell, British School at Rome, 2011, pp. 147–70.
Livre curieux contenant la naifve representation des habits des femmes des diverses parties du monde comme elles s'habillent a present, 1643, ανακτήθηκε στις 2018-01-22
Martin Malcolm Elbl, Portuguese Tangier (1471-1662): Colonial Urban Fabric as Cross-Cultural Skeleton (Toronto/Peterborough: Baywolf Press, 2013), 109-110.

https://www.minorplanetcenter.net/db_search/show_object?object_id=46280

Σχετική βιβλιογραφία

Edward Chaney, "Roma Britannica and the Cultural Memory of Egypt: Lord Arundel and the Obelisk of Domitian", in Roma Britannica: Art Patronage and Cultural Exchange in Eighteenth-Century Rome, eds. D. Marshall, K. Wolfe and S. Russell, British School at Rome, 2011, pp. 147–70.
Richard Godfrey, Wenceslaus Hollar: A Bohemian Artist in England (New Haven and London, 1994).
Richard Pennington, A Descriptive Catalogue of the Etched Work of Wenceslaus Hollar 1607-1677 (Cambridge, 1982).
Gillian Tindall, The Man Who Drew London: Wenceslaus Hollar in reality and imagination (London, 2002).
Johannes Urzidil, Hollar, a Czech émigré in England (London, 1942).