Ζήνων ο Κιτιεύς, Κυπριακό νόμισμα. Αυγούστα Στυλιανού, ζωγράφος

Σύμφωνα με ανασκαφικές έρευνες στη περιοχή υπήρχαν δύο προϊστορικοί οικισμοί , οι οποίοι είχαν αναπτύξει εμπορικές σχέσεις και εξήγαγαν χαλκό, πορφύρα και αλάτι. Οι οικισμοί αυτοί δέχτηκαν Μυκηναίους και Αχαιούς εποίκους μετά τον τρωικό πόλεμο και εξελίχθηκαν σε πόλεις. Τον 10ο αιώνα π.Χ. οι δύο αυτές πόλεις καταστράφηκαν από κάποια φυσική καταστροφή αναγκάζοντας του κατοίκους τους να κτίσουν μια νέα πόλη το μετέπειτα Κίτιο. ΟΙ Μυκηναίοι χτίζουν κυκλώπεια τείχη με πάχος 2,50 μέτρων ενώ κατά διαστήματα υπήρχαν τετράπλευροι προμαχώνες.

Κατά τον Ιώσηπο, (Ιώσηπου Εβραϊκά αρχ. α. 7), ή πόλη ιδρύθηκε αμέσως μετά τον κατακλυσμό του Νώε όταν κατά των αναδασμό της γης δόθηκε στον Χετίμ ή Κιτίμ γιο του Ιαυάν, σύμφωνα με αυτή την εκδοχή είναι η πρώτη πόλη που ιδρύθηκε στον ελλαδικό χώρο και η αρχαιότερη. Σύμφωνα με τον Αίλιο Διονύσιο ιδρύθηκε από φοίνικες πειρατές και το όνομα είναι Φοινικικό και προέρχεται από κάποια γυναίκα με αυτό το όνομα ή Κιτίον λεγόταν φοινικική πόλη από προέρχονταν οι άποικοι.

Πρώτη γραπτή μαρτυρία για την πόλη έχουμε τον 12ο αιώνα π.Χ. από αιγυπτιακές επιγραφές. Στο Κίτιο τον 9ο αιώνα π.Χ. ιδρύθηκε αποικία από Φοίνικες της Τύρου , σε ανασκαφές έχει βρεθεί ναός της Αστάρτης της ίδιας περιόδου. Οι Φοίνικες σε επιγραφές που έχουν βρεθεί ονόμαζαν την πόλη Καρτιχατάστ. Το Κίτιο έγινε από τις πλούσιες Κυπριακές πόλεις και απέκτησε τόση μεγάλη φήμη που αναφέρετε 28 φορές στην Παλαιά διαθήκη. Στην πόλη λατρεύονταν όλοι οι φοίνικες θεοί και υπήρχαν ναοί αφιερωμένοι σε αυτούς όπως του Μελκάρτ που βρισκόταν στο λιμάνι της πόλης, ναός του Βαάλ υπήρχε σε λόφο του Κιτίου . Στην πόλη ομιλούνταν και ελληνικά και Φοινικικά. Τέσσερις ναοί αφιερωμένοι σε γυναικεία θεότητα της γονιμότητας από αυτή την εποχή έχουν ανασκαφή με μεγάλες αυλές με βωμούς , σε έναν υπήρχε ιερός κήπος και δεξαμενή για ιερά ψάρια.Ένας πέμπτος ναός ήταν αφιερωμένος σε θεό της γονιμότητας στον οποίο βρέθηκαν προσωπεία που παρίσταναν κεφαλές βοδιών. Επίσης τα εργαστήρια χαλκού μεταφέρονται έξω από τα τείχη στα βόρεια της πόλης ώστε οι νότιοι άνεμοι να διώχνουν τα τις αναθυμιάσεις έξω από την πόλη.

Ιστορικοί χρόνοι

Τον 7ο αιώνα π.Χ. το Κίτιο περνά υπό την εξουσία των Ασσυρίων αλλά έχει δικούς του βασιλείς φόρου υποτελείς, το 705 ο βασιλιάς της Τύρου , Σιδώνας και του Κίτιου Πύλας επαναστατή αλλά αποτυγχάνει και καταφεύγει στο Κίτιο με την οικογένεια του, αλλά οι κάτοικοι της πόλης τον θανατώνουν για να γλιτώσουν από την οργή των Ασσυρίων. Την περίοδο αυτή η πόλη εξελίσσετε σε ναυτική δύναμη ενώ εγκαθίσταται νέοι άποικοι από τις Φοινικές πόλεις αφού αυτές βρίσκονται υπό την κατοχή των Ασσυρίων και Βαβυλωνίων.

Τον 5ο αιώνα π.Χ. όλη η Κύπρος περνά στην κατοχή των Αιγυπτίων Φαραώ και οι βασιλείς της είναι φόρου υποτελείς σε αυτόν. Από την Αιγυπτιακή κατοχή περνούν στην Περσική μένοντας φόρου υποτελείς στον Πέρση βασιλέα . Την ίδια εποχή το Κίτιο και η Σαλαμίνα κόβουν πρώτη φορά νομίσματα. Το 498 π.Χ. όλες οι Κυπριακές πόλεις συμμετέχουν στην Ιωνική επανάσταση αλλά ή ήττα τους στην ξηρά της αναγκάζει να πάρουν μέρος αυτή με το μέρος των Περσών κατά των πόλεων της Ιωνίας. Πλοία από το Κίτιο πήραν μέρος στην εκστρατεία του Ξέρξη και στην Ναυμαχία της Σαλαμίνας όπου έδειξαν και απροθυμία να συμμετάσχουν.

Οι Πέρσες μετά την ήττα τους στη ναυμαχία της Σαλαμίνας επέβαλαν Φοίνικες βασιλείς σε όλες τις Κυπριακές πόλεις, στο Κίτιο μάλιστα η φοινική δυναστεία επικράτησε μέχρι το τέλος της βασιλείας στη πόλη. Κατά την βασιλεία του Βαάλµελεκ Α΄ η πόλη πολιορκείτε από τους Αθηναίους με τον Κίµων ο οποίος πέθανε και τάφηκε εκεί. Επί βασιλιά Ασβαάλ προσαρτάτε και το Ιδάλιο , ο Βαάλµελεκ Β΄ ανέπτυξε εμπορικές σχέσεις με την Αθήνα . Οι επόμενοι βασιλείς αντιμετώπισαν τον Ευαγόρα Α΄ στην προσπαθεία του να ενώσει όλες τις Κυπριακές πόλεις . Επί βασιλείας Πουµιάθων προσαρτάτε και το βασίλειο της Ταμασσού .

Το Κιτίο συμμετέχει στην πολιορκία της Τύρου με το πλευρό του Μέγα Αλέξανδρου όπως κάνουν όλες οι Κυπριακές πόλεις, αλλά ο Βασιλέας λόγω της φοινικής καταγωγής του δεν πέρνη μέρος στη μάχη κάτι που συντέλεσε στο να δυσαρεστηθεί ο Αλέξανδρος και να του αποσπάσει της Ταμασσό δωριζόταν την στον βασιλέα της Σαλαμίνας. Τελευταίος βασιλιά της πόλης ήταν ο Μενέλαος που ηττήθηκε από τον Δημήτριο τον πολιορκητή και η πόλη περνά στην εξουσία του Πτολεµαίου Α΄. Το 58 π.Χ. περνά στους Ρωμαίους συνεχίζοντας να παρεμένη το σημαντικότερο και κυριότερο λιμάνι της Κύπρου.

Στους χριστιανικούς χρόνους το Κίτιο γίνετε επισκοπή, εδώ κατά την παράδοση κατέφυγε ο Λάζαρος μετά την ανάσταση του όπου έγινε ο πρώτος επίσκοπος , αλλά και η Παναγία μετά την ανάσταση του χριστού. Το 77 μ.χ. μεγάλος σεισμός κατέστρεψε την πόλη για να κτιστή εκ νέου. Η πόλη συνέχιζε να ακμάζει μέχρι τα πρώτα χρόνια της φραγκοκρατίας αλλά σταδικά έχασε την αίγλη της και εγκαταλείφθηκε.

Άλλες μεγάλες προσωπικότητες από το Κίτιο ήταν ο Άγιος Θεράπων επίσκοπος της πόλης, και ο φιλόσοφος Ζήνων.

Εξωτερικές συνδέσεις

• Η Ιστορία της Λάρνακας
• Ιστορία του Κιτίου
• Αρχαιολογικός χώρος του Κιτίου

Βιβλιογραφία

* Βάσσου Καραγιώργη, Αρχαία Κύπρος, Μορφωτικό ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 1978
* Αθανάσιου Σακελάριου, Τα Κυπριακά ήτοι, πραγματεία περί γεωγραφίας, αρχαιολογία, στατιστικής, μυθολογίας και διαλέκτου της Κύπρου, τόμος 1, Αθήνα 1855

Ασβαάλ
Βαάλµελεκ Α΄
Βαάλµελεκ Β΄
Δηµόνικος του Κιτίου
Μεληκιάθων
Πουµιάθων