Τοποθεσία

Ο Άγιος Παύλος βρίσκεται στη γεωγραφική περιοχή της Πιτσιλιάς, στη νότια πλευρά της Παπούτσας.[8] Είναι κτισμένος σε υψόμετρο 670 μέτρων πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.[9] Βόρεια συνορεύει με τον Άγιο Θεόδωρο, ανατολικά με τον Άγιο Κωνσταντίνο και νότια και δυτικά με το Καλό Χωριό.

Φυσικό περιβάλλον

Το τοπίο της περιοχής είναι τραχύ και πετρώδες, με απότομος πλαγιές και πολλές κοιλάδες.[10] Στο φυσικό περιβάλλον της περιοχή περιλαμβάνονται καρυδιές, πλατάνια, αμπέλια, ελιές και χαρουπιές.[8]

Ονομασία

Σύμφωνα με την παράδοση, ο Απόστολος Παύλος μαζί με τον Απόστολο Βαρνάβα και τον Απόστολο Μάρκο και τη συνοδεία τους, κατά την πρώτη περιοδεία τους στην Κύπρο για τη διάδοση του Χριστιανισμού το 45 μ.Χ. έφτασαν στην περιοχή του χωριού. Εκεί θεράπευσαν μια τυφλή κοπέλα που συνάντησαν στον ποταμό. Η παράδοση αναφέρει ότι ο Άγιος Παύλος έκανε διευθετήσεις με τις οποίες κτίστηκαν σπίτια και δημιουργήθηκε το χωριό. Για το λόγω αυτό το χωριό ονομάστηκε Άγιος Παύλος.[11]
Ιστορία

Τα χαλάσματα και τα διάφορα ευρήματα που εντοπίστηκαν στην περιοχή μαρτυρούν ότι αρχικά δημιουργήθηκαν οικισμοί βορειότερα του σημερινού χωριού. Συγκεκριμένα οικισμοί φαίνεται να υπήρχαν στις τοποθεσίες Στύρακας, Κλειδωρένατα, Πλάτη, Λινούες, Καλίτσα και Μαρούδες. Με τα χρόνια οι οικισμοί αυτοί ενώθηκαν και ονομάστηκαν Κάμπος. Ανατολικά του χωριού υπήρχε και ο αρχαίος οικισμός Ζήλος, που είναι πιθανόν να είχε κατοικηθεί αρχικά από αποίκους από την Μικρά Ασία (η Ζήλα ήταν πόλη της Μικράς Ασίας στα νότια της Αμάσειας).[8]

Όταν ανακαλύφθηκε ο χαλκός άρχισε η εξόρυξη του από την περιοχή Κλειδωρένατα, στην τοποθεσία Πέτρα του Ρκου. Εκεί ανεβρέθηκαν νομίσματα της εποχής των Πτολεμαίων και αρχαίοι τάφοι. Ακολούθησε η κάθοδος των Αχαιών στην Κύπρο και ο εποικισμός του νησιού από αυτούς. Τότε άρχισε η εμπορική εκμετάλλευση του χαλκού. Αυτό οδήγησε στην ανάπτυξη των οικισμών της περιοχής. Ενδεικτικά, οι οικισμοί Καλίστα και Μαρούδες αναφέρονται στην απογραφή του 1565. Δεν αναφέρονται στην απογραφή του 1825 γιατί είχαν ήδη εγκαταλειφθεί.[8] Οι κάτοικοι τους μετακινήθηκαν είτε στον Άγιο Παύλο είτε στον Άγιο Θεόδωρο.

Ο Άγιος Παύλος κατοικείτο από τη ρωμαϊκή εποχή. Τη βυζαντινή εποχή, λόγω των αραβικών επιδρομών, αυξήθηκε ο πληθυσμός του χωριού επειδή οι κάτοικοι των παράλιων περιοχών μετακινήθηκαν στην ενδοχώρα για ασφάλεια. Την εποχή της Φραγκοκρατίας το χωριό αποτελούσε μέρος της Μεγάλης Κομανταρίας, που είχε ως έδρα το Κολόσσι. Η Μεγάλη Κομανταρία άνηκε στο Τάγμα των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη της Ιερουσαλήμ.[8]

Το χωριό συνέχισε να αναπτύσσεται και ο πληθυσμός του να αυξάνεται και την εποχή της Τουρκοκρατίας.[8]

Άγιος Παύλος
Χωριό της Κύπρου Κοινοτικό συμβούλιο
Χώρα	Κύπρος[1]
Διοικητική μονάδα	Επαρχία Λεμεσού[1]
Γεωγραφική περιοχή	Πιτσιλιά[2]
Διοίκηση
• Σώμα	Κοινοτικό Συμβούλιο Αγίου Παύλου[1]
• Κοινοτάρχης[1]	Αχιλλέας Αντωνίου (από 2017)[1]
• Μέλος του/της	Ένωση Κοινοτήτων Κύπρου[1]
Έκταση	5,680 54 km²[3]
Υψόμετρο	670 μ.[4]
Πληθυσμός	135 (2011)[5]
Γ.Κ.	5142[6]
Τ.Κ.	4562[7]
Ζώνη ώρας	UTC+02:00 (επίσημη ώρα) UTC+03:00 (θερινή ώρα)

Πληθυσμός

Σύμφωνα με τις απογραφές πληθυσμού που πραγματοποιήθηκαν στην Κύπρο, ο πληθυσμός του χωριού έφτασε στο αποκορύφωμα του το 1960. Στη συνέχεια ο πληθυσμός ξεκίνησε να μειώνεται, αλλά μέχρι και το 1982 η μείωση ήταν μικρή. Τις επόμενες δεκαετίες ακολούθησε σημαντική μείωση του πληθυσμού λόγω αστυφιλίας.[8] Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τον πληθυσμό του Αγίου Παύλου όπως καταγράφηκε στις απογραφές πληθυσμού που έγιναν στην Κύπρο.

Ιστορικό απογραφών
Απογραφή Πληθυσμός %± Άνδρες Γυναίκες 1881 137[12] —   75 62 1891 145[13] 5.8% 79 66 1901 138[14] -4.8% 72 66 1911 145[15] 5.1% 69 76 1921 148[16] 2.1% 71 77 1931 155[17] 4.7% 75 80 1946 218[18] 40.6% 1960 244[19] 11.9% 114 130 1973 214[20] -12.3% 100 114 1976 220[21] 2.8% 108 112 1982 228[22] 3.6% 111 117 1992 174[23] -23.7% 90 84 2001 152[24] -12.6% 82 70 2011 135[5] -11.2% 68 67
Πληροφορίες για τον πληθυσμό και το διάγραμμα από τα δεδομένα.

Ιερός ναός

Ο ιερός ναός του χωριού είναι αφιερωμένος στον Άγιο Παύλο. Είναι κτίσμα του 17ου-18ου αιώνα.[25]

Παραπομπές

«Ένωση Κοινοτήτων Επαρχίας Λεμεσού». (Ελληνικά) Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2018.
Γιώργος Καρούζης: «Περιδιαβάζοντας την Κύπρο: Λεμεσός (Πόλη και Επαρχία)» (Ελληνικά) Λευκωσία. 2001. σελ. 152-153. ISBN-10 9963-566-67-7.
«ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΒΑΘΜΟ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ». (Αγγλικά, Ελληνικά) Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1 Μαΐου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2018.
«Κατάλογος κοινοτήτων επιλέξιμων μειονεκτικών περιοχών». (Ελληνικά, Αγγλικά) Κυπριακός Οργανισμός Αγροτικών Πληρωμών. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2018. σελ. 4.
«Απογραφή πληθυσμού 2011». (Ελληνικά) Απογραφή Πληθυσμού 2011 (Κύπρος). Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1 Οκτωβρίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018.
«ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΟΙ ΚΩΔΙΚΟΙ ΔΗΜΩΝ/ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΕΝΟΡΙΩΝ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ, 2015». (Αγγλικά, Ελληνικά) Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 13 Ιανουαρίου 2018. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2018.
«Agios Pavlos». (Αγγλικά, Ελληνικά) Ταχυδρομικός Κώδικας Έρευνα. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2018.
Καρούζης 2001, σελ. 152-153
«Κατάλογος κοινοτήτων επιλέξιμων μειονεκτικών περιοχών» (PDF). Κυπριακός Οργανισμός Αγροτικών Πληρωμών. σελ. 4. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 2018-04-04. Ανακτήθηκε στις 2018-04-04.
Δαμιανού Χριστοφίδης 2008, σελ. 15-17
Δαμιανού Χριστοφίδης 2008, σελ. 18
«Census of Cyprus, 1881». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1881 (Κύπρος). 4 Απριλίου 1881. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018. σελ. 13.
«Census of Cyprus, 1891». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1891 (Κύπρος). 6 Απριλίου 1891. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018. σελ. 10.
«Census of Cyprus, 1901». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1901 (Κύπρος). 31 Μαρτίου 1901. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018. σελ. 9.
«Census of Cyprus, 1911». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1911 (Κύπρος). 2 Απριλίου 1911. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018. σελ. 9.
«Census of Cyprus, 1921». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1921 (Κύπρος). 24 Απριλίου 1921. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018. σελ. 9.
«Census of Cyprus, 1931». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1931 (Κύπρος). 27 Απριλίου 1931. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018. σελ. 7.
«Census of Population and Agriculture 1946». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1946 (Κύπρος). 10 Νοεμβρίου 1946. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018. σελ. 8.
«Census of Population and Agriculture 1960». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1960 (Κύπρος). 11 Δεκεμβρίου 1960. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018. σελ. 14.
(Ελληνικά) Απογραφή Πληθυσμού 1973 (Κύπρος). Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας.
«Απογραφή νοικοκυριών, 1976». (Αγγλικά, Ελληνικά) Απογραφή Πληθυσμού 1976 (Κύπρος). Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 30 Σεπτεμβρίου 1976. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018.
«Census of housing, 1982». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1982 (Κύπρος). Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1 Οκτωβρίου 1982. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018.
«Απογραφή πληθυσμού 1992». (Αγγλικά, Ελληνικά) Απογραφή Πληθυσμού 1992 (Κύπρος). Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1 Οκτωβρίου 1992. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018.
«Απογραφή πληθυσμού 2001». (Αγγλικά, Ελληνικά) Απογραφή Πληθυσμού 2001 (Κύπρος). Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1 Οκτωβρίου 2001. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018. σελ. 57-65.

«Η Εκκλησία Αγίου Παύλου στο χωριό Άγιος Παύλος Λεμεσού - Κτίσμα του 17ου με 18ο αιώνα». www.cyprusalive.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-02-18. Ανακτήθηκε στις 2018-02-18.

Πηγές

«Άγιος Παύλος - Λεμεσός». 2016-04-05. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-02-18. Ανακτήθηκε στις 2018-02-18.
«Το χωριό Άγιος Παύλος Λεμεσού - Ένα μικρό γραφικό χωριό με περίπου 135 κατοίκους!». www.cyprusalive.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-02-18. Ανακτήθηκε στις 2018-02-18.

Βιβλιογραφία
Καρούζης, Γιώργος (2001). Περιδιαβάζοντας την Κύπρο: Λεμεσός (πόλη και επαρχία) (πρώτη έκδοση). Λευκωσία: ΣΕΛΑΣ Κεντρο Μελετων Ερευνων & Εκδοσεων, σελ. 152-153. ISBN 9963-566-67-7.
Δαμιανού Χριστοφίδης, Πανίκος (2008). Άγιος Παύλος Πιτσιλιάς (πρώτη έκδοση). Λεμεσός: Ο συγγραφέας. ISBN 978-9963-9502-0-1.