.
Ζιβανία, Φωτογραφία : Αυγούστα Στυλιανού, ζωγράφος
Η Ζιβανία ή Ζιβάνα είναι ένα ένα παραδοσιακό κυπριακό απόσταγμα που παράγεται στο νησί της Κύπρου από τον οπό μήλου (ή τα κατακάθια), δηλαδή το υπόλειμμα σταφυλιών που πιέστηκαν κατά τη διάρκεια της διαδικασίας οινοποίησης (συμπεριλαμβανομένων των μίσχων και των σπόρων) που αναμίχθηκε με τα υψηλής ποιότητας ξηρά κρασιά που παρήχθησαν από τις τοπικές ποικιλίες σταφυλιών της Κύπρου. Το μίγμα οπού μήλου/κρασιού αποστάζεται έπειτα στις ειδικές παραδοσιακές συσκευές απόσταξης, παράγοντας τη ζιβανία. Η Zιβανία χαρακτηρίζεται από τη χαρακτηριστική της γεύση και το άρωμά της. Είναι άχρωμο και είναι ένα ευχάριστο οινοπνευματώδες με το ελαφρύ άρωμα των σταφίδων. Η τυπική περιεκτικότητα σε οινόπνευμα είναι 45%vol. Δεν περιέχει ζάχαρη και δεν έχει καμία οξύτητα.
Ιστορία
Η Zιβανία παράγεται στην Κύπρο από τον καιρό που η Γαληνότατη Δημοκρατία της Βενετίας κυβερνούσε το νησί, γύρω στα τέλη του 14ου αιώνα. Τα στοιχεία της συνεχούς παραγωγής του κατά τη διάρκεια της οθωμανικής και βρετανικής κατοχής του νησιού προέρχονται από τους συγγραφείς όπως ο βρετανός συγγραφέας Samuel Baker το 1879. Από το 2004, η Zιβανία έχει προστατευθεί στο πλαίσιο των κανονισμών της ΕΕ ως προϊόν μοναδικό στην Κύπρο και δεν μπορεί υπό αυτήν τη μορφή να παραχθεί σε οποιαδήποτε άλλη χώρα ούτε να εμπορευτεί με αυτό το όνομα.
Παραγωγή
Προκειμένου να παραχθεί ζιβανία ανώτερης ποιότητας, χρησιμοποιούνται ώριμα υγιή σταφύλια της καλύτερης ποιότητας. Το σταφύλι που χρησιμοποιείται για ζύμωση πρέπει να είναι λιγότερο από 13°, προκειμένου να επιτευχθεί η τέλεια ζύμωση. Μόλις η διαδικασία της ζύμωσης ολοκληρωθεί (δηλ. λιγότεροι ή ίσος στην ανάγνωση 0° Baumι) το κρασί και ο οπός μήλου μεταφέρονται στο κύριο τμήμα των συσκευών απόσταξης, το καζάνι, και η διαδικασία απόσταξης αρχίζει. Η τελευταία ζιβανία που βγαίνει από τις συσκευές καλείται "πόρακος" και έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε οινόπνευμα. Υπάρχουν κυρίως τρεις τύποι διαδικασιών απόσταξης:
* Απόσταξη μόνο του κρασιού.
* Απόσταξη του κρασιού και του οπού μήλου.
* Απόσταξη του οπού μήλου με το νερό και την τελευταία ζιβανία ("ποράκος").
Ανάλογα με τη διαδικασία απόσταξης, διαφορετικές ποιότητες ζιβανίας μπορούν να παραχθούν.
Αποθήκευση και μεταφορά
Η Zιβανία αποθηκεύεται συνήθως σε καθαρά ξύλινα ή γαλβανισμένα μεταλλικά κιβώτια που μπορούν να σφραγιστούν προκειμένου να αποκλειστεί το ενδεχόμενο εξάτμισης. Κατά τη διάρκεια της μεταφοράς ιδιαίτερη προσοχή λαμβάνεται για να μην χτυπηθούν τα κιβώτια ή να συμβεί κάποια διαρροή ή εξάτμιση της ζιβανίας.
Χρήση
Εκτός από την απόλαυση της ζιβανίας ως οινοπνευματώδες ποτό, χρησιμοποιείται στην Κύπρο και για διάφορους άλλους λόγους. Χρησιμοποιείται για να θεραπεύσει τις πληγές, για εντριβές σε μέρη του σωμάτος, ως θεραπεία για το κρυολόγημα, σε πονόδοντους ή ως ποτό προθέρμανσης κατά τη διάρκεια των κρύων μηνών του χειμώνα, ειδικά στα χωριά στο βουνό Τρόοδος. Παλιότερα, τα κύρια οινοπνευματώδη ποτά των Κύπριων που κατανάλωναν ήταν κρασί και ζιβανία. Σε μερικά χωριά της Κύπρου, η κανέλα προστίθεται στη ζιβανία δίνοντας της ένα κόκκινο χρώμα και ένα ιδιαίτερο άρωμα και γεύση. Καθως η ζιβανία ωριμάζει γίνεται καλύτερη και πιο αρωματική.
Κατανάλωση
Η Ζιβανία σερβίρεται παγωμένη με αμύγδαλα, ξύλα καρυδιάς, λουκούμι, σουτζούκι ή μικρά ορεκτικά όπως λουκάνικο (παραδοσιακό κυπριακό λουκάνικο), ή λούντζα (παραδοσιακό κυπριακό καπνισμένο χοιρινό κρέας).
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
