Νικήτας Στηθάτος

Ο Νικήτας Στηθάτος ήταν εκκλησιαστικός συγγραφέας και βιογράφος στο Βυζάντιο, την εποχή του σχίσματος του 1054.

Ο Νικήτας, που συνδεόταν στενά με τον Πατριάρχη Μιχαήλ Κηρουλάριο, και είχαν τις ίδιες απόψεις κατά των Λατίνων, είχε γράψει σύγγραμμα περί αζύμων, της νηστείας του Σαββάτου και περί του γάμου των ιερέων, όπου τους ασκούσε πολεμική. Του απάντησε ο καρδινάλιος Ουμβέρτος, με ένα δικό του σύγγραμμα, στο οποίο καταφερόταν εναντίον της Ανατολικής Εκκλησίας και ειδικά του Στηθάτου.

Ήταν ιερομόναχος στη μονή Στουδίου την εποχή που, ύστερα από παράκληση του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου του Μονομάχου (1042 - 1054), έφθασε στην Κωνσταντινούπολη ο καρδινάλιος Ουμβέρτος από τη Ρώμη ως πρεσβευτής του πάπα Λέοντος Θ΄. Με τη μεσολάβηση του αυτοκράτορα, Στηθάτος και Ουμβέρτος είχαν μια συζήτηση στη μονή του Στουδίου, το περιεχόμενο της οποίας δεν ξέρουμε ακριβώς. Σώζεται, ωστόσο, μια αναφορά που έγραψε ο Ουμβέρτος, όπου αναφέρεται ότι κατατροπώθηκε ο Στηθάτος, ομολόγησε ότι η εκκλησία της Ρώμης είχε το δίκιο με το μέρος της και έριξε το σύγγραμμά του στη φωτιά. Κατά άλλους Λατίνους αυτά είναι κομπασμοί και φλυαρίες του Ουμβέρτου. Το σύγγραμμα του Στηθάτου σώζεται έως σήμερα και ο ίδιος συνέχισε να ασκεί πολεμική κατά των παπικών. Ο Στηθάτος έγραψε ακόμη 15 λόγους στην Εξαήμερο, τριακόσια πρακτικά κεφάλαια, ιάμβους, κανόνα στον Άγιο Νικόλαο κ.λ.π.

Ο Νικήτας Στηθάτος τιμάται από την Ορθόδοξη Εκκλησία ως όσιος.