Οι Κεφαλάδες ήταν αρχικά Βυζαντινοί τοπικοί άρχοντες. Το προσωνύμιο αυτό δεν αποτελεί οικογενειακό όνομα, αλλά κάτι σαν διακριτικό ευγενείας ή τίτλο τοπικής αριστοκρατίας. Οι Κεφαλάδες κατάφεραν να διατηρήσουν τα προνόμια, τη γη και τους δουλοπάροικούς τους κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας.
Κοινωνική τάξη
Στο βυζαντινό στρατό πρώτοι στην σειρά ήταν οι αξιωματικοί, που καλούνταν άρχοντες, κοινώς "κεφαλάδες" και μάλιστα «άρχοντες από σπαθίου». Από εκείνη την εποχή προέρχονται και οι πρώτες πληροφορίες για τον Κωνσταντίνο Κεφαλά, λόγιο και κληρικό, πρωτόπαππα του παλατιού της Κωνσταντινούπολης και συγγραφέα της Παλατινής Ανθολογίας, καθώς και εκείνες για τον Λέοντα Κεφαλά, στρατηγό επί Αλεξίου Α΄ Κομνηνού.
Στο Χρονικόν του Μορέως αναφέρονται επίσης σαν αξίωμα (π.χ. "...ἐζήτησε ὁ μισὶρ Ντζεφρὲς βουλὴν τῶν κεφαλάδων...)[1][2]
Στο εγκυκλοπαιδικό λεξικό του Ελευθερουδάκη αναφέρεται ότι έτσι αποκαλούνταν επί Φραγκοκρατίας στην Πελοπόννησο οι Έλληνες ευπατρίδες και τιμαριούχοι, οι οποίοι, "κατόπιν ιδίων συμφωνιών, αναγνωρίσαντες την κυριαρχίαν των Φράγκων, διετήρησαν μεν τα παλαιά αυτών προνόμια, τους δουλοπαροίκους και τα κτήματα αυτών, έλαβον δε παρά των Φράγκων κατακτητών διάφορα νέα προνόμια, ανηγορεύθησαν και αυτοί ιππόται (βαρώνοι) και είχον το δικαίωμα να μετέχωσι των συνελεύσεων του πριγκιπάτου της Αχαΐας". Οι Κεφαλάδες στη φραγκοκρατούμενη Πελοπόννησο αποτελούσαν ξεχωριστή κοινωνική τάξη.
Οικογενειακό όνομα
Επίσης, το προσωνύμιο "Κεφαλάς" αναφέρεται και ως όνομα οικογένειας στην Κεφαλλονιά, η οποία κατέφυγε εκεί από την Ήπειρο περί το 1500 και μεταξύ 1593-1604 αναφέρεται μεταξύ των ευγενών του νησιού, οι οποίο ήταν εγγεγραμμένοι στη Χρυσή Βίβλο και τους είχε δοθεί θυρεός. Έτσι επισήμως πλέον απέκτησαν τίτλο ευγενείας και αναγορεύθηκαν βαρώνοι. Πρώτος της οικογένειας στην Κεφαλλονιά αναφέρεται ο Χριστόφορς ή Χριστόδουλος Κακούρης, επονομαζόμενος Κεφαλάς, ο οποίος έλαβε τιμάρια από τους Ενετούς στην περιοχή του Λογγού, ενώ τα δυο άλλα αδέρφια κατέφυγαν στην Κρήτη και στη Θεσσαλία.
Μέλη
Μέλη της οικογένειας υπήρξαν μεταξύ άλλων:
* Δημήτριος Κεφαλάς, νομομαθής και πολιτικός, γερουσιαστής (1800)
* Παναγής Κεφαλάς, ποιητής, συνέθεσε σονέτα και ελεγεία
* Χρύσανθος Κεφαλάς (1736-1818), κληρικός και διδάσκαλος, γεννήθηκε και έζησε στην Κεφαλλονιά
Ο Κεφαλάς Θεοχάρης Ολύμπιος, από τους πολιτικούς του Αγώνα του 1821, καταγόμενος από την περιοχή του Ολύμπου, υπέγραφε ως «βαρώνος Kephalas von Olympie.» Κατά την ιδρυτική συνέλευση του Αρείου Πάγου στα Σάλωνα υπήρξε εκπρόσωπος διά αντιπροσώπου της Θεσσαλίας.
Ο Αντώνιος Κεφαλάς συνέταξε το υπόμνημα υπέρ της Ένωσης των Επτανήσων προς τον Βρετανό πρωθυπουργό Γουίλιαμ Γκλάντστοουν.
Παραπομπές
1. ↑ Ὁ βασιλεὺς γὰρ τῶν Ρωμαίων, Ἀλέξης ὁ Βατάτζης, ἰδὼν τὸ πλῆθος τῶν Φραγκῶν, συμβίβασιν ἐποῖκεν,ὅρκον, συνθήκας ἔποικεν μετὰ τοὺς κεφαλᾶδες[...] Χρονικόν του Μορέως, "Οι Σταυροφόροι εις Κωνσταντινούπολιν και Μικράν Ασίαν"
2. ↑ [...]Κράζει καὶ λέγει τῶν Φραγκῶν, ὁλῶν τῶν κεφαλάδων[...] Χρονικόν του Μορέως, "Οι Σταυροφόροι εις Βενετίαν και Ζάραν"
Πηγές
* Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό Ελευθερουδάκη, Τόμος Ζ', σελ. 559-560
* Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς, 1963, Αθήνα, Τόμος Η΄, σελ. 449
* Χρονικόν του Μορέως
Εγκυκλοπαίδεια Βυζαντινής Αυτοκρατορίας
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
