Ο Γελάσιος Κυζικηνός ήταν Βυζαντινός εκκλησιαστικός ιστορικός του 5ου αιώνα. Το «Γελάσιος» του αποδόθηκε από λάθος του Πατριάρχη Φώτιου καθώς ο πραγματικός συγγραφέας δεν ανέφερε ποτέ το όνομά του. [1].
Ζωή και έργο
Ο ανώνυμος ιστορικός ήταν γιός ιερέα από την Κύζικο και έγραψε στη Βυζαντινή επαρχία της Βιθυνίας, στη Μικρά Ασία γύρω στα 475. Περιγράφει πως ο σκοπός του ήταν να αποδείξει στους Ευτυχιανιστές πως η Σύνοδος της Νίκαιας ήταν ενάντια στον Μονοφυσιτισμό. Πέρα από αυτή τη σημείωση στον πρόλογό του, δεν γνωρίζουμε τίποτα για την προσωπικότητα του Κυζικηνού [2].
Έγραψε το «Σύνταγμα των κατά την εν Nικαία Σύνοδον πραχθέντων»[3], μια συλλογή των αποφάσεων της Συνόδου της Νίκαιας που αν και αρχικά θεωρήθηκε φτωχή, οι σύγχρονοι ιστορικοί την αποτιμούν θετικά. Το έργο του διαιρείται σε τρια βιβλία [4]: το πρώτο μιλά για τη ζωή του Μ. Κωνσταντίνου ως το 323, το δεύτερο για το ιστορικό της συνόδου (συνολικά 36 κεφάλαια), ενώ από το τρίτο μόνο ελάχιστα αποσπάσματα έχουν δημοσιευτεί.
Ολόκληρο το τρίτο βιβλίο ανακαλύφθηκε από τον ιταλό κληρικό και φιλόσοφο Άγγελο Μάι στη Βιβλιοθήκη του Αμβρόσιου Μεδιολάνων. Η σοβαρή μελέτη των κειμένων του Γελάσιου ξεκίνησε μετά την παρατήρηση ότι αρκετά τμήματά του πήγαζαν από τα γραπτά του Ρουφίνου [5]. Οι σύγχρονες αναλύσεις [6] εξυψώνουν το Γελάσιο σε πολύ σημαντική πηγή της εκκλησιαστικής ιστορίας και ρίχνουν φως στην υπόθεση της ύπαρξης επίσημων πρακτικών της Συνόδου της Νίκαιας, κάτι που οι επιστήμονες θεωρούσαν ως τώρα απίθανο.
Ο Γελάσιος αναφέρεται σε κάποιον «Ιωάννη», πρόδρομο του Θεοδώρητου Κύρου για τον οποίο δεν ξέρουμε τίποτα και από τον οποίο φαίνεται να προήλθαν τα κείμενα του τρίτου βιβλίου του, που έχουν δημοσιευτεί εκτενώς. Σε αυτά περιλαμβάνονται τα γράμματα του Κωνσταντίνου στον Άρειο, στην εκκλησία της Νικομήδειας και στον Θεόδωτο, που θα πρέπει να είναι όλες αυθεντικές. Ο Γελάσιος παραθέτει ακόμα τις επιστολές του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου προς την Πρώτη Σύνοδο της Τύρου (335) που πρέπει να είναι επίσης αυθεντικές, καθώς συγκρινόμενες με όσα αναφέρει για αυτές ο Αθανάσιος Αλεξανδρείας, εμφανίζονται να είναι πληρέστερες [7].
Σημειώσεις
1. ↑ Cf. Günther Christian Hansen, Anonyme Kirchengeschichte (Gelasius Cyzicenus, CPG 6034), de Gruyter, Berlin-New York, 2002.
2. ↑ Labbe, II, 117.
3. ↑ Ιερός Ναός Αγίου Ανδρέου Αιγίου
4. ↑ Labbe, II, 117-296.
5. ↑ X, 1-5.
6. ↑ Ecclesiastical History of Eusebius of Caesarea, Rufinus in the Greek version of Gelasius of Caesarea d. 395), Socrates Scholasticus, Theodoret, "John" and Dalmatius
7. ↑ Apolg., n. 86.
Πηγές
* Gelasius of Cyzicus in Catholic Encyclopedia, Robert Appleton Company (αγγλικά)
Εγκυκλοπαίδεια Βυζαντινής Αυτοκρατορίας
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
