Όσκαρ Κοκόσκα

.

Ο Όσκαρ Κοκόσκα (Oskar Kokoschka, 1 Μαρτίου 1886 - 22 Φεβρουαρίου 1980), ήταν Αυστριακός καλλιτέχνης, ποιητής και θεατρικός συγγραφέας, γνωστός για τα εξπρεσιονιστικά του τοπία και πορτρέτα.

Αυτοπροσωπογραφία του Κοκόσκα από το 1914 σε γραμματόσημο που κυκλοφόρησε στην Δυτική Γερμανία για τα 100 χρόνια από την γέννησή του.

Η καριέρα του Όσκαρ Κοκόσκα σημαδεύτηκε από τα πορτρέτα βιεννέζικων διασημοτήτων τα οποία ζωγράφισε με ένα νευρώδες και ζωηρό στυλ. Υπηρέτησε στον αυστριακό στρατό κατά την διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, στον οποίο και τραυματίστηκε σοβαρά. Παρά το γεγονός ότι την περίοδο της νοσηλείας του οι γιατροί διέγνωσαν σοβαρή διανοητική αστάθεια, ο Όσκαρ Κοκόσκα συνέχισε την καριέρα του ως καλλιτέχνης, ταξιδεύοντας σε ολόκληρη την Ευρώπη και ζωγραφίζοντας τοπία.

Oskar Kokoschka 'Mädchen mit Tonpuppe' (Girl with Clay Doll), 1922, Kunsthalle (Museum of Art), Hamburg, Germany

Ο Όσκαρ Κοκόσκα είχε έναν παθιασμένο και θυελλώδη δεσμό με την Άλμα Μάλερ, λίγο μετά από τον θάνατο της πρωτότοκης κόρης της και τον δεσμό της με τον Βάλτερ Γκρόπιους. Ύστερα από κάποια χρόνια σχέσης, η Άλμα τον απέρριψε, λόγω του ότι το υπερβολικό του πάθος της προξενούσε φόβο. Εκείνος συνέχισε να την αγαπά σε όλη του την ζωή. Ένα από τα πιο διάσημα έργα του Η Νύμφη του Ανέμου ή αλλιώς Θύελλα, είναι αφιερωμένο στην Άλμα.

Η τέχνη του Όσκαρ Κοκόσκα θεωρήθηκε από τους Ναζί ως εκφυλισμένη. Οι Ναζί χρησιμοποιούσαν τον χαρακτηρισμό αυτό για πολλά έργα του Μοντερνισμού θεωρώντας τα μη γερμανικά ή και εβραιοκομμουνιστικά. Για τον λόγο αυτό οι καλλιτέχνες που δημιουργούσαν τέτοια έργα υφίσταντο διώξεις. Έχοντας χαρακτηριστεί ως "επικίνδυνος" καλλιτέχνης, ο Όσκαρ Κοκόσκα διέφυγε από την Αυστρία στην Πράγα το 1934. Εκεί ίδρυσε τον Σύλλογο Όσκαρ Κοκόσκα μαζί με άλλους εκπατρισμένους καλλιτέχνες. Στα 1938, όταν οι Τσέχοι άρχισαν να μετακινούνται λόγω της παράδοσης της Σουδητίας στη Γερμανία και της επικείμενης εισβολής της Βέρμαχτ, ο Κοκόσκα απέδρασε από την Τσεχία στο Ηνωμένο Βασίλειο, και παρέμεινε εκεί καθ' όλη τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Πήρε την αγγλική υπηκοότητα από το 1946, μέχρι και το 1978 οπότε και ξαναπήρε την αυστριακή υπηκοότητα.

Ο Όσκαρ Κοκόσκα είχε πολλές κοινές καλλιτεχνικές τάσεις με τον σύγχρονό του Μαξ Μπέκμαν. Και οι δύο διατήρησαν την καλλιτεχνική τους ανεξαρτησία από τον Γερμανικό Εξπρεσιονισμό. Η ανεξαρτησία τους αυτή, τους έκανε όμως αφ' ενός να μην ηγηθούν κανενός καλλιτεχνικού ρεύματος κι αφετέρου να μείνουν εκτός των μεγάλων καλλιτεχνικών κινημάτων του Μοντερνισμού. Και οι δυο ανέπτυξαν συγγραφική δράση, κι εξέφρασαν την ανάγκη τους να αναπτύξουν την τέχνη του "οράν". Ειδικά ο Κοκόσκα έδωσε έμφαση στην "βαθειά σύλληψη", ενώ τον Μπέκμαν απασχόλησε με την μυστική ενόραση του βασιλείου του αόρατου. Και οι δυο υπήρξαν πρωτοπόροι καινοτόμων τεχνικών ελαιογραφίας, βασισμένων σε παλαιότερες καλλιτεχνικές παραδόσεις.

Oskar Kokoschka - Die Auswanderer, 1917 at Pinakothek der Moderne Munich Germany

Τα όψιμα χρόνια του Κοκόσκα "δηλητηριάστηκαν" από την περιθωριοποίησή του στην Ιστορία της Τέχνης. Δεν ήταν ο μόνος που θεωρούσε ότι του άξιζε η αναγνώριση ως ενός από τους πιο σημαντικούς καλλιτέχνες του 20ου αιώνα. Ένας αξιόλογος καλλιτέχνης της Σχολής του "οράν", υπήρξε ο Κόνραντ Τζούεστελ (1924 - 2001).

Το συγγραφικό έργο του Κοκόσκα είναι εξίσου παράξενο κι ενδιαφέρον με το εικαστικό του έργο. Τα απομνημονεύματά του που φέρνουν τον τίτλο Μια θάλασσα περιτριγυρισμένη από Οράματα, είναι ένα άγριο ψυχεδελικό κείμενο, γραμμένο υπό την επήρεια παραισθησιογόνων ουσιών. Το σύντομο θεατρικό του έργο Δολοφόνος, η ελπίδα των γυναικών, μελοποιήθηκε δέκα χρόνια αργότερα από τον Πάουλ Χίντεμιτ και αποκαλείται συχνά ως το πρώτο εξπρεσιονιστικό δράμα. Το έργο του Ορφέας κι Ευρυδίκη (1918) αποτέλεσε το λιμπρέτο για την ομώνυμη Όπερα του Ένστ Κρένεκ, που αποτελεί το πρώτο δείγμα Προγραμματικής Μουσικής.

Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Oskar Kokoschka της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0. (ιστορικό/συντάκτες).