Το Δυρράχιο (αλβ. Durrës, λατ. Dyrrachium, ιταλ. Durazzo, τουρκ. Dıraç, βουλγ. και σερβ. Драч ) είναι μια από τις μεγαλύτερες και σπουδαιότερες πόλεις της Αλβανίας. Βρίσκεται στην Αδριατική θάλασσα, περίπου 33 χιλιόμετρα δυτικά των Τιράνων. Έχει πληθυσμό περίπου 114.000 κατοίκους (εκτίμηση του 2003). Η πόλη του Δυρραχίου αποτελεί έδρα του νεότερου δημοσίου πανεπιστημίου της Αλβανίας, το Πανεπιστήμιο Aleksander Moisiu.

Ονομασία

Τις προηγούμενες δεκαετίες, το αλβανικό όνομα της πόλης, Durrës (Durrësi), σταδιακά αντικατέστησε την ευρύτατα διαδεδομένη χρήση της ιταλικής ονομασίας Durazzo.

Η πόλη είναι γνωστή και με πολλά άλλα ονόματα σε διαφορετικές γλώσσες λόγω της πλούσιας ιστορίας της, συμπεριλαμβανομένων των ελληνικών Επίδαμνος και Δυρράχιον, το λατινικό Dyrrachium, και το ιταλικό Durrazzo.

Ιστορία

Ίδρυση

Η πόλη ιδρύθηκε με το όνομα Επίδαμνος το 627 π.Χ. από Έλληνες αποικιστές από την Κόρινθο και την Κέρκυρα. Η γεωγραφική της θέση ήταν πάρα πολύ προνομιακή, καθώς διέθετε φυσικό βραχώδες λιμάνι, το οποίο περιστοιχιζόταν από έλη της ενδοχώρας και ψηλά απότομα βράχια στην παραθαλάσσια πλευρά, καθιστώντας έτσι πολύ δύσκολη την επίθεση από θαλάσσης ή από την ξηρά. Η Επίδαμνος ήταν γνωστή ως μία πολιτικά ανεπτυγμένη κοινωνία, προτρέποντας έτσι το μεγάλο φιλόσοφο Αριστοτέλη να επαινέσει το πολιτικό της σύστημα. Ωστόσο, η Κόρινθος και η Κέρκυρα φιλονικούσαν για την πόλη, βοηθώντας κατ' αυτόν τον τρόπο την επίσπευση του Πελοποννησιακού Πολέμου το 431 π.Χ.

Ρωμαϊκή και Βυζαντινή κυριαρχία

Η Επίδαμνος κυριεύτηκε από το Γλαυκία, βασιλιά της Ιλλυρίας, το 312 π.Χ. , αλλά μετά από έναν πόλεμο με τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία το 229 π.Χ., ο οποίος έληξε με ήττα των Ιλλυρίων, η πόλη τέθηκε υπό Ρωμαϊκή κυριαρχία και εξελίχθηκε σε μια μεγάλη στρατιωτική και ναυτική ρωμαϊκή βάση. Οι Ρωμαίοι την μετονόμασαν σε Dyrrachium, καθώς θεώρησαν ότι το όνομα Επίδαμνος ήταν δυσοίωνο, λόγω των εντελώς συμπτωματικών ομοιοτήτων του με την λατινική λέξη damnum, που σήμαινε «απώλεια» ή «βλάβη/κακό». Η σημασία της λέξης Dyrrachium δεν είναι ξεκάθαρη, αλλά εικάζεται πως αναφέρεται στους επιβλητικούς απόκρημνους βράχους κοντά στην πόλη. Ο αντίπαλος του Ιουλίου Καίσαρα, Πομπήιος, έκανε εκεί μία στάση το 48 π.Χ. πρωτού καταφύγει νότια στην Ελλάδα. Υπό τη Ρωμαϊκή κυριαρχία, το Δυρράχιο γνώρισε μεγάλη ακμή· αποτέλεσε το δυτικό άκρο της Εγνατίας Οδού, του μεγάλου Ρωμαϊκού δρόμου, ο οποίος οδηγούσε στη Θεσσαλονίκη και κατέληγε στην Κωνσταντινούπολη. Ένας άλλος δευτερύων δρόμος, μικρότερου μεγέθους, οδηγούσε νότια στην πόλη Buthrotum, το σημερινό Βουθρωτό (αλβ. Butrint). Ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Αύγουστος Καίσαρας έκανε την πόλη αποικία των απόστρατων λεγεωνάριων του, έπειτα από τη Ναυμαχία του Ακτίου, ανακηρύσσοντάς την «ελεύθερη πόλη» (λατ. civitas libera)