.

Αλβανία

Το Βεράτιο ή Βεράτι (αλβανικά: Berat) είναι πόλη της Αλβανίας, που βρίσκεται στην νότια-κεντρική χώρα, σε γεωγραφικές συντεταγμένες 40°42′18″N, 19°57′13″E. Ο πληθυσμός του Βερατίου, που είναι πρωτεύουσα ομώνυμης επαρχίας και νομού, είναι περίπου 45.500 (εκτίμηση 2003).

Το Βεράτι είναι χτισμένο στη δεξιά όχθη του ποταμού Όσουμ, λίγο πριν την ένωσή του με τον ποταμό Μολίστ. Είναι μία αξιόλογη πόλη από την οθωμανική εποχή, με πολλά όμορφα οικοδομήματα αρχιτεκτονικού και ιστορικού ενδιαφέροντος. Το πευκοδάσος πάνω από την πόλη, στις πλαγιές των βουνών Τομόρι, ομορφαίνει την περιοχή, ενώ ο ποταμός έχει ανοίξει ένα φαράγγι μέγιστου βάθους 915 μέτρων στα ασβεστολιθικά πετρώματα στα δυτικά της κοιλάδας, δημιουργώντας έτσι φυσικό φρούριο γύρω από το οποίο χτίστηκε η πόλη σε διαφορετικά επίπεδα.

Σύμφωνα με τον θρύλο, το βουνό ήταν κάποτε ένας γίγαντας, που πάλεψε με έναν άλλο γίγαντα, τον Shpirag, (το βουνό στην αριστερή όχθη, στην επαρχία Γκόριτσα) διεκδικώντας μια νέα κοπέλα. Σκοτώθηκαν και οι δύο, και τα δάκρυα της κοπέλας σχημάτισαν τον ποταμό.

Το Βεράτιο είναι γνωστό στους Αλβανούς ως «Πόλη των Χιλίων Παραθύρων». Οι κάτοικοί του είναι Ορθόδοξοι Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι. Η πόλη είχε ανακηρυχθεί «Πόλη-Μουσείο» από τον Ενβέρ Χότζα τον Ιούνιο 1961, και Πόλη Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO.

Ιστορία

Το Βεράτιο θεωρείται μία από τις αρχαιότερες πόλεις στην Αλβανία, αφού η θέση κατοικείται από τον 6ο αιώνα π.Χ., όταν ήταν οχυρός οικισμός των Ιλλυριών στο αρχαίο σύνορο ανάμεσα στην Ιλλυρία και την Ήπειρο. Γνωστή ως Αντιπατρέα, η πόλη καταλήφθηκε από τους Ρωμαίους τον 2ο αιώνα π.Χ. και τελικά έγινε μέρος των ασταθών συνόρων της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Κατά τη βυζαντινή εποχή ονομαζόταν Πουλχεριόπολις.

Οι Βούλγαροι υπό τον Συμεών Α΄ κατέλαβαν την πόλη τον 9ο αιώνα, αλλά τελικά οι Βυζαντινοί την ανακατέλαβαν στις αρχές του 11ου. Τον 13ο αιώνα ανήκε στο Δεσποτάτο της Ηπείρου, στο οποίο την προσάρτησε ο Μιχαήλ Α΄ Δούκας. Οι Σέρβοι την κατέλαβαν το 1345, και την μετονόμασαν σε Beligrad ή Beograd (= «λευκή πόλη», όπως τη σημερινή πρωτεύουσά τους), από όπου και προήλθε με παραφθορά το σημερινό της όνομα. Οι Οθωμανοί την κατέκτησαν το 1450 και την κράτησαν μέχρι το 1912. Ωστόσο, η Οθωμανική Αυτοκρατορία δεν διατήρησε άμεσο έλεγχο επί του Βερατίου όλα αυτά τα 462 χρόνια: Το 1809, ο τυραννικός Αλή Πασάς έθεσε την πόλη υπό τον έλεγχό του και την οχύρωσε εκ νέου. Το 1867 το Βεράτι έγινε επισήμως σαντζάκιο στο βιλαέτι των Ιωαννίνων.

Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας το Βεράτι παρήκμασε: στα τέλη του 16ου αιώνα είχε μόλις 710 σπίτια. Ανοικοδομήθηκε κατά τον επόμενο αιώνα, όταν έγινε κέντρο τεχνιτών που κατεργάζονταν το ξύλο. Τον 19ο αιώνα, το Βεράτι έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αναγέννηση του αλβανικού έθνους. Το αυτοκέφαλο της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αλβανίας ανακηρύχθηκε εδώ το 1922. Τον Νοέμβριο 1944, στο Βεράτι, που ήταν η προσωρινή πρωτεύουσα της χώρας, το «Αντιφασιστικό Εθνικό Απελευθερωτικό Συμβούλιο της Αλβανίας» σήμανε την έναρξη του μακρόβιου κομμουνιστικού καθεστώτος του Ενβέρ Χότζα.

[Επεξεργασία] Μνημεία και έργα τέχνης

Το φρούριο, κτισμένο σε βραχώδη λόφο στην αριστερή όχθη του ποταμού Όσουμ, είναι προσβάσιμο μόνο από τον νότο. Μετά την πυρπόληση από τους Ρωμαίους το 200 π.Χ. τα τείχη ενισχύθηκαν τον 5ο αιώνα μ.Χ. από τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο Β΄, ξαναχτίστηκαν επί Ιουστινιανού και πάλι τον 13ο αιώνα από τον Δεσπότη της Ηπείρου Μιχαήλ Άγγελο Κομνηνό, εξάδελφο του βυζαντινού Αυτοκράτορα. Παρότι έχει υποστεί αρκετή φθορά, το φρούριο του Βερατίου παραμένει ένα μεγαλόπρεπο θέαμα. Η έκτασή του είναι αρκετή ώστε μπορούσε να φιλοξενήσει ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού της πόλεως. Τα κτήρια που υπάρχουν σήμερα μέσα του είναι του 13ου αιώνα και ανακηρύχθηκαν διατηρητέα μνημεία εξαιτίας της χαρακτηριστικής αρχιτεκτονικής τους. Το φρούριο στο εσωτερικό του είχε περί τις 20 εκκλησίες και παρεκκλήσια, κυρίως του 13ου αιώνα, και μόνο ένα τζαμί, για τη χρήση των μελών της τουρκικής φρουράς.

Η εκκλησία της Παναγίας της Βλαχέρνας (13ος αιώνας) έχει αγιογραφίες του 16ου αιώνα από τον αγιογράφο Νικόλα, γιο του διασημότερου μεσαιωνικού ζωγράφου της Αλβανίας, του Ονούφρι. Μέσα στα όρια των τειχών υπάρχει και ο ναός της Αγίας Τριάδας του 14ου αιώνα. Είναι σταυροειδής με βυζαντινές τοιχογραφίες. Εκτός των τειχών του φρουρίου βρίσκεται ο ναός του Αγίου Μιχαήλ (Shen Mehill, 13ος αιώνας), με πρόσβαση από απότομο αλλά ασφαλές μονοπάτι. Κοντά στην είσοδο του φρουρίου, μετά από ένα φυλάκιο, είναι το παρεκκλήσιο του Αγίου Θεοδώρου (Shen Todher), αγιογραφημένο από τον ίδιο τον Ονούφρι. Ο πλέον ενδιαφέρων είναι ο καθεδρικός ναός του Αγίου Νικολάου, που έχει αναστηλωθεί και αποτελεί τώρα μουσείο αφιερωμένο στον Ονούφρι, η καταγωγή του οποίου φανερώνεται σε επιγραφή σε ναό της Καστοριάς: "Une jam Onufri, dhe vij nga qyteti i shkelqyer i Beratit" (= «Είμαι ο Onufri, και προέρχομαι από την πόλη Berat»). Στον ναό-μουσείο υπάρχουν έργα δικά του, του Νικόλα, και άλλων ζωγράφων. Επίσης, φυλάσσονται εξαιρετικά δείγματα θρησκευτικής αργυροχοΐας (ιερά σκεύη, επενδύσεις εικονισμάτων, καλύμματα Ευαγγελίων, κλπ.). Τα Ευαγγέλια του Βερατίου που βρίσκονται εδώ είναι αντίγραφα (τα πρωτότυπα, που χρονολογούνται από τον 4ο αιώνα, φυλάσσονται στα Εθνικά Αρχεία στα Τίρανα). Ο ίδιος ο ναός έχει θαυμάσιο ξυλόγλυπτο τέμπλο με δύο πολύ καλές εικόνες του Χριστού και της Παναγίας.

Το «Τζαμί των Εργένηδων» (Xhami e Beqareve), κοντά στο δρόμο προς το φρούριο, έργο του 1827, έχει ενδιαφέροντα εξωτερικό διάκοσμο με άνθη, φυτά, σπίτια, κλπ.. Οι «εργένηδες» ήταν οι νεαροί παραγιοί των μαγαζιών (στην πράξη γενικώς ανύπαντροι), τους οποίους οι έμποροι στο Βεράτιο χρησιμοποιούσαν ως ιδιωτική σωματοφυλακή τους. Το Τζαμί του Σουλτάνου (Xhamia e Mbretit), το αρχαιότερο στην πόλη, αναγέρθηκε κατά την εποχή του Βαγιαζήτ Β΄ (1481 - 1512), και είναι αξιοσημείωτο για την οροφή του.

Το «Μολυβένιο Τζαμί» (Xhamia e Plumbit), χτισμένο το 1555 και επονομαζόμενο έτσι από την επένδυση του θόλου του (πρβλ. τη Μονή Μολυβδοσκεπάστου), βρίσκεται στο κέντρο του Βερατίου. Υπάρχει επίσης ο τάφος του Shabbatai Zvi, ενός Τουρκοεβραίου της πόλης που, το 1660 ανακήρυξε τον εαυτό του Μεσσία και ηγήθηκε κινήματος που οδήγησε εκατοντάδες χιλιάδες φτωχούς Εβραίους της Ευρώπης σε μια προσπάθεια μεταναστεύσεως στη Γη της Επαγγελίας. Οι οθωμανικές αρχές τον δίκασαν για διατάραξη της αυτοκρατορικής ειρήνης και τον φυλάκισαν για λίγο στην Κωνσταντινούπολη. Υποχρεώθηκε να γίνει Μουσουλμάνος και επέστρεψε στην Αλβανία.

Αξιοθέατα

Η πόλη είναι ακόμα γνωστή για την ομορφιά και την ιστορική αρχιτεκτονική της. Η προσωνυμία «Πόλη των Χιλίων Παραθύρων» οφείλεται στα πολλά μεγάλα παράθυρα των παλαιών διακοσμημένων σπιτιών που κοιτούν από ψηλά την πόλη. Ωστόσο είναι αβέβαιο αν πράγματι σημαίνει «χίλια» (një mijë) ή «το ένα πάνω στο άλλο» (një mbi një) παράθυρα. Πραγματικά, εξαιτίας της μεγάλης κλίσεως του εδάφους, τα παράθυρα μοιάζουν να είναι το ένα πάνω στο άλλο.

Το σημερινό Βεράτι αποτελείται από τρία τμήματα διαχωριζόμενα από τον ποταμό Όσουμ: τη Γκορίτσα (= «βουναλάκι» στην αρχαία σλαβονική γλώσσα), το Mangalem και το Kalaja, συνοικία μέσα στην παλαιά βυζαντινή ακρόπολη.

* Η τοπική ποδοσφαιρική ομάδα είναι η KS Tomori Berat.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

* Φωτογραφίες

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License