Το Αργυρόκαστρο (αλβ. Gjirokastër) είναι πόλη της Αλβανίας, βρίσκεται στο νότιο τμήμα της χώρας, με πληθυσμό 30.000 κατοίκων περίπου. Είναι το κέντρο της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία και ήταν η έδρα της προσωρινής κυβέρνησης της Βορείου Ηπείρου (1914).

Η πόλη διασώζεται στις βυζαντινές πηγές και ως Αργυρούπολη. Το ιστορικό κέντρο της πόλης αποτελεί από το 2005 Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ.

Ιστορία

Η πόλη ιδρύθηκε τον 12ο αιώνα και τους επόμενους αιώνες εξελίχθηκε σε σημαντικό εμπορικό κέντρο της περιοχής, λόγω της στρατηγικής της θέσης στην κοιλάδα του ποταμού Δρίνου.

Από το 1204 μέχρι την οθωμανική κατάκτηση το 1417 υπήρξε τμήμα του Δεσποτάτου της Ηπείρου και κατά διαστήματα και της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Το 1811 το κατέλαβε ο Οθωμανός ηγεμώνας Αλή Πασάς, όμως με το θάνατό του επανήλθε στην άμεση οθωμανική κυριαρχία.

Ανακύρηξη της αυτονομίας της Βορείου Ηπείρου στο Αργυρόκαστρο (1η Μαρτίου 1914)

Κατά τον Α' Βαλκανικό Πόλεμο (1912-1913), στο Αργυρόκαστρο εισήλθε ο ελληνικός στρατός. Όπου και παρέμεινε μέχρι τις αρχές του 1914 όταν αναγκάστηκε να αποχωρήσει μετά από τελεσίγραφο των Μεγάλων Δυνάμεων, που όριζε την τελική επιδίκαση της περιοχής στο νεοσύστατο κράτος της Αλβανίας. Στις 28 Φεβρουαρίου 1914, ανακηρύχθηκε στην πόλη η Αυτόνομος Δημοκρατία της Βορείου Ηπείρου, από τον Γεώργιο Χρηστάκη-Ζωγράφο. Μετά την κήρυξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου οι ελληνικές δυνάμεις επανήλθαν στην περιοχή και παρέμειναν ως το 1916. Με την συνεδρίαση του Παρισιού (1919), η περιοχή επιδικάστηκε οριστικά στην Αλβανία.

Τον Απρίλιο του 1939, η πόλη όπως και όλη η χώρα πέρασαν υπό ιταλικό έλεγχο, και μετά την αποτυχημένη ιταλική επίθεση κατά της Ελλάδας, το Αργυρόκαστρο πέρασε υπό ελληνικό έλεγχο. Τον Απρίλιο του 1941 με την γερμανική επίθεση κατά της Ελλάδας και την συνθηκολόγηση, η πόλη πέρασε ξανά υπό ιταλικό (1941-1943) και γερμανικό (1943-1944) έλεγχο.

Μετά το τέλος του πολέμου, κατά τη διάρκεια του σοσιαλιστικού καθεστώτος (1945-91), το Αργυρόκαστρο αποτέλεσε τοπικό βιομηχανικό και βιοτεχνικό κέντρο.

Το 1997, στις ταραχές λόγω του 'σκανδάλου των πυραμίδων', η πόλη ήταν από τις πρώτες εστίες που εξεγέρθηκαν.

Διάσημοι Αργυροκαστρίτες

* Κυριακούλης Αργυροκαστρίτης (-1828), oπλαρχηγός της Επανάστασης του 1821.
* Αλέξανδρος Βασιλείου (1760-1818), έμπορος και μαθητής του Αδαμάντιου Κοραή.
* Μιχαήλ Βασιλείου, αδελφός του προαναφερόμενου, έμπορος και λόγιος.
* Ισμαήλ Κανταρέ, συγγραφέας, υποψήφιος για Νόμπελ λογοτεχνίας.
* Ενβέρ Χότζα, πρώην κομμουνιστής πρόεδρος της Αλβανίας.