ART

 

.

Ισπανία

Η Μαδρίτη (ισπανικά: Madrid, [maˈðɾið]) είναι η πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της Ισπανίας. Ο πληθυσμός της πόλης είναι περίπου 3,3 εκατομμύρια[1] και ο συνολικός πληθυσμός της Μητροπολιτικής Περιοχής της Μαδρίτης υπολογίζεται σε περίπου 6,5 εκατομμύρια. Είναι τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης μετά το Λονδίνο και το Βερολίνο, ενώ η μητροπολιτική περιοχή είναι επίσης η τρίτη μεγαλύτερη στην Ευρωπαϊκή Ένωση μετά του Λονδίνου και του Παρισιού.[2][3][4][5] Η πόλη έχει έκταση 604,3 km².[6]

Η πόλη βρίσκεται στις όχθες του ποταμού Μανθανάρες στο κέντρο και της χώρας αλλά και της Κοινότητας της Μαδρίτης η οποία αποτελείται από την πόλη της Μαδρίτης, το πολεοδομικό της συγκρότημα και τα προάστια και γύρω χωριά. Η κοινότητα συνορεύει με τις αυτόνομες κοινότητες της Καστίλλης και Λεόν και της Καστίλλης-Λα Μάντσα. Όντας πρωτεύουσα της Ισπανίας, είναι έδρα της κυβέρνησης και του Ισπανού μονάρχη, ενώ είναι και το πολιτικό, οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο της Ισπανίας.[7] Σημερινή δήμαρχος της πόλης είναι η Μανουελα Καρμενα, του κινήματος Ahora Madrid (Τώρα η Μαδρίτη), που διατηρεί μια έντονη σχέση με το πολιτικό κόμμα Ποδέμος.

Το πολεοδομικό συγκρότημα της Μαδρίτης έχει το τρίτο μεγαλύτερο ΑΕΠ[8] στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ η επιρροή που ασκεί στην πολιτική, την εκπαίδευση, την διασκέδαση, το αστικό περιβάλλον, τα μέσα, τη μόδα, την επιστήμη, τον πολιτισμό και τις τέχνες συμβάλλει στην καθιέρωσή της ως μία από τις κύριες παγκόσμιες πόλεις.[9][10] Εξαιτίας της οικονομικής της παραγωγής, του υψηλού βιοτικού επιπέδου, και του μεγέθους της αγοράς της, η Μαδρίτη θεωρείται το μείζων οικονομικό κέντρο της Νότιας Ευρώπης.[11][12] και της Ιβηρικής Χερσονήσου, ενώ αποτελεί την έδρα των κεντρικών γραφείων της πλειοψηφίας των κύριων ισπανικών επιχειρήσεων, όπως η Telefónica, η Iberia και η Repsol. Η Μαδρίτη είναι η 10η πόλη στον κόσμο ως προς τη διαβίωση σύμφωνα με το περιοδικό Monocle,[13][14] ενώ κατατάσσεται επίσης ανάμεσα στις 12 πιο πράσινες ευρωπαϊκές πόλεις για το 2010.[15]

Στη Μαδρίτη βρίσκονται τα κεντρικά γραφεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού (World Tourism Organization, WTO), ο οποίος ανήκει στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, της Ιβηροαμερικανικής Γενικής Γραμματείας (Secretaría General Iberoamericana , SEGIB), toy Οργανισμού Ιβηροαμερικανικών Κρατών (Organization of Ibero-American States, OEI) και του Οργανισμού Επιτήρησης Δημοσίου Συμφέροντος (Public Interest Oversight Board, PIOB). Στην πόλη έχουν επίσης την έδρα τους διεθνή ιδρύματα ρύθμισης της ισπανικής γλώσσας: Η Μόνιμη Επιτροπή του Συνδέσμου Ακαδημιών Ισπανικής Γλώσσας, η Βασιλική Ισπανική Ακαδημία (Real Academia Española, RAE), το Ινστιτούτο Θερβάντες και το Fundéu BBVA. Στη Μαδρίτη διοργανώνονται εκθέσεις όπως η FITUR,[16] η ARCO,[17] η SIMO TCI[18] και η Εβδομάδα Μόδας της Μαδρίτης Cibeles.[19]

Ενώ η Μαδρίτη διαθέτει σύγχρονες υποδομές, έχει διατηρήσει την όψη και την αισθητική πολλών από τις ιστορικές γειτονιές και οδούς. Τα αξιοθέατά της περιλαμβάνουν το Βασιλικό Παλάτι της Μαδρίτης, το Βασιλικό Θέατρο με την αποκατεστημένη Λυρική Σκηνή του, του 1850, το πάρκο Μπουέν Ρετίρο το οποίο ιδρύθηκε το 1631, το κτίριο της Εθνικής Βιβλιοθήκης το οποίο περιέχει κάποια από τα ιστορικά αρχεία της Ισπανίας, μεγάλος αριθμός εθνικών μουσείων,[20] και το Χρυσό Τρίγωνο της Τέχνης, το οποίο βρίσκεται κατά μήκος της Πασέο δελ Πράδο και το οποίο αποτελείται από τρία μουσεία τέχνης: το Μουσείο Πράδο, το Μουσείο Τέχνης Βασίλισσα Σοφία, μουσείο μοντέρνας τέχνης, και το Μουσείο Thyssen-Bornemisza το οποίο συμπληρώνει τις ελλείψεις των άλλων δύο μουσείων.[21] Η Plaza de Cibeles με το παλάτι και το συντριβάνι της έχουν γίνει το μνημείο σύμβολο της πόλης.[22][23][24]


View Larger Map

Ιστορία

Για πρώτη φορά γίνεται λόγος για τη Μαδρίτη στις αρχές του 10ου αιώνα, όταν αποτελούσε οχυρό των Αράβων και ονομαζόταν Ματζρίτ. Ο βασιλιάς της, Λεώνης Ραμίρο Β' λεηλάτησε την περιοχή το 931. Η Μαδρίτη υπήρξε πολλές φορές εστία ταραχών, απ' τις οποίες η μεγαλύτερη ήταν η επανάσταση των Κομμοννέρος (1520-1521) εναντίον του Κάρολου του Ε'.

Την εποχή του Φίλιππου Β' η Μαδρίτη έγινε πρωτεύουσα της ισπανικής αυτοκρατορίας κι έδρα του βασιλιά. Μόνο όμως κατά το 18ο αιώνα, με την άφιξη των Βουρβόνων, η πόλη απόκτησε ζωή κι εμφάνιση πρωτεύουσας.

Κατά τον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο (1936-1939) η Μαδρίτη δέχτηκε την επίθεση του στρατηγού Φρανθίσκο Φράνκο, που κατέλαβε ορισμένες περιοχές στις δυτικές και βορειοδυτικές παρυφές της πόλης. Οι δημοκρατικές δυνάμεις κράτησαν την πόλη μέχρι το 1939, αλλά υπέκυψαν, γιατί οι σφοδρές αεροπορικές επιθέσεις είχαν προξενήσει σημαντικές ζημιές.
Τοπωνύμιο

Υπάρχουν διάφορες θεωρίες σχετικά με την προέλευση του ονόματος «Μαδρίτη» (Madrid). Σύμφωνα με ένα μύθο η Μαδρίτη ιδρύθηκε από τον τον Όκνο Μπιάνορ (Ocno Bianor, γιό του Βασιλιά Τυρρήνιου της Τοσκάνης και της Μάντουας) και ονομάστηκε Metragirta ή Mantua Carpetana. Κατά άλλους το πρώτο όνομα της πόλης ήταν Ursaria («γη των αρκούδων» στα λατινικά), εξαιτίας των πολλών αρκούδων που υπάρχουν στα γύρω δάση, οι οποίες μαζί με το φραουλόδεντρο (ισπανικά madroño), αποτελούν το έμβλημα της πόλης από τα μεσαιωνικά χρόνια.[25]

Το αρχαιότερο καταγεγραμμένο όνομα της πόλης, «Magerit» (από το *Materit ή το *Mageterit;) προέρχεται από το όνομα ενός οχυρού που χτίστηκε στον ποταμό Μανθανάρες τον 9ο αιώνα ΚΕ και σημαίνει «τόπος με άφθονο νερό».[26] Αν η μορφή είναι σωστή, θα μπορούσε να είναι κελτικής προέλευσης από το ritu- «οχυρό» (παλαιά ουαλικά rit, ουαλικά rhyd, παλαιά βρετονικά rit, παλαιά βόρεια γαλλικά roy) και από ένα λιγότερο εμφανές πρώτο συνθετικό *mageto προερχόμενο από το magos «πεδίο, πεδιάδα» (παλαιά ιρλανδικά mag «πεδίο», βρετονικά ma «τόπος») ή το matu «αρκούδα», το οποίο θα εξηγούσε και τη λατινική μετάφραση Ursalia.[27]

Μια άλλη επικρατούσα θεωρία για την προέλευση του ονόματος είναι ότι προέρχεται από τον 2ο αιώνα πΚΕ. Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ίδρυσε ένα οικισμό στις όχθες του ποταμού Μανθανάρες. Το όνομα του αρχικού οικισμού ήταν Matrice (αναφορά στον ποταμό που διέσχισε τον οικισμό). Μετά τις εισβολές των γερμανικών λαών, Σουηβών και Βανδάλων, καθώς και των σαρματικών Αλανών κατά τη διάρκεια του 5ου αιώνα ΚΕ, η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία δεν είχε πλέον την απαιτούμενη στρατιωτική παρουσία για την άμυνα των περιοχών της στην Ιβηρική χερσόνησο, και σαν αποτέλεσμα αυτές οι περιοχές καταλήφθηκαν σύντομα από τους Βάνδαλους, οι οποίοι εκτοπίστηκαν εν συνεχεία από τους Βισιγότθους, και οι οποίοι τελικά κυβέρνησαν την ρωμαϊκή Ισπανία (Hispania) στο όνομα του Ρωμαίου αυτοκράτορα, καταλαμβάνοντας μαζί με αυτή και την «Matrice». Τον 7ο αιώνα, με την ισλαμική κατάκτηση της Ιβηρικής χερσονήσου, το όνομα άλλαξε σε «Mayrit», από τον αραβικό όρο Mayra (ميرا) (αναφέρεται στο νερό ως δότη ζωής) και την ιβηρο-ρωμαϊκή κατάληξη it που σημαίνει «τόπος». Το σύγχρονο «Madrid» εξελίχθηκε από το μοζαραβικό "Matrit", το οποίο χρησιμοποιείται ακόμα στο μαδριλένικο δημώνυμο (matritense).[28]
Μεσαίωνας

Αν και η τοποθεσία της σημερινής Μαδρίτης κατοικούνταν από τους προϊστορικούς χρόνους,[29][30][31] και υπάρχουν αρχαιολογικά κατάλοιπα εγκατάστασης Καρπετανών,[29] ρωμαϊκές επαύλεις,[32] μία βισιγοτθική βασιλική κοντά στην εκκλησία της Σάντα Μαρία δε λα Αλμουδένα[25][33] και τρεις βισιγοτθικές νεκροπόλεις κοντά στην Κάσα δε Κάμπο, το Τετουάν και το Βικαλβάρο,[34] η πρώτη ιστορική αναφορά για την ύπαρξη οικισμού στη Μαδρίτη χρονολογείται από την μουσουλμανική εποχή. Στο δεύτερο μισό του 9ου αιώνα,[35] ο Εμίρης Μουχάμαντ Α της Κόρδοβα έχτισε ένα οχυρό σε ένα ύψωμα κοντά στον ποταμό Μανθανάρες,[36] ως ένα από τα πολλά οχυρά που έδωσε εντολή να χτιστούν στα σύνοτα μεταξύ της Αλ-Ανταλούς και των βασιλείων της Λεόν και της Καστίλης, με σκοπό την προστασία του Τολέδου από τις εισβολές των χριστιανών αλλά και για την λειτουργία ως σημείου εκκίνησης των μουσουλμανικών επιθέσεων. Μετά την κατάλυση του Χαλιφάτου της Κόρδοβας, η Μαδρίτη ενσωματώθηκε στην Τάιφα του Τολέδου.

Με την παράδοση του Τολέδου στον Αλφόνσο ΣΤ' της Λεόν και της Καστίλης, η πόλη κατακτήθηκε από τους χριστιανου΄ς το 1085 και ενσωματώθηκε στο βασίλειο της Καστίλης ως ιδιοκτησία του Στέμματος.[37] Οι χριστιανοί εκτόπισαν του μουσουλμάνους από την κατοίκηση του κέντρου της πόλης, ενώ οι μουσουλμάνοι και οι εβραίοι εγκαταστάθηκαν στα προάστια. Η πόλη ανθούσε και της δόθηκε ο τίτλος της Villa, της οποίας η διοικητική επικράτεια εκτείνονταν από τον ποταμό Χαράμα στα ανατολικά έως τον ποταμό Γουδαράμα στα δυτικά. Η διακυβέρνηση της πόλης εδραιώθηκε στη Μαδρίτη το 1346, όταν ο βασιλιάς Αλφόνσος ΙΑ΄ της Καστίλης επιβάλει το καθεστώς στο οποίο μόνο η τοπική ολιγαρχία έπαιρνε μέρος στις αποφάσεις της πόλης.[38] Το 1188, η Μαδρίτη κέρδισε το δικαίωμα να είναι αντιπροσωπεύεται στην αυλή της Καστίλης. Το 1202, ο βασιλιάς Αλφόνσο Η΄ της Καστίλης παραχώρησε τον πρώτο καταστατικό χάρτη ώστε να ρυθμίζει το δημοτικό συμβούλιο,[39] ο οποίος τροποποιήθηκε το 1222 από τον Φερδινάνδο Γ΄ της Καστίλης.

1, 2, 3,

4, 5,



Τοποθεσία
Puerta del Sol, Μαδρίτη.

Είναι χτισμένη σε υψόμετρο 667 πάνω απ' την επιφάνεια της θάλασσας στις όχθες του ποταμού Μανθανάρες, στο κέντρο της χώρας. Το κλίμα της είναι ηπειρωτικό και παρουσιάζει σημαντικές μεταβολές. Λόγω της τοποθεσίας και της ιστορίας της η Μαδρίτη θεωρείται ως το πολιτικό και οικονομικό κέντρο της Ιβηρικής Χερσονήσου. Περίπου 70χλμ νότια βρίσκεται η ιστορική πρωτεύουσα Τολέδο.
Πολιτισμός

Εκτός από την Βαρκελώνη η Μαδρίτη είναι το πολιτιστικό κέντρο της χώρας. Μουσεία όπως το Μουσείο ντελ Πράδο, το Museo de Cera, το Museo Arqueológιco Nacional, το Εθνικό Μουσείο Τέχνης Βασίλισσα Σοφία και το Museo Thyssen-Bornemisza είναι διεθνώς γνωστά. Άλλα αξιοθέατα είναι τα ανάκτορα Παλάθιο Ρεάλ, ο καθεδρικός ναός Λα Αλμουδένα οι εκκλησίες San Isidro el Real και Francisco el Grande καθώς και το πάρκο Μπουέν Ρετίρο και η πλατεία Πλάθα Μαγιόρ.
Δήμοι της Μαδρίτης

Η Μαδρίτη αποτελείται από 21 δήμους (distritos) με διάφορες μικρότερες γειτονιές (barrios):
Συνοικίες της Μαδρίτης

Κέντρο: Palacio, Embajadores, Cortes, Justicia, Universidad, Sol.
Αργανθουέλα: Paseo Imperial, Acacias, Chopera, Legazpi, Delicias, Palos de Moguer, Atocha.
Ρετίρο: Pacífico, Adelfas, Estrella, Ibiza, Jerónimos, Niño Jesús.
Σαλαμάνκα: Recoletos, Goya, Fuente del Berro, Guindalera, Lista, Castellana.
Τσαμαρτίν: El Viso, Prosperidad, Ciudad Jardín, Hispanoamérica, Nueva España, Pza. Castilla.
Τετουάν: Bellas Vistas, Cuatro Caminos, Castillejos, Almenara, Valdeacederas, Berruguete.
Τσαμπερί: Gaztambide, Arapiles, Trafalgar, Almagro, Vallehermoso, Ríos Rosas.
Φουενκαρράλ-Ελ Πάρδο: El Pardo, Fuentelarreina, Peñagrande, Barrio del Pilar, La Paz, Valverde, Mirasierra, El Goloso.
Μόνκλοα-Αραμπάκα: Casa de Campo, Argüelles (Αργουέγιες), Ciudad Universitaria, Valdezarza, Valdemarín, El Plantío, Aravaca.
Λατίνα (Μαδρίτη): Los Cármenes, Puerta del Ángel, Lucero, Aluche, Las Águilas, Campamento, Cuatro Vientos
Καραβαντσέλ: Comillas, Opañel, San Isidro, Vista Alegre, Puerta Bonita, Buenavista, Abrantes..
Ουσέρα: Orcasitas, Orcasur, San Fermín, Almendrales, Moscardó, Zofio, Pradolongo.
Πουέντε δε Βαγιέκας: Entrevías, San Diego, Palomeras Bajas, Palomeras Sureste, Portazgo, Numancia.
Μοραταλάθ: Pavones, Horcajo, Marroquina, Media Legua, Fontarrón, Vinateros.
Θιουδάδ Λινεάλ: Ventas, Pueblo Nuevo, Quintana, La Concepción, San Pascual, San Juan Bautista, Colina, Atalaya, Costillares.
Ορταλέθα: Palomas, Valdefuentes, Canillejas, Pinar del Rey, Apóstol Santiago, La Piovera.
Μπιγιαμπέρδε: San Andrés, San Cristóbal, Butarque, Los Rosales, Los Ángeles (Villaverde).
Μπίγια δε Μπαγιέκας: Casco Histórico de Vallecas, Santa Eugenia.
Βικάλβαρο: Casco Histórico de Vicálvaro, Ambroz.
Σαν Βλας: Simancas, Hellín, Amposta, Arcos, Rosas, Rejas, Canillejas, Salvador.
Μπαράχας: Alameda de Osuna, Aeropuerto, Casco Histórico de Barajas, Timón, Corralejos.

Διεθνείς σχέσεις

Κατάλογος αδελφοποιημένων πόλεων:[40]

  • Αμπού Ντάμπι, Flag of the United Arab Emirates.svg Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα
  • Ασουνσιόν, Παραγουάη Παραγουάη
  • Πεκίνο, Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας Κίνα
  • Βερολίνο, Γερμανία Γερμανία[41]
  • Μπογκοτά, Κολομβία Κολομβία
  • Μπορντώ, Flag of France.svg Γαλλία [42][43]
  • Βρυξέλλες, Βέλγιο Βέλγιο
  • Βουδαπέστη, Flag of Hungary.svg Ουγγαρία
  • Μπουένος Άιρες, Flag of Argentina.svg Αργεντινή
  • Καράκας, Βενεζουέλα Βενεζουέλα
  • Πόλη της Γουατεμάλας, Γουατεμάλα Γουατεμάλα
  • Αβάνα, Κούβα Κούβα
  • Λα Παζ, Βολιβία Βολιβία
  • Λίμα, Flag of Peru.svg Περού
  • Λισαβώνα, Flag of Portugal.svg Πορτογαλία [44][45]
  • Μανάγουα, Νικαράγουα Νικαράγουα
  • Μανίλα, Φιλιππίνες Φιλιππίνες
  • Πόλη του Μεξικού, Μεξικό Μεξικό
  • Μοντεβιδέο, Flag of Uruguay.svg Ουρουγουάη
  • Μόσχα, Ρωσία Ρωσία
  • Νέα Υόρκη, Flag of the United States.svg ΗΠΑ [46]
  • Νουακσότ, Μαυριτανία Μαυριτανία
  • Πόλη του Παναμά, Παναμάς Παναμάς
  • Παρίσι, Flag of France.svg Γαλλία
  • Κίτο, Ισημερινός (χώρα) Ισημερινός
  • Πράγα, Τσεχία Τσεχία
  • Ραμπάτ, Μαρόκο Μαρόκο
  • Ρίο ντε Τζανέιρο, Flag of Brazil.svg Βραζιλία
  • Ρώμη, Flag of Italy.svg Ιταλία
  • Σαν Χοσέ, Κόστα Ρίκα Κόστα Ρίκα
  • Σαν Χουάν, Πουέρτο Ρίκο Πουέρτο Ρίκο
  • Σαν Σαλβαδόρ, Ελ Σαλβαδόρ Ελ Σαλβαδόρ
  • Σαντιάγο, Χιλή Χιλή
  • Σάντο Ντομίγκο, Δομινικανή Δημοκρατία Δομινικανή Δημοκρατία
  • Σαράγιεβο, Βοσνία-Ερζεγοβίνη Βοσνία και Ερζεγοβίνη
  • Σόφια, Flag of Bulgaria.svg Βουλγαρία
  • Τεγουσιγάλπα, Ονδούρα Ονδούρα
  • Τρίπολη, Λιβύη Λιβύη
  • Βαρσοβία, Flag of Poland.svg Πολωνία

Παραπομπές

INE.es Instituto Nacional de Estadística (Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής)
«World Urban Areas: Population & Density» (PDF). Demographia. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2008.
Eurostat, UrbanAudit.org. Ανακτήθηκε 12 Μαρτίου 2009. Δεδομένα για το 2004.
Brinkoff, Thomas "Principal Agglomerations of the World". Ανακτήθηκε 12 Μαρτίου 2009. Δεδομένα για την 1η Ιανουαρίου 2009.
United Nations Department of Economic and Social Affairs, World Urbanization Prospects (2007 revision), (United Nations, 2008), Πίνακας A.12. Δεδομένα για το 2007.
«Member of the Governing Council. Delegate for Economy, Employment and Citizen Involvement» (PDF), σ. 6. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2012.
«Madrid». Indiana.edu. 10 Ιουλίου 2006.[νεκρός σύνδεσμος]
«Global city GDP rankings 2008–2025». Pricewaterhouse Coopers. Ανακτήθηκε στις 20 Νοεμβρίου 2009.
Globalization and World Cities (GaWC) Study Group and Network, Loughborough University. «The World According to GaWC 2010».
«Global Power City Index 2009» (PDF). Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2011.
«Worldwide Centers of Commerce Index» (PDF). Ανακτήθηκε στις 3 September 2012.
«Global Power City Index» (PDF). Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2012.
«Monocle's World's Most Liveable Cities Index 2009». Monocle.com. 10 Ιουνίου 2009. Ανακτήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2010.[νεκρός σύνδεσμος]
«Top 20 liveable cities – 10 Madrid». Monocle.com. Ανακτήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2010.[νεκρός σύνδεσμος]
«Greenest cities in Europe». Citymayors.com. 3 Μαρτίου 2010. Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2013.
[1][νεκρός σύνδεσμος]
«Arte Contemporaneo en España - ARCOmadrid». Ifema.es. Ανακτήθηκε στις 9 Νοεμβρίου 2012.
[2] SIMO TCI
[3]Cibeles Madrid Fashion Week
«Arquitectura. Edificios de los Museos Estatales». Mcu.es. 25 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2012.
«Geography of Madrid». Easy expat. 11 Αυγούστου 2006.
«Plaza de Cibeles | Spain.info in english». Spain.info. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2012.
«Madrid's Palacio de Cibeles Renovated Into Jaw-Dropping CentroCentro Cultural Center | Inhabitat – Sustainable Design Innovation, Eco Architecture, Green Building». Inhabitat. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2012.
«Cibeles Fountain – Tourism in Madrid». Turismomadrid.es. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2012.
«El Madrid Medieval (Medieval Madrid). Includes Pre-historic, roman and medieval up to the Catholic Monarchs» (στα Ισπανικά). History of Madrid. José Manuel Castellanos. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2007.
«Madrid History – Museums – Suggested Itineraries Madrid». Indigoguide.com. Ανακτήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου 2010.
Xavier Delamarre, Dictionnaire de la langue gauloise, éditions errance 2003. σ. 258.
«El origen del nombre.». JLL & JRP. 16 Αυγούστου 2006.
«Los primeros madrileños llegaron hace 500.000 años. Los descubrimientos de la M-30.».
«La prehistoria de Madrid». Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2007.
Ocupaciones achelenses en el valle del Jarama (Arganda, Madrid);Santonja, Manuel; López Martínez, Nieves y Pérez-González, Alfredo;1980;Diputación provincial de Madrid;ISBN 84-500-3554-6
«Las villas romanas de Madrid. Madrid en época romana.» (PDF).
El Madrid antiguo en época romana;Fernández Palacios, Fernando;Estudios de Prehistoria y Arqueología Madrileñas;Number 13; year 2004
«824 tumbas visigodas en Vicalvaro.».
«Madrid Islámico». Nova.es. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2012.
Καταγράφηκε τον 15ο αιώνα από τον άραβα γεωγράφο αλ-Χιμγιαρί, ο οποίος στο βιβλίο του «το βιβλίο του αρωματισμένου κήμου για τα νέα των χωρών» (Kitab al Rawd to mi'tar) περιγράφει: «Μαδρίτη, αξιοσημείωτη πόλη της Αλ-Ανταλούς, η οποία χτίστηκε από τον Αμίρ Μουχάμαντ ιμπν Αμπντ αρ-Ραχμάν...»
«Ayuntamiento de Madrid – Alfonso VI en Madrid» (στα ισπανικά). Madrid.es. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2012.
«E L M A D R I D M E D I E V A L = José Manuel Castellanos Oñate». Elmadridmedieval.jmcastellanos.com. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2012.
«Ayuntamiento de Madrid – El Siglo XIII» (στα Ισπανικά). Madrid.es. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2012.
«Mapa Mundi de las ciudades hermanadas». Ayuntamiento de Madrid.
«Berlin - City Partnerships». Der Regierende Bürgermeister Berlin. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-05-21. Ανακτήθηκε στις 2013-09-17.
«Bordeaux - Rayonnement européen et mondial» (στα French). Mairie de Bordeaux. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-02-07. Ανακτήθηκε στις 2013-07-29.
«Bordeaux-Atlas français de la coopération décentralisée et des autres actions extérieures» (στα French). Délégation pour l’Action Extérieure des Collectivités Territoriales (Ministère des Affaires étrangères). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-02-07. Ανακτήθηκε στις 2013-07-29.
«Lisboa - Geminações de Cidades e Vilas [Lisbon - Twinning of Cities and Towns]» (στα Portuguese). Associação Nacional de Municípios Portugueses [National Association of Portuguese Municipalities]. Ανακτήθηκε στις 2013-08-23.
«Acordos de Geminação, de Cooperação e/ou Amizade da Cidade de Lisboa [Lisbon - Twinning Agreements, Cooperation and Friendship]» (στα Portuguese). Camara Municipal de Lisboa. Ανακτήθηκε στις 2013-08-23.

«NYC's Partner Cities». The City of New York. Ανακτήθηκε στις 2012-12-16.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Μαδρίτη στο Open Directory Project

Αυτόνομες Κοινότητες της Ισπανίας

Ανδαλουσία | Αραγωνία | Αστούριας | Βαλεαρίδες Νήσοι | Βαλένθια | Γαλικία | Εξτρεμαδούρα | Θεούτα | Κανάριες Νήσοι | Κανταβρία | Καστίλλη και Λεόν | Καστίλλη-Λα Μάντσα | Καταλωνία | Μαδρίτη | Μελίγια | Μούρθια | Ναβάρρα | Λα Ριόχα | Χώρα των Βάσκων

Χώρες της Ευρώπης

Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία

Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Εγκυκλοπαίδεια Ισπανίας

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License