Γιάννης Γιαννίκος

 

Ο Γιάννης Γιαννίκος (1923-2017) ήταν Έλληνας αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης και εκδότης.

Βιογραφικά στοιχεία

Γεννήθηκε το 1923 στην Καλαμάτα. Ο πατέρας του ήταν μετανάστης στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, ο οποίος ήρθε όμως στην Ελλάδα για να συμμετάσχει στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ η μητέρα του ήταν εγγράμματη, κάτι που δεν αποτελούσε συνηθισμένο γεγονός την εποχή εκείνη. Μεγάλωσε πέρα από τα στερότυπα της Ελληνικής κοινωνίας του 20ού αιώνα, και συμμετείχε ενεργά στα κοινά με αγωνιστική διάθεση.[1]
Αντιστασιακή δράση

Αποτέλεσε ένα από τα πρώτα άτομα που εντάχθηκαν στις τάξεις του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ στο νομό Μεσσηνίας κατά την Εθνική Αντίσταση, πολεμώντας ενάντια στους Γερμανούς και τους Ιταλούς κατακτητές της Ελλάδας. Ήταν επικεφαλής της ΟΠΛΑ Μεσσηνίας σε ηλικία 22 ετών, και μαζί με την ομάδα του μπήκε στην Καλαμάτα στις 9 Σεπτεμβρίου 1944, ενώ συνελήφθη στις 23 Μαρτίου 1945 μετά από την συνθήκη της Βάρκιζας. Δύο χρόνια αργότερα, το 1947 δικάστηκε στο Ναύπλιο. Η ποινή του ήταν 10 φορές ισόβια και μεταφέρθηκε στο κελί 9, των φυλακών της Κέρκυρας για να εκτίσει την ποινή του.[1]

Το 1952, και εφ' όσον δεν εκτελέστηκε εντός πενταετίας, και εξαιτίας της τότε εν ισχύ νομοθεσίας, η ποινή του μετατράπηκε σε ισόβια. Ωστόσο, το 1956, επί κυβέρνησης Κωνσταντίνου Καραμανλή, αποφυλακίστηκε, έπειτα από προβλήματα υγείας που προέκυψαν από τις συνεχόμενες απεργίες πείνας που σκοπό είχαν την διεκδίκηση καλύτερων συνθηκών για αυτόν και τους συγκρατούμενους του στην φυλακή. Ο Βρετανός στρατιωτικός διοικητής Ανατολικής Μεσογείου Χάρολντ Αλεξάντερ, καθώς και η τότε Σοβιετική κυβέρνηση τον βράβευσαν για την δράση του ενάντια στην Γερμανική κατοχή, και ειδικά στη συμβολή του για την ασφαλή μετάβαση των Βρετανικών στρατευμάτων από τη Μεσσηνία στην Κρήτη.[1]
Λοιπή δραστηριότητα

Ξεκινώντας από το 1956, όταν και αποφυλακίστηκε, άρχισε να ασχολείται με τις εκδόσεις, εκδίδοντας τον μεγαλύτερο αριθμό εγκυκλοπαιδειών, αλλά και άλλων τίτλων, από κάθε Έλληνα εκδότη. Σχεδίασε ακόμη, την επανέκδοση της εφημερίδας Έθνος. Το 1992, μετά από πρόταση της Ρωσικής Πρεσβείας στην Αθήνα, ίδρυσε το Ινστιτούτο Πούσκιν, το πρώτο κέντρο διδασκαλίας, εκμάθησης και πιστοποίησης της ρωσικής γλώσσας μετά από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και τη διακοπή της διδασκαλίας της από τον Ελληνοσοβιετικό Σύνδεσμο. Ακόμη, ίδρυσε το Ίδρυμα Ελληνορωσικής Συνεργασίας, έπειτα από παρότρυνση του Προέδρου της Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Καραμανλή.[1][2]

Χρηματοδότησε πληθώρα πολιτιστικών εκδηλώσεων, από την Επίδαυρο μέχρι το Θέατρο Μπολσόι, συνεισφέροντας στην αλληλεπίδραση μεταξύ των δύο πολιτισμών. Επίσης, συντόνιζε τις διακρατικές επαφές σε κυβερνητικό επίπεδο μεταξύ Ελλάδας και Σοβιετικής Ένωσης (και έπειτα Ρωσικής Ομομσπονδίας), ενώ υπήρξε αντιπρόσωπος του Πανεπιστημίου Λομονόσοφ, του πρακτορείου ειδήσεων ΡΙΑ Νοβόστι και του Πανενωσιακού Οργανισμού Πνευματικών Δικαιωμάτων της Σοβιετικής Ένωσης ΒΑΑΠ.[1]

Ήταν παντρεμένος με την Ευτυχία Γιαννίκου, και μαζί απέκτησαν τέσσερα παιδιά. Τον Χρήστο, καθηγητή πανεπιστημίου, τον Θεόδωρο, δικηγόρο και στέλεχος της FIFA, την Πόλα, γιατρό και τον Στάθη, πολιτικό μηχανικό. Απεβίωσε στις 17 Φεβρουαρίου 2017.[2]
Συγγραφικό/Εκδοτικό έργο

Το όνομά του ταυτίστηκε με την έκδοση της Μεγάλης Σοβιετικής Εγκυκλοπαίδειας στα ελληνικά, ενώ το 1991 αγόρασε την εφημερίδα Πράβντα, την οποία άρχισε να εκδίδει ξανά. Ίδρυσε τους εκδοτικούς οίκους Πυρφόρος, Ακάδημος και Γιαννίκος. Το πρώτο έργο που εξέδωσε ήταν η Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας του Σεργκένεφ και το Ένας πραγματικός άνθρωπος του Μπόρις Πολεβόι.[2]
Εγκυκλοπαίδειες

Εξέδωσε τις εξής εγκυκλοπαίδειες[2]:

Παγκόσμια Εγκυκλοπαίδεια των Νέων, (1961),
Επιστήμη και Ανθρωπότητα, (1963),
Λεξικό των Δύο Φύλων, (1965),
Στα άρματα, στα άρματα, (1966, η πρώτη Ελληνική εγκυκλοπαίδεια για την Εθνική Αντίσταση),
Ερωτική Σεξουαλική Εγκυκλοπαίδεια, (1966)
Εγκυκλοπαίδεια Αυτοκινήτου (1967),
Ακαδημαϊκή Εγκυκλοπαίδεια, (1974),
Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια, (1976),
Ποιος πότε, γιατί,
Γιατρός στο σπίτι,
Ρωσική Μαγειρική.

Ακόμη ως συνεκδότης στις εγκυκλοπαίδειες:

Παγκόσμια Ιστορία της Ακαδημίας Επιστημών της ΕΣΣΔ
Εγκυκλοπαίδεια της Γυναίκας

Βιβλία

Πέρα από τις εγκυκλοπαίδειες εξέδωσε και μερικά βιβλία. Μεταξύ αυτών[2]:

Η ιστορία της Πάπισσας Ιωάννας (1963, αυθεντική μετάφραση του έργου του 1738) του Ντε Σπανχάιμ,
Ειρηνοποιοί (1974),
Ιστορία της Ευρώπης.

Εξέδωσε ακόμη, βιβλία στην Ρωσία, με τα πιο σημαντικά να είναι τα Πράβδα 5, Μπαλέλτσικ, Ακροπόλ και το περιοδικό Σβομπόντναγια Μυσλ.
Παραπομπές

Κοντογιάννης, Δημήτρης (17 Φεβρουαρίου 2017). «Απεβίωσε ο Γιάννης Γιαννίκος, εκδότης, αγωνιστής της αντίστασης». ΕΡΤ. Ανακτήθηκε στις 18-02-2017.
«Πέθανε ο εκδότης της Μεγάλης Σοβιετικής Εγκυκλοπαίδειας». CNN Greece. 17 Φεβρουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 18-02-2017.