Αναστάσιος Πολυζωίδης

 

Ο Αναστάσιος Πολυζωίδης (20 Φεβρουαρίου 1802- 7 Ιουλίου[1] 1873) ήταν Έλληνας πολιτικός, δημοσιογράφος, συγγραφέας και δικαστικός. Είχε εκλεγεί πληρεξούσιος και είχε πάρει θέσεις υπουργού Παιδείας, νομάρχη, μέλους του Αρείου Πάγου και του Συμβουλίου της Επικράτειας στο νεοσύστατο Ελληνικό κράτος.

Αναστάσιος Πολυζωίδης

Βιογραφικά στοιχεία

Γεννήθηκε στο Μελένικο της βορειονατολικής Μακεδονίας (σήμερα χωριό της Βουλγαρίας). Ο πατέρας του Χρήστος[2] ήταν Σερραίος που είχε εγκατασταθεί από μικρός στο Μελένικο, μαζί με τον αδελφό του Λεόντιο. Η μητέρα του ήταν Μελενικιώτισσα. Ο θείος του Αναστάσιου, Λέοντιος υπήρξε μητροπολίτης Μελενίκου (1769 - 1796) και μετέπειτα μητροπολίτης Καισαρείας. Ο Αναστάσιος έμαθε τα πρώτα του γράμματα στο Μελένικο. Σε ηλικία 14 ετών στάλθηκε από τον πατέρα του στις Σέρρες υπό την φροντίδα των εκεί συγγενών του, προκειμένου να φοιτήσει στην Σχολή των Σερρών, όπου την εποχή εκείνη ήταν Σχολάρχης ο Εδεσσαίος λόγιος Μηνάς Μηνωίδης. Σε ηλικία 16 ετών πέθανε ο πατέρας του και με τη βοήθεια οικογενειακών φίλων στάλθηκε για σπουδές (νομικά, ιστορία και κοινωνικές επιστήμες) στη Βιέννη, το 1817. Το 1821 βρέθηκε στο Βερολίνο, όπου εγγράφηκε στο εκεί πανεπιστήμιο προκειμένου να συνεχίσει τις σπουδές του.[3] Με την έκρηξη της επανάστασης διέκοψε τις σπουδές του και επέστρεψε στην Ελλάδα. Μετά από περιπέτεια βρέθηκε στην Τεργέστη απ' όπου μαζί με Ευρωπαίους Φιλέλληνες πέρασε στο Μεσολόγγι. Στο Μεσολόγγι συνεργάστηκε με τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο, ασπάστηκε τις πολιτικές του αντιλήψεις και έγινε γραμματέας του εκτελεστικού. Αναφέρεται ότι έλαβε μέρος στην Α' Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου (αν και αυτό δεν επιβεβαιώνεται από τα Πρακτικά[4]). Ήταν ο κύριος συντάκτης (συμμετείχε και ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος) της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας της Ελλάδος, η οποία συμπεριλήφθηκε αυτούσια στο Προσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδος, που ήταν και το πρώτο σύνταγμα της πολιτείας[3].

Επιστολή του της 3ης Σεπτεμβρίου 1824 βρίσκεται στο αρχείο του Σπυρίδωνος Τρικούπη[5] Το 1827 εκλέγεται πληρεξούσιος στην Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας ενώ τον Οκτώβριο του ίδιου έτους αναχωρεί για το Παρίσι με σκοπό την ολοκλήρωση των σπουδών του.

Επιστρέφοντας από τη Γαλλία, ο Πολυζωίδης πολέμησε την διακυβέρνηση του Καποδίστρια εκδίδοντας στην Ύδρα την εφημερίδα «Απόλλων» η οποία και διώχθηκε. Η αρθρογραφία του ήταν πάντα ορμητική και μεστή επιχειρημάτων[6]. Το 1832 διορίστηκε από την Αντιβασιλεία πρόεδρος του πενταμελούς δικαστηρίου του Ναυπλίου που δίκαζε τους Κολοκοτρώνη, Πλαπούτα κ.ά. Ο Πολυζωίδης τότε μαζί με τον Γεώργιο Τερτσέτη, γνωρίζοντας πολύ καλά την αθωότητα των κατηγορουμένων, αρνήθηκε να υπογράψει την απόφαση καταδίκης τους σε θάνατο για εσχάτη προδοσία. Η κίνησή του προκάλεσε τη φυλάκιση και την άγρια κακοποίησή του από την Αντιβασιλεία. Αναμφίβολα η άρνησή του να αποδεχτεί την κρατική παρέμβαση στα της δικαιοσύνης ήταν ενδεικτική της ακεραιότητας του χαρακτήρα του.

Με την ενηλικίωση του Όθωνα αποκαταστάθηκε και διορίστηκε αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου και σύμβουλος επικρατείας. Το 1837 διορίστηκε υπουργός Παιδείας και Εσωτερικών. Ως υπουργός Παιδείας συνέβαλε καταλυτικά στη θεμελίωση του Εθνικού Πανεπιστημίου, ενώ από τη θέση του υπουργού Εσωτερικών αγωνίστηκε για την ελευθερία του λόγου. Το 1862 διορίστηκε νομάρχης Αττικοβοιωτίας.

Ο Πολυζωίδης ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε, σε ομιλία του στο Ναύπλιο, τον όρο “ιερή πόλη” για το Μεσολόγγι, όρος που από τότε καθιερώθηκε.

Πέθανε το 1873 στην Αθήνα.

Συγγράμματα

Έργα του ήταν:

Θεωρία γενική περί των διαφόρων διοικητικών συστημάτων και εξαιρέτως του κοινοβουλευτικού (1825)
Σύντομος πραγματεία περί των ειρηνοποιών και ορκωτών κριτών της Αγγλίας
τα Γεωγραφικά (δίτομος ελληνική γεωγραφία 1859)
Τα Γεωγραφικά κατά το ενεστώς και παρελθόν : Συγκριτικώς, ωσεπιτοπολύ, και εν συναφεία μετά της Ιστορίας των Εθνών / Συνταχθέντα προς χρήσιν της μαθητευομένης Ελληνικής νεολαίας και παντός φιλομαθούς υπό Α. Πολυζωϊδου. Εν Αθήναις : Εκ του Τυπογραφείου της Αυγής, 1859. (Τόμος 1 : Περιέχων τας γενικάς αρχάς της γεωγραφίας τα Ασιατικά και Αφρικανικά, Τόμος 2 : Περιέχων Τα Ευρωπαϊκά, Αμερικανικά και Αυστραλιακά).[1]
τα Ελληνικά (1870, 2 τόμοι)
Τα Ελληνικά : ήτοι ο βίος της Ελλάδος κατά πάσας τας σχέσεις και εκδηλώσεις αυτού εξεταζόμενος / Συγγραφέντα μεν το πρώτον υπό Α. Πολυζωϊδου, επιθεωρηθέντα δε και διορθωθέντα το δεύτερον υπό Ι. Πρωτοδίκου καθηγητού. Εν Αθήναις, Παρά τω εκδότη Σ. Κ. Βλαστώ, 1881 [2].
η Γενική Ιστορία (1880-1890, 3 τόμοι)
Γενική ιστορία από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι των καθ' ημάς, Αναστασίου Πολυζωίδου, επιθεωρηθείσα και συμπληρωθείσα υπό Γεωργίου Π. Κρέμου, Εν Αθήναις, Παρά τω εκδότη Σ. Κ. Βλαστώ (1888-1890)[3]
τα Νεοελληνικά (1874-1875)
Τα Νεοελληνικά : ήτοι τα κατά την Ελλάδα κυριώτερα συμβάντα και η κατάστασις της ελληνικής παιδείας από αλώσεως της Κορίνθου υπό των Ρωμαίων έως του εσχάτου υπέρ αυτονομίας εθνικού αγώνος 146 π.Χ.-1821μ.Χ. / υπό Α. Πολυζωίδου. Εν Αθήναις εν τω Τυπογραφείω "Ιλισσός", 1874-1875.

και άλλα.

Παραπομπές

https://www.google.gr/
Ο Ελληνισμός και η Μητροπολιτική περιφέρεια Μελενοίκου 1850 - 1912, Ιωάννης Θ. Μπάκας, Διδακτορική Διατριβή, Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 2003
Αναστάσιος Πολυζωϊδης (Ο δικαστής, ο λόγιος, ο πολιτικός), Κωνσταντίνος Β. Χώλος, Αθήναι 1994
«Τα κατά την αναγέννησιν της Ελλάδος» «Ήτοι, συλλογή των περί την αναγεννώμενην Ελλάδα συνταχθέντων πολιτευμάτων, νόμων και άλλων επισήμων πράξεων από του 1821 μέχρι του 1832», Ανδρέου Ζ. Μάμουκα, Τόμος Β', Πειραιάς, Τυπογραφία Ηλίου Χριστοφίδου, Η αγαθή τύχη, 1839, σελ. 3 (από τα Πρακτικά της Εθνικής Νομοδοτικής Συνελεύσεως Συγκροτηθείσης εν Επιδαύρω τη κ΄ Δεκεμβρίου αωκα΄)
Επιστολή Γ.Πραΐδη και Α.Πολυζωίδη προς αδελφούς Σπ.Τρικούπη και Αλ.Μαυροκορδάτο (3 Σεπτ. 1824).

Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό, Εκδοτικός Οίκος Ελευθερουδάκης, Αθήνα, 1930, τόμος 10ος, λήμμα «Πολυζωΐδης (Αναστάσιος)»

7. H δίκη των δικαστών, σκηνοθ. Πάνος Γλυκοφρύδης, 1974, για το ρόλο του Αναστάσιου Πολυζωίδη στη δίκη του Θεοδ. Κολοκοτρώνη, στην οποία ήταν πρόεδρος του Δικαστηρίου και αρνήθηε να υπογράψει την καταδίκη του σε θάνταο, https://www.youtube.com/watch?v=78mjWmSf428
Βιβλιογραφία

Αναστάσιος Πολυζωίδης, Κείμενα για τη Δημοκρατία 1824-1825, εκδ.ΟΚΤΩ, 2011 ISBN 978-960-99798-01

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ιστοσ. Meleniko, Αναστάσιος Πολυζωΐδης