Το Ρουκάνι είναι χωριό του δήμου Ηρακλείου, της περιφερειακής ενότητας Ηράκλειο, Κρήτη. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 136 κατοίκους. Είναι κτισμένο σε υψόμετρο 410, στους πρόποδες του υψώματος Παραθύρι (472 μ.). Παλαιότερα διοικητικά υπαγόταν στην κοινότητα Κυπαρίσσιου, της επαρχίας Τεμένους. Στον οικισμό βρίσκεται η βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Ιωάννη, του 11ου αιώνα, πιθανότατα καθολικό μονής αφιερωμένης στον άγιο Ιωάννη το Θεολόγο. Κύρια προϊόντα είναι το λάδι, οι σταφίδες και τα κτηνοτροφικά προϊόντα.

View Larger Map

Ιστορικά στοιχεία

Σε ανασκαφές δίπλα στο ναό του Αγίου Ιωάννη βρέθηκε τμήμα ρωμαϊκής δεξαμενής.[1] Η παλαιότερη μνεία στον οικισμό γίνεται το 1212, σε έγγραφο με το οποίο ο Δόγης της Βενετίας Πιέτρο Τσιάνι επιβεβαιώνει την παραχώρηση μερικών χωριών στη μονή της Παναγίας του Σινά, από την εποχή των Βυζαντινών και σε αυτά συμπεριλαμβάνεται η μονή του αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στο Ρουκάνι (monasterio di S. Giovani Crissostomo a Rucano). Τον έγγραφο αναφέρει ότι όλο το χωριό, μαζί με τους παροίκους, τους μύλους και το βουνό ανήκει στη μονή του Σινά. Η ετυμολογία του ονόματος δεν είναι γνωστή και ίσως προέρχεται από το όνομα του πρώτου οικιστή, Ρουκάνη. Ένας Ανδρέας Ρουκάνης αναφέρεται ως αρχιμανδρίτης σε σφραγίδα της μονής από τους ύστερους μεσαιωνικούς χρόνους.[2] Μια άλλη πιθανότητα είναι ότι πρόκειται για όνομα αραβικής προέλευσης, τοποθετώντας την ίδρυση του χωριού εκείνη την περίοδο.[3]

Το Ρουκάνι σε έγγραφο του Δουκικού Αρχείου του Χάνδακα που χρονολογείται από το 1375 ως Rucani. Το Ρουκάνι ήταν ένα από τα χωριά της Κρήτης που είχε αγοράσει ο Καρδινάλιος Βησσαρίων ο Τραπεζούντιος το 1463. Στην απογραφή του Καστροφύλακα το 1583 αναφέρεται ως Rucani με 76 κατοίκους. Αναφέρεται επίσης από τον Φραντσέσκο Μπαζιλικάτα και στην τουρκική απογραφή του 1671. Στην αιγυπτιακή απογραφή του 1834 δεν αναφέρεται. Στην απογραφή του 1881 είχε 83 Τούρκους κατοίκους.[2]

Πορεία πληθυσμού σύμφωνα με τις απογραφές:[2]

Σημεία ενδιαφέροντος
Η είσοδος του ναού του Αγίου Ιωάννη

Ο βυζαντινός ναός του Αγίου Ιωάννη, ο οποίος χρονολογείται από τον 11ο-12ο αιώνα μ.Χ. Είναι σταυροειδής εγγεγραμμένος, ελλαδικού τύπου, σαν και αυτούς που κατασκευάστηκαν στην ελληνική επικράτεια τον 11ο αιώνα. Πιθανότατα ήταν καθολικό μονής αφιερωμένης στον άγιο Ιωάννη το Θεολόγο. Σήμερα ο ναός είναι αφιερωμένος στον Άγιο Ιωάννη τον πρόδρομο και εορτάζεται στις 29 Αυγούστου.[4]
Στην έξοδο του χωριού βρίσκονται οι «Κρύα Βρύση» και «Βρύση Γουρουνάκια».

Παραπομπές

Άγιος Ιωάννης στο Ρουκάνι, Δήμος Ηρακλείου
Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Β. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης, σελ. 687.
Ρουκάνι Δήμος Νέας Αλικαρνασού
Άγιος Ιωάννης, Ρουκάνι Δήμος Νέας Αλικαρνασσού

Τ.δ. Κυπαρίσσου [ 866 ]

η Κυπάρισσος [ 347 ]
το Γαλένιον [ 19 ]
ο Καλός [ 101 ]
η Καρκαδιώτισσα [ 185 ]
το Ρουκάνιον [ 214 ]