Η Ράχη είναι ένα χωριό του Δήμου Αρταίων με 570 μόνιμους κατοίκους (απογραφή 2011) και απέχει περίπου 11 χιλιόμετρα από την πόλη της Άρτας.[1]

View Larger Map

Σύμφωνα με το Σχέδιο Καποδίστρια, η Ράχη υπήρξε από το 1997 μέχρι το τέλος του 2010 τμήμα του Δήμου Αμβρακικού με έδρα την Ανέζα. Με βάση τη νέα διοικητική διαίρεση που προβλέπει το Σχέδιο Καλλικράτης, η Ράχη εντάχθηκε στο Δήμο Αρταίων.[2]

Ιστορία

Με βάση την εργασία του Κων.Διαμαντή με τίτλο «Η Άρτα και τα περίχωρα αυτής κατά τους χρόνους της επανάστασης», η Ράχη ήταν ένας σχετικά μεγάλος οικισμός με 56 οικογένειες την περίοδο που ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση του 1821.[3]
Η Ράχη και τα γειτονικά χωριά σε χάρτη του 1878.

Mία σημαντική πηγή που μας γνωστοποιεί την ύπαρξη του χωριού είναι ένας χάρτης που φυλάσσεται στο μουσείο της Βιέννης. Δημιουργήθηκε από τον Αυστριακό στρατό το 1829 και καταγράφει τα τουρκοκρατούμενα Βαλκάνια. Η αναφορά στο χάρτη μας οδηγεί στο συμπέρασμα, ότι δεν επρόκειτο για μικρό οικισμό αλλά είχε ικανό αριθμό κατοίκων ώστε να αποτυπωθεί από τους χαρτογράφους του Αυστριακού στρατού.[4]

Αναφορά στο χωριό κάνει και ο Βρετανός στρατιωτικός Ουίλιαμ Μάρτιν Ληκ στο βιβλίο του Travels in northern Greece τo 1835. O Ληκ μας πληροφορεί ότι η Ράχη μαζί με το Ιμαμ Τσαούς(σημερινός Αγ.Σπυρίδωνας), τους Κωστακιούς και το Νεοχώρι ήταν ένα από τα σημαντικότερα χωριά του κάμπου.[5]

Ο Παναγιώτης Αραβαντινός στο έργο του «Χρονογραφία της Ηπείρου» του 1856 κάνει αναφορά στο χωριό και μας ενημερώνει ότι στη Ράχη κατοικούσαν 33 χριστιανικές οικογένειες ενώ η έκθεση του Ρωσικού Υποπροξενείου Άρτας, το 1877, μας πληροφορεί ότι το χωριό υπήρξε κληροδότημα ενός Οθωμανού, του Ιμπραήμ Εφέντη και υπήρχε ένα σχολείο και μία εκκλησία.[6][7]
Τμήμα Αυστριακού χάρτη του 1910 όπου απεικονίζεται η Ράχη.

Αναφορά στο χωριό κάνει και ο Ι. Κοκίδης στο έργο του «Οδοιπορικά Ηπείρου και Θεσσαλίας» που εξέδωσε το ελληνικό Υπουργείο Στρατιωτικών (Αθήνα 1880) και μας ενημερώνει ότι η επαρχία Άρτας χωριζόταν σε 2 περιοχές: την περιοχή Άρτας και την περιοχή Πρεβέζης. Η περιοχή της Άρτας χωριζόταν με τη σειρά της σε 7 τμήματα: τμήμα Ποταμιάς, τμήμα Βρύσεως, τμήμα Ραδοβυζίου, τμήμα Τζουμέρκων, τμήμα Κάμπου, τμήμα Καρβασαρά και τμήμα Λάκκας. Η Ράχη αποτελούσε μέρος του τμήματος Κάμπου.[8]

Άλλη αξιόλογη πηγή αποτελεί το «Δοκίμιον Ιστορικόν περί Άρτης & Πρεβέζης» (εκδ.1884) του Σεραφείμ Ξενόπουλου, μητροπολίτη Άρτας. Σύμφωνα με αυτή την πηγή, στο χωριό κατοικούσαν περίπου 30 χριστιανικές οικογένειες και εκκλησιάζονταν στο ναό του Αγίου Γεωργίου. Το χωριό αποτελούσε έδρα του ηγουμένου της Μονής της Ροδιάς.[9]

Εξίσου σημαντική πηγή, είναι η Οθωμανική απογραφή του 1895. Σύμφωνά με αυτή την απογραφή, το χωριό ανήκε στον Καζά Λούρου, ο οποίος βρισκόταν στο σαντζάκι Πρεβέζης, το οποίο με τη σειρά του, ανήκε στο βιλαέτι Ιωαννίνων. Με βάση λοιπόν αυτή την απογραφή, στη Ράχη κατοικούσαν 41 οικογένειες (χανέδες) με συνολικό πληθυσμό 206 άτομα (115 άνδρες, 91 γυναίκες).[10]

Κατά τη διάρκεια του ατυχή Ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897, η περιοχή γύρω από τη Ράχη απελευθερώθηκε προσωρινά. Η Ράχη, απελευθερώθηκε οριστικά το 1912 μαζί με τον υπόλοιπο κάμπο, που βρισκόταν υπό Τουρκική κατοχή. Πιθανολογείται ότι η απελευθέρωση έλαβε χώρα, το διάστημα ανάμεσα στις 6 και 9 Οκτωβρίου 1912, όπου τα πρώτα ελληνικά τάγματα, πέρασαν τη γέφυρα της Άρτας.[11][12]

Το 1910, η Μητρόπολη Νικοπόλεως και Πρεβέζης δημοσιοποιεί τα στοιχεία της απογραφής που πραγματοποίησε το ίδιο έτος σε όλη την εκκλησιαστική περιφέρεια και μας πληροφορεί ότι η Ράχη υπαγόταν στο τμήμα Λούρου και στο χωριό κατοικούσαν 236 άτομα.[13]
Τοποθεσία και Πρόσβαση

Η Ράχη γειτνιάζει με τον Καλόβατο, το Πολύδροσο, την Ανέζα, τον Άγιο Σπυρίδωνα και τον Κακόβατο.[14] Συνδέεται οδικώς με την Άρτα μέσω της Επαρχιακής οδού Άρτας – Κορωνησίας. Το χωριό εξυπηρετεί η γραμμή Άρτα - Βίγλα, του Αστικού ΚΤΕΛ Άρτας.[15]
Δημογραφικά στοιχεία

Σήμερα ο πληθυσμός ανέρχεται στους 570 μόνιμους κατοίκους (απογραφή 2011),[1] εμφανίζοντας μείωση σε σχέση με την απογραφή του 2001, όπου ο πληθυσμός ανερχόταν στους 633 κατοίκους.[16] Η πρώτη φορά που το χωριό ξεπέρασε τους 600 κατοίκους ήταν το 1951 ενώ ο μέγιστος αριθμός κατοίκων σημειώθηκε το 1961 με 798 κατοίκους.

Οι πληθυσμιακές διακυμάνσεις, αποτυπώνονται στον παρακάτω πίνακα.[17]
Παραγωγή και Απασχόληση

Οι κάτοικοι του χωριού έχουν ως κύρια ασχολία την κτηνοτροφία και τη γεωργία.[18]
Κοινοτικές δομές, εκπαίδευση και πολιτισμός

Ο ενοριακός ναός της Ράχης είναι αφιερωμένος στον Άγιο Γεώργιο. Η Ράχη υπάγεται εκκλησιαστικά στη Μητρόπολη Νικοπόλεως και Πρεβέζης.[19]
Αθλητισμός

Η ποδοσφαιρική ομάδα του χωριού είναι ο Αίας Ράχης, ο οποίος το 1985 κατέκτησε το πρωτάθλημα της ΕΠΣ Άρτας.[20]
Παραπομπές

Ελληνική απογραφή 2011
Διοικητική διαίρεση Δήμου Αρταίων με το Σχέδιο Καλλικράτης
Η Αρτα και τα περίχωρα αυτής κατα τους χρόνους της επανάστασης, Περιοδικό Σκουφάς/ Ετος 5ον/ 1960 – Τοµος Β΄ σελ.266
Ανθολογία ιστορικών στοιχείων γύρω απο τον Αγιο Σπυρίδωνα Αρτας και της περιοχής αυτού / Anthologie historischer Daten über das Dorf Agios Spyridonas Bei Arta und dessen Region/Anthology of historical data from village Agios Spyridonas at Arta and his Region, Φώτης Βράκας [1]
Travels in northern Greece - Volume 4, William Martin Leake, p229.
Χρονογραφία της Ηπείρου : των τε ομόρων ελληνικών και ιλλυρικών χωρών διατρέχουσα κατά σειράν τα εν αυταίς συμβάντα από του σωτηρίου έτους μέχρι του 1854. / Συντεταγμένη υπό Παναγιώτου Αραβαντινού, σελ.320, εκδ.1856.
Αρχεία Ρωσικού Υποπροξενείου Άρτης – Πρεβέζης περιόδων 1858 – 1881[νεκρός σύνδεσμος]
Οδοιπορικά Ηπείρου και Θεσσαλίας / υπό του παρά τω Υπουργείω των Στρατιωτικών Επιτελικού Γραφείου, Ι.Κοκίδης, Αθήνα 1880.
Δοκίμιον Ιστορικόν περί Άρτης και Πρεβέζης(εκδ.1884).
Η τουρκική στατιστική της Ηπείρου στο σαλναμέ του 1895,Μ.Κοκολάκης
Ιστορία του Ελληνοτουρκικού πολέμου : από της ενάρξεως της τελευταίας Κρητικής επαναστάσεως μέχρι του πέρατος του πολέμου, γραφείσα επί τη βάσει των επισήμων εγγράφων και των ασφαλεστέρων πληροφοριών μετά πολλών εικόνων και τοπογραφικών χαρτών / Ηλία Ι. Οικονομοπούλου,1897, σελ.462.
Γενικόν Επιτελείον Στρατού: ο Ελληνικός στρατός κατά τους Βαλκανικούς πολέμους 1912-1913.Tόμοι Ά-΄Γ.
Το ύστερο Γιαννιώτικο Πασαλίκι : χώρος, διοίκηση και πληθυσμός στην τουρκοκρατούμενη Ηπειρο (1820-1913), Μιχάλης Κοκολάκης,σελ.492 [2]
Οδηγικές χιλιομετρικές αποστάσεις μεταξύ πόλεων, χωριών, χωρών
Δρομολόγια Αστικού ΚΤΕΛ
Απογραφή πληθυσμού της 18ης Μαρτίου 2001,Ελληνική Στατιστική Αρχή(ΕΛ.ΣΤΑΤ.).[3] Αρχειοθετήθηκε 2015-06-28 στο Wayback Machine.
«Αρχείο Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδος – Ε.Σ.Υ.Ε». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιουλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2015.
«Τοπικά Προϊόντα Δ.Αμβρακικού». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Σεπτεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2015.
Ενορίες της Ιεράς Μητροπόλεως Νικοπόλεως και Πρεβέζης

Πρωταθλητές ΕΠΣ Άρτας.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Δήμος Αρταίων
Περιφερειακή Ενότητα Άρτας

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΜΒΡΑΚΙΚΟΥ
Τοπική Κοινότητα Ανέζης
Ανέζα, η
Απόμερο, το
Μύτικας, ο
Τοπική Κοινότητα Βίγλας
Βίγλα, η
Τοπική Κοινότητα Γαβριάς
Γαβριά, η
Τοπική Κοινότητα Καλογερικού
Καλογερικό, το
Τοπική Κοινότητα Κορωνησίας
Κορωνησία, η
Τοπική Κοινότητα Πολυδρόσου
Παλαιοσκαμιά, η
Πολύδροσο, το
Τοπική Κοινότητα Ράχης
Ράχη, η
Τοπική Κοινότητα Στρογγυλής
Στρογγυλή, η
Τοπική Κοινότητα Ψαθοτοπίου
Ψαθοτόπιον, το