.
A
"Αθκιασερος παπάς, θάφκει τζαι ζωντανούς"
Μετάφραση στη Δημοτική: "Παπάς χωρίς δουλειά θάβει και ζωντανούς"
"Άλλα 'ν' τ' αμμάδκια του λαού τζι άλλα του κουκουφκιάου, τζιαι άλλα εν του αλουπού που κάμνει πάου πάου"
Μετάφραση στη Δημοτική: "Άλλα, (διαφορετικά) είναι τα μάτια του λαγού, άλλα της κουκουβάγιας και άλλα της αλεπούς που (όταν "κλαίει") κάνει πάου πάου".
"Άλλαξεν ο Μανωλιός τζι έβαλεν τα ρούχα του αλλοιώς"
Μετάφραση στη Δημοτική: "Άλλαξε ο Μανωλιός κι έβαλε τα ρούχα του αλλιώς"
"Άμαν εν πάει ο Μωάμεθ είς το βουνό, πάει το βουνό εις τον Μωάμεθ."
Μετάφραση στη Δημοτική: "Όταν δεν πάει ο Μωάμεθ στο βουνό, πάει το βουνό στο Μωάμεθ."
"Αν ήταν η αζούλα πούζα, ήθεν να πουζιάσει ούλος ο κόσμος"
"Αν κάμει ο Μάρτης δκυο νερά τζαι ο Απρίλης άλλον έναν χαρά σε τζίντον γεωργόν πόσχει πολλά σπαρμένα"
"Απόν αππέξω του χορού, πολλά τραούθκια ξέρει."
Μετάφραση στη Δημοτική: "Όποιος έιν' έξω απ' το χορό ξέρει πολλά τραγούδια."
"Απόν ακούει, τερκάζει"
"Απόν ακούει του γονιού , παρα γονιάς τζιμάτε."
Μετάφραση στη Δημοτική: "οταν δεν ακούς τούς γονείς , κοιμάσαι παράμερα."
"Aπόν αντρέπεται, ο κόσμος εν δικός του"
"Από σιει μούγια, μουγιάζεται."
Μετάφραση στη Δημοτική: "Κάποιος προσπαθεί να διώξει την μύγα μόνο αν αυτή κάθεται επάνω του."
ή "όποιος έχει τη μύγα, μιγιάζεται"
"Από 'θέλει να πάει στον μύλον, 5 μέρες κοσσινίζει."
Μετάφραση στη Δημοτική: "Όποιος δεν θέλει να πάει στον μύλο, κοσκινίζει για 5 μέρες."
"Απ' ον μπορεί να δέρει το γάρο, δέρνει το σαμάν (Δηλ. κάποιος που δεν μπορεί να κάνει η να πει κάτι σ' εκείνον που του έφτεξε, τα βάζει με άλλον)"
"Απ' ον σε ξέρει, ακριβά σε γοράζει"
"Απού σοθκιάζει τριάντα θκυό τζαι ξοθκιάζει τράντα εν νοικοτζύρης πάντα. Απου ξοθκιάζει τριάντα θκυό αλλά σοθκιάζει τράντα, στη φυλακή τον παίρνουσι τζαι εν του διούν αμάντα"
Μετάφραση στη Δημοτική: "Οποιος έχει έσοδα τριαντα δύο και έξοδα τριάντα είναι πάντα νοικοκύρης, όποιος όμως ξοδεύει τριάντα δύο και έχει έσοδα τριάντα τον παίρνουν στην φυλακή και δεν τον λυπούνται."
"΄Ακουε μεγάλο αμπέλι τζαι πέρνε μιτσί καλάθι"
Μετάφραση στη Δημοτική: "΄Ακουγε για μεγάλο αμπέλι αλλά πάρε μαζί σου μικρό καλάθι"
"Άκουε πολλά τζαι πίστεφκε λία"
"Από΄ σσιει γειτον εσσειει όσιον τζια΄αποσιει όσιον τζιμάτε"#δηλαδη οποιος εχει γειτονα θα τον βοηθίσει στις δυσκολες στιγμες
"Απ΄όν έσχει νούν έσχει πόθκια"
Ασχιμοφόρε τζαι μεν ριάς
Αλλα λογια θκιε παπα ( οταν απαντα ο αλλος κατι ασχετο απο αυτο που το λες)
Β
"Βουνό με βουνό εν σμίει"
Γ
Δ
"Δώστου πελλού λουκάνικον, να σου πει εν ζαβόν"
"Δωστου πελλου αγγουρι να σου πει εν ζαβον"
"Δώκε θάρρος του χωρκάτη να μπει με τες ποϊνες στο κρεβάτι"
Ε
"Εγώ στραώνω τζαι πουλώ τζαι εσύ άμπλεπε τζαι γόραζε"
"Είπαν του πελλέ, τζαι επέλλανεν"
"Έλα παππού να σου δείξω τ' αμπέλια σου."
"Εν της παπαθκιάς τα ξύλα"
Μετάφραση στη Δημοτική: "Τα ξύλα ανήκουν στην παπαδιά (και έτσι τα προσέχει περισσότερο)"
"Ένας παπάς δκυό εκκλησιές της μιας γελά της"
"Ένας παπάς δυό εκκλησιές, τη μια την αφήνει αλειτούργητη"
[Λέγεται ότι κάποιος κάνει πολλά πράγματα ταυτόχρονα και σίγουρα αφήνει κάτι πίσω]
"Έπαρτον εις τον γάμο σου να σου πεί τζαι του χρόνου"
"Ετσύλησεν ο τέντζερης, τζαι ήβρεν το καπάτζιν"
"Ετσύλισεν το στουπομα τζαι ιβρεν την μαιρισσαν"
"Επίεν ο φτωχός να αρμαστεί τζαι μίτσιανε η νύχτα"
Ζ
Η
Η μάνα εν μαννα
Δηλαδή: Η μητερα ειναι σαν δώρο απο τον Θεό
"'Ηβρες φαί, φάε, ήβρες ξύλο, φύε"
" Η απάντηση του πελλού εν η σιωπή"
"Η Γλώσσα κόκκαλα δεν έσσιη τζιέ κόκκαλα τσακκίζει"
"Η νύφη αντα να γενηθεί της πεθεράς ημιάζει"
Θ
Ι
Κ
"Καλός καλός ο σιοίρος μας, μα εφκέιν χαλαζιάρης"
"Κάτσε την μμάππα χαμαί."
Μετάφραση στη Δημοτική: "Άφησε την μπάλα κάτω." (Δηλ. Μην κάνεις τον έξυπνο)
"Καμήλα κλάννει στο Πεντάκωμον"
"Καμηλάρη καλημέρα, καμηλάρη καλημέρα"
Λ
Λείπει ο Μάρτης που τη Σαρακοστή;
Λαμνε να δεις που βρεσσει
Μ
"Μάρτης Γδάρτης τζαι Παλλουκοκάφτης"
ή *Τον Μάρτη ξύλα φύλαε μεν κάψεις τα παλλούτζια
Δηλαδή κατά το Μάρτη έχουμε κρύο που γδέρνει και ζέστη που καίει τα παλλούκια. Τα δύο άκρα.
"Μάθε τέχνη τζαι κρέμαστιν εις το παλούτζι"
"Μεγάλον βούκκον φάε, μεγάλον λόον μεν πεις"
Μετάφραση στη Δημοτική: Μεγάλη μπουκιά φάε, μεγάλη κουβέντα μην πεις
"Με τον συγγενή σου φάε πιε τζιαι αλίσιι βερίσιι μεν κάμεις"
Με τους συγγενείς σου να τρως και να πίνεις αλλά ποτέ μ' αυτούς εμπορικές πράξεις να μην κάνεις.
Ν
"Να σου δώσει η μούλα η γεραφώνα"
Μετάφραση στη Δημοτική: "Να πάρεις από το μουλάρι που εγκυμονεί (Δηλαδή δεν θα πάρεις, αφού ως γνωστό το μουλάρι, που είναι διασταύρωση γαιδάρου καί αλόγου δεν μπορεί να αναπαράγει"
"Να ππέσει τάφκον που τον κώλον της εν θα σπάσει.
Μετάφραση: Αν πέσει τ΄ αβγό απ΄ τον κώλο της δεν θα σπάσει. Λέγεται για τις πολύ κοντές γυναίκες.
Ξ
Ξεροκέφαλος κεφάλα λαλεί ο πόντιος
Ο
"Ο γάρος ο οκνιάρης εν τζαι βαρυγομαρκάρης."
Μετάφραση στη Δημοτική: "Ο γάιδαρος ο τεμπέλης πάντοτε βαρυφορτώνεται."
"Ο κάττος τζι αν εγέρασεν τα νύσια που 'σιεν έσιει."
Μετάφραση στη Δημοτική: "Ο γάτος, έστω κι αν έχει γεράσει, έχει τα ίδια νύχια όπως πριν."
"Όποιος θέλει τα πολλά, χάνει τζαι τα λία"
"Όπου λαλούν πολλοί πετεινοί, αρκεί να ξημερώσει"
"Όπου φτωχός τζ' η μοίρα του"
"Ότι αθυμάσε, χέρεσε"
"Ο νούρος του σιύλλου εν ισσιώννει"
"Ούλοι λέσιν τζαι πολέσιν, τζι ο στραός τζι που πονεί"
Π
Παπάς μου λειτουρκε δκυό εκκλησιές, της μιας γελά της
Ένας παπάς δυό εκκλησιές, τη μια την αφήνει αλειτούργητη
[Λέγεται ότι κάποιος κάνει πολλά πράγματα ταυτόχρονα και σίγουρα αφήνει κάτι πίσω]
Παρα να συντηχάνεις καλύττερα να κλάνεις
Παφίτην αναγιώνεις, χρυσάφιν νεκατώνεις...
Όταν μεγαλώνεις ή γνωρίσεις Παφίτη (άνθρωπο με καταγωγή την περιοχή Πάφου της Κύπρου), είναι τόσο καλός ανθρωπος - πολύτιμος όπως το χρυσάφι.
Παφίτην αναγιώνεις , σκατζόσσυρον μερώνεις.....
Μην προσπαθείς να εκπαιδεύσεις Παφίτη (άνθρωπο καταγόμενο από την περιοχή Πάφου της Κύπρου), είναι ανώφελο και ακατόρθωτο όπως να εκπαιδεύεις σκάντζόχοιρο.
Πέζε του γάρου λύρα να χορεύκει βύρα βύρα.
"Πέρα βρέχχει, στην Καραμανιά χχιονίζει"
Μετάφραση στην Δημοτική: όταν κάποιος δεν καταλαμβένει τι του λέμε
"Πέψε τον πελλόν τζαι λάμνε ταπισόν του"
Μετάφραση στην Δημοτική: μην έχεις εμπιστοσύνη σε ένα τρελό
"Που σου νέφκω, που παεις"
"Πόθεν είσαι θκιέ; Κουτσιά εμαήρεψα"
Όταν ρωτάς κάτι κάποιον και παίρνεις άσχετη απάντηση
Ρ
"Ρίφκε αβκά πας τον τοίχον."
Μετάφραση στη Δημοτική: "Ρίχνε αυγά απάνω στον τοίχο." δηλαδή είναι ανώφελο
Σ
"Σσύλλον πλύννεις, σσύλλον λούσεις, πάλε σσυλιές μυρίζει."
Μετάφραση στη Δημοτική: "Όσο και να λούζεις ένα σκύλο, πάλι θα μυρίζει σαν σκύλος."
"Σσύλλος που λάσει εν δακάνει"
"Σταφύλιν φάε τζι αμπέλιν μεν ρωτάς."
Εξήγηση: "όταν κάποιος σου προσφέρει κάτι να το δέχεσαι χωρίς παραξενιές και διαμαρτυρίες"
"Στην ανερκάν φελά τζαι το χαλάζιν"
Στου κουφού την πόρτα, όσο θέλεις βρόντα!
Τ
"Τα πολλά λόγια εν φτώσεια"
"Τζείνος που ρέσσει τζαι εν λαλεί με γεια σου με καλώστον στο παναϊρι έπαρτον τζαι όσα σου δώκουν δώστον"
"Tζαι τζεινον που τον σιαιρετας τζαι εν σου πολοετε στο παναϊρι επαρτον να δεις πως εν πουλιεται" (δηλ¨τι αξιζει απο καποιον να πει ενα 'γεια')
"Τζιλούν το αφκό με την μαναβέλα"
"Το γέλιο της Παρασκευής, το κλάμα του Σαββάτου"
"Το γινάτι φκάλει αμάτι"
"Το λαμπρόν τζει που πέφτει κρούζει."
Μετάφραση στη Δημοτική: "Η φωτιά καίει εκεί που χτυπά."
"Το κρίμα εν πάστο κλίμα"
"Το σσυλλί σου τζαι το παιδί σου όπως το μάθεις"
"Τον Μάρτη ξύλα φύλαε, μεν κάψεις τα παλλούτζια"
Μετάφραση στην Δημοτική: τον Μάρτη κάνει κρύο και φρόντισε να φυλάξεις ξύλα, αλλιώς θα χρειαστεί να κάψεις τα παλούκια για να ζεσταθείς
"Τον αράπη τζαι αν τον πλύννεις το σαπούνι σου χαλάς"
"Του πελλού η απάντηση εν η σιωπή
Υ
Φ
"Φακούν του παπά με τα πρόσφορα"
″Φταίουν του τα ρουχα του″ ( λεγεται αυτος που ειναι ευεξαπτος )
Χ
Χωρει τον η τρυπα του βελονιου ( οταν θελει κατι θα βρει τον τροπο να το πετυχει )
Ψ
“Ψουμιά εν ειχαμε τζαι ρεπάνι εγυρευκαμε”
Ω
″Ωσπου νάβρουμεν την φωνήν, εξηχάσαμεν το τραούδιν″
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org , Βικιφθέγματα. Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
