Βονιφάτιος ο Μομφερρατικός (Bonifacio I del Monferrato)(1150 -1207). Μαρκήσιος του Μομφερράτου - Montferrato (Ιταλία) (1192-1207) και Βασιλιάς της Θεσσαλονίκης (1204-1207) και ένας απο τους ηγετικούς αρχηγούς της 4ης Σταυροφορίας. Τρίτος γιός του Γουλιέλμου του 5ου του Μομφερράτου και της Ιουδίθ του Μπάμπεμπεργκ γεννημένος μετά την επιστροφή του πατέρα του απο την δεύτερη Σταυροφορία. Νεώτερος αδελφός του Γουλιέλμου κόμητος της Γιάφφας και της Ασκαλών και του Κονράδου του 1ου των Ιεροσολύμων.
Ιπποτικά κατορθώματα
Οι νεανικές συμμετοχές του σε εκστρατείες την δεκαετία του 1170 ήταν αιτία να υμνηθεί απο τον φίλο του τροβαδούρο Ραιμπώ του Βακουέιρας σάν υπόδειγμα ιππότη. Διέσωσε την Ιακωπίνα του Βεντιμίγκλια απο τον θείο της Όττο που ήθελε να την απαγάγει για να μήν διεκδικήσει την κληρονομιά και την έστειλε στην Σαρδηνία. Όταν ο Αλβέρτος της Μαλασπίνα (σύζυγος μιάς απο τις αδελφές του Βονιφάτιου) απήγαγε την Σαλντίνα του Μάρ απο επιφανή Γενοβεζικη οικογένεια την έσωσε και την παρέδοσε στον αγαπημένο της Πονσέ του Αγκιλάρ. Όπως και η υπόλοιπη οικογένεια του υποστήριζε τον Γερμανό αυτοκράτορα Φρειδερίκο Α' Βαρβαρόσα στους πολέμους του κατά της Λομβαρδικής Ένωσης. Ο μεγάλος του αδελφός Γουλιέλμος πέθανε το 1177 αμέσως μετά τον γάμο του με την Σιβύλλη, διάδοχο του βασιλείου των Ιεροσολύμων. Ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Μανουήλ Α' Κομνηνός πρόσφερε την κόρη του Άννα σε έναν απο τους γιούς του Γουλιέλμου 5ου του Μομφερράτου. Ο μόνος ελεύθερος ήταν ο μικρός αδελφός του Ρενιέ που δολοφονήθηκε με την επανάσταση κατά του αυτοκράτορα Ανδρόνικου. Το 1183 ο ανιψιός του Βαλδουίνος Ε' στέφθηκε συμβασιλέας των Ιεροσολύμων. Ο πατέρας του Γουλιέλμος Ε' πήγε να υποστηρίξει τον εγγονό του αφήνοντας στο Μομφερράτο τους γιούς του Κονράδο και Βονιφάτιο. Ο Κονράδος αναχώρησε για την Ανατολή (1187), ενώ ο αυτοκράτορας Ισαάκιος Β' Άγγελος προκειμένου να ανανεώσει την συμμαχία προσέφερε την αδελφή του Θεοδώρα στον Βονιφάτιο. Αλλά ο Βονιφάτιος είχε ήδη παντρευτεί για δεύτερη φορά, ενώ ο Κονράδος ήταν ήδη πρόσφατα χήρος.
Το 1189 έγινε αντιβασιλιάς για λογαριασμό του Θωμά του 1ου της Σαβοίας, γιού του ξαδέλφου του Ουμπέρτου του 3ου για δύο χρόνια. Ο νέος αυτοκράτορας Ερρίκος ο 6ος τον έχρισε κόμη της Ίνκιζα, και ξέσπασε 15ετής πόλεμος με τις γειτονικές πόλεις Άστι και Αλεξάνδρεια. Ο Βονιφάτιος τάχθηκε με την ομάδα της Κρεμόνας ενώοι δύο πόλεις με το Μιλάνο. Ο Βονιφάτιος τις νίκησε τελικά στο Μοντίγλιο τον Ιούνιο του ίδιου έτους. Στο Κουάρτο έσωσε τον κουνιάδο του Αλμπέρτο του Μαλασπίνα όταν έπεσε απο το άλογο του. Τελικά αναδείχθηκε μαρκήσιος του Μομφερράτου μετά τον θάνατο του πατέρα του (1191), και την δολοφονία του αδελφού του Κονράδου (1192). Τον Ιούνιο του 1194 διορίστηκε απο τον Γερμανό αυτοκράτορα Ερρίκο Στ' σάν ένας απο τους στρατιωτικούς του αρχηγούς στην Σικελία. Εκεί έγινε φορέας ενός ακόμα κατορθώματος προστατεύοντας τον αυτοκράτορα με την ασπίδα του, πράξη που υμνήθηκε σημαντικά απο τους τροβαδούρους μετά απο την επιτυχή λήξη της εκστρατείας. Την δεκαετία 1180 - 1190 έγινε ο μεγαλύτερος δέκτης της εποχής σε τροβαδούρους και ποιητική ιπποσύνη.
Αρχηγός της 4ης Σταυροφορίας, και κλοπή της αρχηγίας απο τον Δάνδολο
Όταν ο εκλεγμένος αρχηγός της 4ης Σταυροφορίας Θεοβάλδος Γ' της Καμπανίας πέθανε πολύ πρόωρα (1201) ο Βονιφάτιος εξελέγη νέος αρχηγός σάν ικανός και έμπειρος. Ήταν η καλύτερη ευκαιρία γι'αυτόν να αποκαταστήσει το κύρος του μετά τις αποτυχίες του στην Ιταλία. Η οικογένεια του είχε αναδείξει δύο βασιλείς στα Ιεροσόλυμα τον αδελφό του Κονράδο, και τον ανιψιό του Βαλδουίνο.
Ο ξάδελφος του Βονιφάτιου Φίλιππος της Σουηβίας παντρεύτηκε την Ειρήνη Αγγελίνα, κόρη του εκθρονισμένου αυτοκράτορα Ισαάκιου Β' Άγγελου. Τα χριστούγεννα του 1201 συναντήθηκε με τον Αλέξιο Άγγελο γιό του Ισαάκ του 2ου δραπετεύοντας απο την συνοδεία του θείου του Αλέξιου Γ' Άγγελου. Συζήτησαν το πιθανό ενδεχόμενο χρήσης του Σταυροφορικού στρατού προκειμένου να διεκδικήσει ο Αλέξιος τα δικαιώματα του στον θρόνο απο τον σφετεριστή θείο του. Στην συνέχεια ο Βονιφάτιος κατέφυγε στον πάπα της Ρώμης Ιννοκέντιο Γ' να ζητήσει την γνώμη του, και άν προχωρήσει η επέμβαση να πάρει την ευλογία του. Αλλά ο πάπας του είπε να μήν ασχοληθεί καθόλου σε επιθέσεις κατά των χριστιανών ούτε κάν στους Ορθόδοξους βυζαντινούς. Ο Σταυροφορικός στρατός είχε χρέη στον δόγη της Βενετίας Ερρίκο Δάνδολο που είχε εξοπλίσει τον στόλο τους. Ο γηραιότατος δόγης τους ζήτησε να χτυπήσουν τις πόλεις Τριέστη, Μογκλί και Ζάρα προτού πλεύσουν προς το Κάιρο, πόλεις που και ο πάπας ήταν εξοργισμένος μαζί τους. Ο Σταυροφορικός στρατός τις χτύπησε και ο πάπας ενθουσιασμένος έδωσε στον Ερρίκο Δάνδολο την αρχηγία της Σταυροφορίας. Ο Αλέξιος Άγγελος πήγε στον γηραιό δόγη του εξήγησε τα αιτήματα του και του ζήτησε να πείσει τον πάπα. Ο Ερρίκος Δάνδολος προσπάθησε να γυρίσει τα μυαλά του πάπα λέγοντας του οτι ο νέος αυτοκράτορας θα στρέψει την θρησκεία του βυζαντινού κράτους στον Καθολικισμό, επιτυγχάνοντας την ένωση των δύο εκκλησιών (1203). Ο πάπας ενθουσιάστηκε και έδωσε την συγκατάθεση του.
Βασιλιάς της Θεσσαλονίκης
Ενώ του είχαν εγγυηθεί οτι θα είναι ο νέος αυτοκράτορας της Λατινικής Αυτοκρατορίας της Κων/πολης μετά την κατάληψη της πόλης απο τους Σταυροφόρους οι Βενετοί και ο δόγης τους έθεσαν βέτο λόγω των καλών σχέσεων που είχε πρωτύτερα με τους κατακτημένους. Έτσι πρώτος Λατίνος αυτοκράτορας εξελέγη ο Βαλδουίνος, κόμης της Φλάνδρας. Ο Βονιφάτιος εξοργίστηκε και για να τον εξευμενίσουν του έδωσαν το βασίλειο της Θεσσαλονίκης όπως και περιοχές της Κρήτης. Το δικιολόγησαν λόγω του μικρού αδελφού του Ρενιέ με τον γάμο του με την Μαρία Κομνηνή (1180) που ήταν παλιότερα βασιλιάς της Θεσσαλονίκης και είχε απο αυτόν τα δικαιώματα του. Την Κρήτη την πούλησε αμέσως στους Βενετούς. Οι Θεσσαλονικείς παραδώθηκαν εύκολα στον Μομφερράτο αφού μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης δέν ήταν διατεθειμένοι να αντισταθούν. Διαπραγματεύθηκαν πρίν την παράδοση τους ζητώντας μονάχα διατήρηση των προνομίων τους κάτι που ο Βονιφάτιος συμφώνησε , και είναι ο ιδρυτής του βασιλείου της Θεσσαλονίκης που θα διατηρηθεί για 20 χρόνια
Εύκολη κατάληψη των Αθηνών
Στο μαρκήσιο Βονιφάτιο Μομφερατικό, γνωστό στρατηγό της άλωσης της Κων/πόλεως παραχωρήθηκε ήδη από το Σεπτέμβριο 1204 το ιδρυθέν τότε Φραγκικό βασίλειο της Θεσσαλονίκης, το οποίο περιελάμβανε και την χώρα των Αθηνών. Έτσι οδηγήθηκε ο Βονιφάτιος προς κατάκτηση των περιοχών του. Η Αθήνα μετά της Ακροπόλεως καταλήφθηκαν αμαχητί. Η πόλη είχε παραμεληθεί τελείως υπό των Βυζαντινών από αρκετών δε ετών στερούταν διοικητικής κεφαλής. Η «θρυλούμενη και χρυσή πόλη Αθήνα η «πάλαι μεν μήτηρ σοφίας παντοδαπής και πάσης καθηγεμών αρετής» στις παραμονής της Δ΄ Σταυροφορίας καταπιεσμένη από τους φόρους και την απληστία των αρχόντων και λησμονημένη από τους ανθρώπους, είχε χάσει σύμφωνα με την μαρτυρία του Μιχαήλ Χωνιάτη, την παλαιά της δόξα και είχε μεταβληθεί σε μικρό και «αοίκητο χωριό» . Εξουθενωμένη η πόλη και απο τους πολέμους αντίστασης κατά του Λέοντα Σγουρού οι Φράγκοι χωρίς να δώσουν μάχη, κυριεύουν την πόλη και εγκαθίστανται εκεί. Είναι ουσιαστικά η πρώτη υποδούλωση της Αθήνας μετά από αιώνες ελεύθερης ζωής. Η ιστορία της Αθήνας και του Πειραιά στα 250 χρόνια που τις κατέχουν διάφοροι επιδρομείς από τη Δύση, Γάλλοι, Καταλανοί, Φλωρεντίνοι και Ενετοί, μόνο καταστροφές και λεηλασίες έχουν να παρουσιάσουν. Όταν ο Βονιφάτιος έφθασε στην Αθήνα, ο Μιχαήλ Χωνιάτης (Ακομινάτος) παρέδωσε την πόλη γιατί θεώρησε άσκοπη την αντίστασή του.
Ο Βονιφάτιος σκοτώθηκε στην επιδρομή των Βουλγάρων στην Θεσσαλονίκη στην μάχη της Μοσυνούπολης και η κεφαλή του στάλθηκε στον τσάρο Καλογιάννη.
Κληρονόμοι
Το 1204 είχε κάνει ήδη δύο γάμους και παιδιά του ήταν :
* Γουλιέλμος Στ' του Μομφερράτου (1173 - 1226)
* Βεατρίκη
* Άννα (πέθανε το 1207) που παντρεύτηκε τον Λατίνο αυτοκράτορα Ερρίκο της Φλάνδρας.
Το 1204 παντρεύτηκε στην Κων/πολη την Μαργαρίτα της Ουγγαρίας κόρη του Ούγγρου βασιλιά Μπέλα 3ου χήρα του αυτοκράτορα Ισαάκιου Β' Άγγελου. Γιός τους ο Δημήτριος (1205 - 1230) βασιλιάς της Θεσσαλονίκης.
Πηγές
* Linskill, Joseph (1964). The Poems of the Troubadour Raimbaut de Vaqueiras.
* Magoulias (1984). O City of Byzantium, Annals of Niketas Choniates. Vaqueiras, Raimbaut de. The Epic Letter
* Villehardouin, Geoffrey de . "The Conquest of Constantinople", Chronicles of the Crusades.
* Ιστοσελίδα Δήμου Πειραιά http://www.portnet.gr/texn-poli/politistika/Porto_leone.htm
Εγκυκλοπαίδεια Βυζαντινής Αυτοκρατορίας
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
