Η κατάσταση στη Βαλκανική μετά την μάχη της Κλοκοτνίτσα. (*)

Μάχη της Κλοκοτνίτσα
Πόλεμος: Βυζαντινο-Βουλγαρικοί πόλεμοι
Χρονολογία: 9 Μαρτίου 1230
Τόπος: Κλοκοτνίτσα, Βουλγαρία
Έκβαση: Συντριπτική νίκη των Βουλγάρων
Μαχόμενοι
Β' Βουλγαρική αυτοκρατορία	Δεσποτάτο της Ηπείρου
Αρχηγοί
Ιωάννης Ασάν Β'	Θεόδωρος Κομνηνός Δούκας
Δυνάμεις
25.000	85.000
Απώλειες
Ελαφρές	Σχεδόν όλοι σκοτώθηκαν ή αιχμαλωτίσθηκαν

Η μάχη της Κλοκοτνίτσας ή Κλοκοτινίτζας στις 9 Μαρτίου 1230, κοντά στο σημερινό Χάσκοβο της Βουλγαρίας, μεταξύ των Βουλγάρων και του Δεσποτάτου της Ηπείρου θεωρείται η κορυφαία στιγμή της B' Βουλγαρικής αυτοκρατορίας.

Τα προηγηθέντα της Μάχης

Ήδη από το 1221/22 ο τσάρος Ιβάν Ασάν Β’ είχε συμμαχήσει με το Δεσπότη της Ηπείρου Θεόδωρο Κομνηνό Δούκα. Χάρη σ’ αυτήν τη συμμαχία τα δύο κράτη μπόρεσαν να καταλάβουν τις περισσότερες κτήσεις της Λατινικής αυτοκρατορίας στον βόρειο ελλαδικό χώρο, περιορίζοντάς την στην Κωνσταντινούπολη και τα περίχωρά της. Όταν εμφανίστηκε στον ορίζοντα η αυτοκρατορία της Νίκαιας, που υπό τον Ιωάννη Βατάτζη κατέλαβε την Αδριανούπολη, η κατάσταση για τους δυο συμμάχους περιεπλάκει. Ο Θεόδωρος Κομνηνός Δούκας επιτέθηκε και απέσπασε την Αδριανούπολη, όμως ο Ιβάν Ασάν άρχισε να καλλιεργεί διπλωματικές σχέσεις με τον Βατάτζη. Λίγο αργότερα, το 1228, μετά το θάνατο του Λατίνου αυτοκράτορα Ροβέρτου του Κουρτεναί, ο Ασάν διεκδίκησε την επιτροπεία του ανήλικου Βαλδουίνου Β’. Μετά την απόρριψη της πρότασης του Ασάν από τους βαρόνους της Λατινικής αυτοκρατορίας και την τοποθέτηση του Ιωάννη Βρυέννιου ως αυτοκρατορα-επιτρόπου του ανήλικου Βαλδουίνου, ο Ασάν ανανέωσε τη συμμαχία με τον Θεόδωρο. Λίγο όμως αργότερα ο Θεόδωρος που θεωρούσε τον εαυτό του έτοιμο για να καταλάβει την Κωνσταντινούπολη, πιστεύοντας πως το μόνο εμπόδιο γι’ αυτήν ήταν η Βουλγαρία αποφάσισε να εισβάλλει και να την εξουδετερώσει.

Η Μάχη

Μετά την εισβολή του Θεοδώρου, ηγέτη ενός πολυάριθμου στρατού, ο Ιβάν Ασάν αποφάσισε να ακολουθήσει τακτική έμμεσης προσέγγισης και να αφήσει τον Θεόδωρο να απομακρυνθεί από τις βάσεις του. Σαν σημαία του στρατού του έθεσε το κείμενο της παραβιασθείσης συμμαχία καρφωμένο σ’ ένα κοντάρι. Τελικά αφού κατάφερε να περικυκλώσει τα ηπειρωτικά στρατεύματα, στις 9 Μαρτίου του 1230 επιτέθηκε, κοντά στο χωριό Κλοκότνιτσα. Η μάχη υπήρξε φονικότατη, με τον ηπειρωτικό στρατό να καταστρέφεται. Ο ίδιος ο Θεόδωρος συνελήφθη αιχμάλωτος, και μόνο ένα μικρό τμήμα υπό τον Μανουήλ, αδελφό του Θεοδώρου, μπόρεσε να διαφύγει.

Συνέπειες της μάχης

Ο Ιβάν Ασάν ελευθέρωσε όλους τους συλληφθέντες στρατιώτες, κρατώντας μόνο τους ευγενείς , που τους μετέφερε στην πρωτεύουσά του, το Τύρνοβο. Γρήγορα κατάφερε με μια θυελλώδη επίθεση να καταλάβει το μεγαλύτερο μέρος του Δεσποτάτου. Η Θεσσαλονίκη, με τα περίχωρά της κατέστη υποτελής του υπό τον Μανουήλ, ενώ η περιοχή της Ηπείρου ανεξαρτητοποιήθηκε υπό τον Μιχαήλ Β’, νόθο γιο του ιδρυτή του Δεσποτάτου Μιχαήλ Α’. Το μεγαλύτερο μέρος τον εδαφών, από το Δυρράχιο μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα κατελήφθη από τους Βουλγάρους και το οικοδόμημα της αυτοκρατορίας της Θεσσαλονίκης κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος.